Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2024ko abuztuaren 22an
Ferando Tapia: «Eurohiriak ez dio eredu neo-liberalari jarraituko»
Fernando Tapia Europan gaindi dabil sarri. Irlandan ibilia da, eta apirilean Varsovian egon zen Baiona-Donostia Eurohiria aurkezteko. Hil honen 16an Eslovenian izanen da: «Europako Kontseiluak gonbidatuta goaz. Euskal Eurohiria proiektua eredu baitute Europan. Aitzindari gara, nahiz hemen gutxi egiten dugun ustea izan», adierazi digu solasaren abiapuntuan.
Hemen Eurohiria «erokeria» dela entzuten dela adierazi diogu: «Bati baino gehiagori erokeria irudi dakioke, baina guztiz beharrezkoa da. Europaren markoan aurrera egiteko aukera da. Europarrak bagara eta Europaren proiektuan sinesten badugu, mugaz gaindiko harremanetan haratago joan behar dugu ezinbestean». Mugaz Gaindiko Agentzia arduratzen da Eurohiriaren garapenaz: CABABk (Baiona-Angelu-Miarritze Mankomunitatea) eta Gipuzkoako Foru Aldundiak osatua nagusiki.
Euskal Eurohiriaren sorreran Liburu Zuria dago; abiapuntu eta mugarria, 2000n idatzia. Bertan muga inguruko lurraldeen egoera eta arazoei buruzko diagnosia jasotzen da: «Liburu Zurian hiriaren diagnosia eskaini zen, baita jarduera lerro batzuk zehaztu ere. Garapenerako jarduera-ardatz batzuk finkatu zituen eta jarduera horietatik proiektu batzuk gauzatuz joan gara», zehaztu digu Eurohiriaren gerenteak.
Hemen Eurohiria «erokeria» dela entzuten dela adierazi diogu: «Bati baino gehiagori erokeria irudi dakioke, baina guztiz beharrezkoa da. Europaren markoan aurrera egiteko aukera da. Europarrak bagara eta Europaren proiektuan sinesten badugu, mugaz gaindiko harremanetan haratago joan behar dugu ezinbestean». Mugaz Gaindiko Agentzia arduratzen da Eurohiriaren garapenaz: CABABk (Baiona-Angelu-Miarritze Mankomunitatea) eta Gipuzkoako Foru Aldundiak osatua nagusiki.
Euskal Eurohiriaren sorreran Liburu Zuria dago; abiapuntu eta mugarria, 2000n idatzia. Bertan muga inguruko lurraldeen egoera eta arazoei buruzko diagnosia jasotzen da: «Liburu Zurian hiriaren diagnosia eskaini zen, baita jarduera lerro batzuk zehaztu ere. Garapenerako jarduera-ardatz batzuk finkatu zituen eta jarduera horietatik proiektu batzuk gauzatuz joan gara», zehaztu digu Eurohiriaren gerenteak.
2000. urtean hiriari buruzko ideia urrun zegoen herritarrengandik. Zertan dago ideia gaur egun?
Liburu Zuriarekin hasi zen hausnarketa prozesua bukatu da. Gaur egun proiektu operatiboaren fasean gaude. Proiektuan lan egiten dugunok alorrari loturiko arazoak gainditu behar ditugu. Hurrenez hurren, batetik, borondate politikoa falta da. Bi aldeetako instituzioen agente politikoek ez dute borondate politiko nahikorik. Erakundeek sentsibilitate eskasa dute, mugaren efektuaren eraginez bakoitzak bere eskualdearen arabera pentsatzen du. Arazoak geure lurraldeari badagozkio, mugaz bestaldeko arazoak ez ditugu guretzat jotzen. Bestetik, ziur aski arazo garrantzizkoena, gure sistema juridiko, politiko eta administratiboa oso ezberdinak izatea da. Nire erakundeak gai batean eskuduntzak baditu, baina nire interlokutoreak eskuduntzarik ez badu ezin dugu aurrera egin. Esaterako, CABABek ez du errepideen gaineko eskuduntzarik, Foru Aldundiak bai.
Agentzia hurbil al dago herritarrengandik?
