Mendia zulatzeak badu ordainsaria
A-8 autobidea gaur egun egin behar balitz, haren ibilbideak ez luke zer ikusirik edukiko denok ezagutzen dugunarekin. Iñaki Antiguedad EHUko Geodinamika saileko irakasleak dioenez, "askoz tunel gehiago edukiko lituzke, eta ez hainbeste lubaki". A-8ren proiektua 60ko hamarkadan egin zen, eta 70ekoaren lehen urteetan eraiki zuten. Ingurumenarekiko kontzientzia askoz ahulagoa zen gaur baino, eta horregatik omen dago hain tunel gutxi bihurguneek ospetsu bihurtu duten Bilbo-Behobian.
Tunelak, izan ere, ingurumenarenganako eragina gutxitzearen sinonimoak dira. Gipuzkoako Foru Aldundiko iturriek adierazi digutenez, "tunelak eraikitzea ingurua ahal den heinean babesteko egiten den ahalegin ekonomikoa da". Aldundikoek badakite zertaz ari diren, AP-1 (hau da, Bergara-Gasteiz) autobidearen lanak burutzen dabiltza eta. "Gaur egungo moldeekin bat datorren autobidea den heinean, AP-1ek tunel eta bidezubi mordoa edukiko du, A-8ak ez bezala". Gipuzkoako zatiari dagokionez, autobidearen heren bat, gutxi gorabehera, tunelek osatuko dute.
Tomas Morales Iñaki Antiguedaden kidea da EHUko Geodinamika sailean. Beraren ustez, "onartuta dago tunelak ez duela gainazalekoak bezain inpaktu handia. Zergatik? Bada, ez delako ikusten, besterik gabe. Eta gehienetan egia izaten da, baina ez da komeni beti hala dela pentsatzea". Antiguedad kexu da lur azpikoari dagokionean zabalduta dagoen kulturaz, edo kultura ezaz beharbada, "bai gizartean bai politikariengan ere; ikusten ez duguna existitzen ez dela pentsatu ohi da, eta tunelak eraikitzeak sor ditzakeen arazoak arbuiatu egiten dira".
Bigarren arazoa tunelean bertan dago, baina ondorio nagusiak, igartzekotan, kanpoaldean igartzen dira. Iñaki Antiguedadek eta Tomas Moralesek, biak ere hidrogeologian adituak izanik, ondo dakite zein den: lur azpiko ura. "Tunel batek ur erreserba bat zeharkatzeak -dio Antiguedadek- kalteak eragin ditzake epe luzean. Nork daki etorkizunean ur horren beharrik edukiko ote dugun? Baina sarritan ahazten da hori, eta harkaitzak eutsi egingo dion ala ez besterik ez da aztertzen".
EHUko irakasleak dioskunez, Udalaitzeko tunelok beste bide batetik joan litezke -"eta hala zen lehenengo zirriborroan"-, baina proiektuaren eragileek kareharria dagoen ingurua aukeratu dute, horixe delako hoberen eusten diona. Hau da, errazagoa eta seguruagoa da haiek zulatzea beste haitz mota batzuk baino, beren kabuz eusten dietelako erori gabe. "Y-aren diseinua ikusiz gero", dio Moralesek, "ahalik eta kareharri gehien zeharkatzen ahalegindu direla sumatzen da, gainerako kontuak albora utzita". Aditu biek gaineratu dutenez, teknikaren ikuspegitik ez da zaila aldez aurretik jakitea lur azpian ura dagoen ala ez. Ez behintzat zein harkaitz mota dagoen jakitea baino zailagoa, eta horrelako azterketak beti egiten dira tunel baten proiektua garatzerakoan
Urak, bestalde, arazoak sor ditzake tunelaren egikeran. Ur gehiegi badago askoz sarriago sendotu behar da tunelaren egitura, mendian barrena egin ahala. Lanak motelago joaten dira, beraz. Dena dela, hasierakoa da arriskutsuena, Moralesen esanetan. "Lehen bost metroetan langile eta tresnak besterik gabe sartu behar dira, harkaitz hutsaren pean. Gero, hormak eta sabaia hormigoiz eta abarrez sendotzen direnean, arriskua ez da horrenbestekoa". Horregatik tunel-egileek bereziki maite dituzte kareharriak: Santimamiñe edo Ekain bezalako leizeetan galeriek inongo euskarririk gabe zelan irauten duten ikustea besterik ez dago.