Saiatzen gara hurbiltzen behintzat. Gure filosofiaren printzipioetan garbi dago guk ez dugula hiria sortuko, gure saiakerak alferrikakoak izango dira hiritarrek ez badute proiektuan sinesten eta parte hartzen, benetako agentea hiritarra da. Hiriaren sorrera arazo kulturala da, alde bateko zein besteko herritarrak harremanetan jartzen diren heinean sortuko da hiria. Gure egitekoa baldintzak sortzea da, hiritarrek modu natural batean harremanetan jartzeko aukera izan dezaten. Orain gutxi Ingurumenaren Gazteen Biltzarra egin dugu Ficoban (Irun). 300 gazte inguruk Eurohiriaren beharrak eztabaidatu dituzte.
Eurohiriak barnebilduko dituen zenbait azpiegituren aurkako taldeak eratzen joan dira azken urteotan, ez omen dira eztabaidan integratuak sentitzen. Zuk nola baloratzen duzu instituzioen eta herri mugimenduen arteko harremana?
Ezinbestekoa da. Nik prozedura parte-hartzaileak ditut gustuko, horiek baitira demokrazian parte hartzeko modu egokienak. Herri mugimenduek hiriko prozesuaren erabaki garrantzitsu guztietan parte hartu behar dute, nik ez dut zalantzarik. Zehazpen bat egin behar dut ordea: guk ez dugu erabakiak hartzeko eskuduntzarik, gure sailean azpiegituren inguruko azterketa egin dugu aholkua eta partzialtasuna lortzeko, herrialde ezberdinen hiru kontsulta-etxeen laguntzaz egin ere. Prozesuak hainbat irtenbide eskaintzen du, baina, aireportuen, itsas-portuen, errepideen, trenbideen edo AHTaren garapena ez da gure esku, ezta euren arteko loturak ere. Foru Diputazioak errepideen eta zenbait azpiegituren eskumenak baditu, baina Eurohiriaren proiektua kudeatzen duen sail honek ez. Gure lana sozializazio prozesua abian jartzea da.
Sozializazio prozesuaren harian, Eurohiriaren inguruan eredu neo-liberala gailendu dela esaten da. Zer deritzozu?
Gipuzkoan gaur egun ezin da eredu neo-liberalaz hitz egin, ditugun gizarte zerbitzuak izanda, are gutxiago oinarrizko errenta eta instituzioen interbentzio maila handia delako. Neo-liberalismoaren ereduaren arabera merkatuak bere burua autoerregulatzen du, botere publikoaren interbentzioa desagertu egiten da. Ez da Foru Aldundiaren kasua, ezta Eusko Alkartasuna alderdiaren filosofia ere. EA eredu neo-liberalaren aurka dago, eta ni neu ere bai. Hemen, zorionez, ongizatearen estatuaren politika eredua gordetzen dugu. Eraikitzen ari garen Eurohiriak ez dio eredu neo-liberalari jarraituko.
Badago Eurohiriaren eredua «munduaren globalizazioaren beharren menpe dagoela» dioena.
Ni zuzenbidearen soziologoa naiz, globalizazioaren gaia erakutsi dut fakultatean. Globalizazioaren aurka dagoela esatea asteazkenen aurka dagoela esatea bezala da. Prozesu globalizatzaile oso ezberdinak ditugu munduan, batzuk onak izan daitezke eta beste batzuk oso txarrak. Prozesu globalizatzaile batek bertako kultura kontuan hartzen badu, printzipioz ona izan daiteke, beraz, bereizi ditzagun prozesuak. Modu filosofikoan aritzeak ez dakar ezer, ez da onargarria. Prozesu konkretuaz jardun behar da. Mundu Bankuaz edo Nazioarteko Merkataritza Erakundeaz ari bagara, horien lanak eta ondorioak txarrak direla esango dizut. Baina badira prozesu globalizatzaile onak, abantailak eskaintzen dituztenak. Adibidez, Europako Batasunak hainbat eskubide aintzatetsi ditu eta prozesu oso egokiak zabaldu. Europako Konstituzioaren Itunak eredu neo-liberala sendotuko duela esaten da, ni ez nago batere ados. Hasteko, gizarte politikoak aintzat hartzen dira, beste gauza bat da aski ez direla esatea. Ados. Baina aurrerapausoa eman dugu. Jakina, prozesu globalizatzaileekin oso kritiko izan behar dugu, baina ekimen bakoitzaren tokian tokiko azterketa eginez betiere.
Hona beste ikuspegi kritiko bat: Eurohiriak, gurea barne, Europako eraikuntzaren beharren arabera egiten ari dira.
Europako eraikuntzaren hainbat ikuspuntu daude, ezberdinak. Gaur nagusitzen ari den Europaren Estatua ez da guk nahi duguna, guk herrien eta herritarren Europa defendatzen dugu. Zentzu horretan, hiru ardatz lantzen ari gara eta Europaren beraren eraikuntzak horiek kontuan hartu beharko lituzkeela esaten dugu: bat, azpiegitura gaia. Ezin izango dugu harreman normalizatua sortu eta lortu bi aldeen artean, mugikortasunik ez badago. Donostiatik Baionara joateko bitarteko bakarra auto pribatua baldin bada ez dugu benetako lankidetzarik sortuko. Donostiatik Baionarako trenbidea garatu behar dugu. Barne azpiegiturak hiriaren bizkarrezurra dira, barne komunikaziorik gabe ez duzu hiririk. Bi: zerbitzu publikoak. Azpiegituraz gain zerbitzu publiko bateratuak eskaini behar ditugu: hala nola zaborren kudeaketa, autobusen linea publikoak, unibertsitatea, osasuna eta hezkuntza sistema. Hiru: indentitateari loturiko gaia, sinbologia. Eurohiriko hiritartasuna lortu behar dugu, bertako biztanleek hiri bereko biztanle sentitu behar dute eta horretarako baita sinbologia komuna sortu ere: Eurohiriko plaza edo hiritarrak bilduko dituzten guneak, esaterako. Ardatz hauek eredu neo-liberala uxatuko dute. Eurohiriaren botere publikoaren funtzioetako bat hiritarrei balio erantsia duten zerbitzuak eskaintzea da, Eurohiria baliagarria izango da herritarrentzako bada.
Eurohiria proiektua AHT proiektua zehaztu baino lehen egitea ez al da harrigarria gutxienez?
Eurohiria ez da hiriaren kontzeptu tradizionalean ulertu behar. Erdigune ezberdinak izango dituen osotasun bat izango da. 600.000 biztanleko hiria ez da handia Europan, gurea tamaina txikiko hiria izango da egungo Europan. Guk ez dugu AHT bai edo ez esaten, baina pasako balitz, Eurohiriarekin lotura egokia izan behar duela diogu.
Baina azpiegiturek eragiten dute hiriaren eraikuntzan.
Bai. Eta lurralde oso txiki honetan oinarrizko azpiegiturak bikoiztu egiten dira. Adibidez, 30 kilometro barruan bi aireportu ditugu (Miarritze eta Hondarribia) eta bi itsas-portu (Baiona eta Pasaia). Gure ustez, aireportu biak aireportu bakarra balitz bezala ideiatu eta erabili beharko lirateke, bi aireportuek gestio koordinatua izan beharko lukete. Batzuek Hondarribiakoa kentzea proposatu dute. Ez da gure eskuduntza, baina guk biak osagarriak direla diogu, aireportu beraren bi terminal egin beharko lituzketela.
Hori gauzatu al daiteke?
Europako Batasunak aldaketa batzuk ekarri ditu dagoeneko. Frantziak, herrialde zentralista eta jakobinoak, figura juridiko bat sortu behar izan du: Distritu Juridikoa deritzana. Honen funtsa bi Estatuetako agente publikoen zein pribatuen lankidetza abian jartzea izan da, Frantziako lurraldeetan oinarrizko azpiegiturak kudeatzeko. Estatuak Akitaniako Eskualdeari Miarritzeko aireportuaren gestioa transferitu dio, Akitaniak berriz BABri eta BABk Eusko Jaurlaritza aireportuaren gestioan gonbidatu du parte har dezan. Mundua aldatzen ari da, posible da beraz.
Bestalde, Eurohiriaren erdigune diren Oarsoaldea eta Txingudi azpiegiturek itota bizi dira.