Gaur egun, berriz, bi eratara egiten dira tunelak: leherketaz edo urratzeko makinaz. Euskal Herrian, Moralesen esanetan, askoz gehiago erabiltzen da lehenbizikoa. Zenbait ikerketaren arabera, metodo horrek arazoak ekar ditzake, tunel barneko hormak ez baitira nahi bezain lauak suertatzen. Hala, harkaitzari erantsitako hormigoiak ez bide dio hain ondo eutsiko. Horixe dateke, hain zuzen ere, Belateko tunelean (Nafarroan) 90eko hamarkada amaieran gertatutakoaren zergatia: orduko hartan, eta hainbat alditan, hainbat hormigoi zati jausi ziren hormetatik, itsatsitako haitza eta guzti. Ondorioz, tunelak zenbait egunez itxi behar izan zituzten, klaustrofobia daukatenen mesederako.
Arlabanekoak Belateko tuneletako bati kenduko dio Euskal Herriko luzeena izateko ohorea. 2,9 kilometro ditu hark eta luze bezain polemikoa izan da 90eko hamarkadan eraiki zenetik. Historikoki, eta tunelak hain ohikoak ez ziren garaian, Bilbo eta Basauri arteko Malmasin tunelak eduki du luzeena izateko ospea, kilometro bi baino gutxiago baditu ere. Edozein kasutan, neurri apalak dira gureak Alpeetakoekin konparatuta, han badauzkate-eta dozenaka kilometro neurtzen dutenak.
Bagira prozesuaren emaitza, Herri bidea bide-orria izan zen. Bide-orri honetan, abertzaleen helburua herriari boterea itzultzea dela aipatzen da, eta boterea itzultzeko, herriari burujabetza maila maximoa emanen dioten instituzioak herriari eskaintzea adierazten da. Zehazten da... [+]
Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseilutik herritarrak animatu dituzte azoketan erostera eta ekoizleak gertutik ezagutzera. Uztailaren 29an Zigoitian izango dira, eta abuztuaren 23an, Zarautzen. Urriaren 27an amaituko dute udako denboraldia, Villabonan.
Hamas, Fatah, Palestina Askatzeko Herri Frontea, Palestinako Jihad Islamikoa eta beste hamar taldek hitzarmena sinatu dute, genozidioa amaitu ostean “Palestinako lurralde guztien” gaineko agintea izateko. “Okupazioaren aurka borrokatzeko” eskubidea dutela... [+]
Euskaltzaleen Topaguneko kideek euskara sustatzeko jarreren inguruko datu kezkagarriak hauteman dituzte. Hori dela eta, Gero eta aldeko gehiago gizartean ikerketaren bidez, herritarrak euskarara hurbiltzeko estrategia berriak landu dituzte. Horretaz mintzatu dira, apirilean,... [+]
1984ko urriaren 23an ETAren garaian Espainiako Barne Ministerioak onartutako aginduan, “arriskugarritasun eta nekagarritasun” kontzeptuengatik “ordainsari” bat zehaztu zuten Espainiako Polizia Nazional eta Guardia Zibilarentzat, “eremu... [+]
Ikusiker Ikus-entzunezkoen Behategiak Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) eta Nafarroako Unibertsitate Publikoko (NUP) 2.800 ikasleri egindako galdetegiaren arabera, plataforma digitaletan gazteek edukiak ez dituzte euskaraz kontsumitzen. Horrekin “arduratuta”... [+]
Ekida Arte Ekimen Sozialistak arte eskola antolatu du Donostian, asteazkenean hasi eta larunbatera bitartean. Paraleloki, lau egunez, bi formakuntza saio egingo dira: muralismoari eta arte bisualei buruzkoa bata; eta antzerkiari eta arte eszenikoei loturikoa bestea. Sarbidea... [+]
Arkaiako erromatarren eremu termalean San Tomas ibaiari loturiko azpiegitura hidrauliko handi bat aurkitu dute, baita lur azpian 3.000 metro koadroko eraikin bat ere, garai hartako etxalde batenak izan daitezkeen arrastoekin.
Lakuak bere eskumenei muzin egin die berriro langile publikoen dekretua Madrilen onartu aurretik??Hiru urtean, EAEko langile publikoek erosahalmena %6 galdu dute, sindikatuaren aburuz.
"Kereilatuei –Chorche Tricas eta Iker González kazetariak– egotzi eta iraingarritzat jotzen zaizkien artikuluak "adierazpen- eta informazio-askatasunaren barruan daude", eta Zaragoza en Común-eko zinegotzi Suso Domínguezen kasuan... [+]
Dimako Udalaren atzen osoko bilkuran, garagarrilaren 17an, Dimener Dimako Energia Barriztagarrien Komunitatearen estatutuak onartu eta Udala alkartearen kide laguntzaile izatea eztabaidatu eta onartu zen.
Palestinar errefuxiatuen kanpalekuen ondoko ur zikinetan Poliomielitis birusaren kontzentrazio altuak topatu dituzte. UNICEFek ohartarazi du “hondamendia” gertatzeko aukera asko daudela.