Ados nago zurekin. Eskualde horretan azpiegiturek itota bizi dira. Adituek erantzunen bat eman beharko diote arazoari. Garraioa bere osotasunean aztertu beharko dute, errepideak garraioz arintzea funtsezkoa da. Eremu horretako errepideak blokeatuta daude, beraz beste soluzioak bilatu beharko ditugu, esaterako, itsas garraioa eta trenbidea garatu beharko da. Garapen ekonomikoa eta garapen iraunkorraren arteko oreka lortu behar dugu. Niretzat garapen ekonomikoa ez da desiragarria ez bada kokatzen garapen iraunkorraren markoan, eta Eurohiriaren Agentziaren lan gehienak norabide horretan doaz.
Azkenik, euskal nortasunak zein toki izanen du Eurohirian? Uniformazioa gailenduko ote da?
Ni ez naiz uniformatzaile zalea. Gizarte eta kultur askotarikoan bizi gara, aniztasuna sustatu behar dugu, bakoitzak berea gordez eta ondokoarena errespetatuz. Ni euskal hiztuna naiz, euskal kultura maite dut eta saiatuko naiz honek lekua izan dezan proiektu honen baitan. Hiri honetan dagoen lengoaia komun bakarra euskara da, bi aldeen berezko hizkuntza euskara da. Bi aldeetan sustatu behar dugu euskara, baita hemen frantsesa eta han gaztelania ere. Ingelesa gero eta indartsuagoa izan arren, guk bertako hizkuntzak zaindu beharko genituzke lehenik. Tira, prozesu globalizatzaile orok porrot egiten du abiapuntuan norberaren kultura ez badago.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
Aitor Irigoien Odriozola
#6
El Salto-Hordago
Azkenak
Iruñeko haur-eskola publikoetako ikasle berrien %37 familia sozioekonomiko ahulekoak dira
Plaza eskatu duten guztiak onartuak izan dira onarpen-sistema berria eta zikloaren doakotasunari esker. 12.000 euro baino gutxiagoko errenta duten familien 297 umek izango dute plaza.
Tanpoiek metalak dituztela frogatu dute; tartean, beruna eta artsenikoa
Lehen aldiz, ikerketa bat egin dute tanpoiek metalak ote dituzten ikusteko. Izan ere, metal batzuk toxikoak dira, baina AEBetako, Europako eta Erresuma Batuko legediek ez dute horri buruzko araudirik.
2024-08-22
June Fernández
MIGRAZIO-DOLUA
Herrimina trauma bihurtzen da
Herrialde berri batera moldatzeak dakarren astindu identitarioaz gain, migrazio-bidaietan eta berton aurre egin behar dieten indarkeriek oztopatzen dituzte etorkinen bizipenak. Psikoterapia da ondoeza sendatzeko bide bat, baina ez bakarra.
2024-08-21
Manex Usarralde Garmendia
Euskal preso politikoei espetxe politika arrunta aplikatzeko eskatu dio Sarek Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailari
"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]
2024-08-21
Julen Ugartemendia Carcedo
Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera
"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.
2024-08-21
ARGIA
Udaltzaingoak kaleko saltzaileekin duen “jarrera oldarkor eta bortitza” salatu dute Bilboko konpartsakideek
Udaltzaingoaren azken egunotako "gehiegikerien" aurrean, Bilboko Konpartsen Federazioak elkartasuna adierazi die manteroen kolektiboko lagunei, Areatzan egindako elkarretaratzean.
2024-08-21
Euskalerria irratia
Eneko Etxeberria: “Hitz bakarrean, inpunitatea bilatzen du Gobernuak”
Maiatzaren 30ean Nafarroako Gobernuak zenbait biktimaren aitortza egin zuen eta senitartekoek Sekretu Ofizialen Legea bertan behera uzteko eskatu zuten. Horien artean, Mikel Zabalza eta Mikel Arregiren familiak. ‘Naparraren’ anaiak ere egina du eskaera hori. Eneko... [+]
2024-08-20
Julen Ugartemendia Carcedo
AEBek diote Israelek onartu duela “trantsizio proposamena”, baina Hamasek kritikatu du baldintzak aldatu dituztela
Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]
2024-08-20
Manex Usarralde Garmendia
Emazteari eraso zion ertzainak tratu txarrak ea lehenagotik ematen zizkion ikertzen ari da Fiskaltza
Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.
Eguneraketa berriak daude