Landareak: Txori premian
Zientzia eta jakinduriaren txilborra Europa. Botanikan are gehiago. Mundu osoa arakatu, geure lorategiak urrutiko landarez bete eta ustez denaren jabe egin garenean katuen mugarrien barruan dugunari begira hasi gara, txilborra izan uste duena zilborrari begira... Eta etengabe nobedadeak topatzen ditugu. Euskaldunok Asian eta Ameriketan hor ditugu Davidia eta Echeverria generoak, Lardizabalaceae familia osoa... eta herenegun aurkitu dugu atari aurreko itsas labarretan ez beste hazten den Armeria euskadiensisa.
Auzoko lagun batzuen gurasoen jaioterrian, Espainiako Badajozko Olivenza eskualdean aurkikuntza bitxia egin berri dute Extremadurako Unibertsitateko Botanika sailekoek. Europan lehenengoz txoriek polinizatzen duten landare bat aurkitu da. Euskarazko izenik topatu ez diodan Anagyris foetida, lekadunen Fabaceae familiakoa alegia. Urtetan zuhaixka hau ikusmiran izan ondoren, udazkenean eta neguan irekitzen dituen loreak txinbo kaskabeltzak, txinbo burubeltzak eta txio arruntak bisitatzen dituztela jabetu dira. Loreak petalo artean sortzen duen nektar gozoa jaso asmoz mokoa sartzen dutenez, hark estrategikoki kokatzen ditu polen biltegiak eta asko uste gabe mokoa polenez josia eramango du txoriak. Hurrengo lorea bisitatzen duenean nektarra hartu eta polena eraman bai, baina baita aurreragokoaren polena utzi ere. Auzokoaren polen horrek lorea ernalduko du.
Bestela ere landare xelebrea da hauxe. Espainian "sorginaren idunekoa" eta "deabruaren alua" deitzen diote, hostoak purga gisa erabiltzen dira, haziak goragalea eragiten du eta gezi muturrak pozoitzeko eta baleztak egiteko erabili izan denez, gazteluen inguruan landatu eta zaintzen zen.
Ernalketarako txoriak erakartzeko nektar gozoena egiten badaki baina ugaltzeko haziak inork jan ez ditzan pozoia eransten die...
Txorien bidezko polinizazio ornitofiloa erabiltzen duen beste landarerik ez da ezagutzen Europan. Landareen polinizazioa egiten duten hegazti ezagunenak kolibria eta ermitaua dira, amerikarrak biak. Txori hauen gisan lan hau egiten duen beste animalia asko dago: intsektuak batik bat baina baita ugaztunak ere -saguzar eta beste-.
Euskal herritar ugari saritu ditu Espainiako zine akademiak pasa den asteburuan banatu diren Goya sarietan. Artikuluaren bigarren partean, zeresana eman duten hainbat kontu aletuko ditugu.
AEB inportatzen dituen altzairu eta aluminioari %25eko muga zergak ezarriko dizkiola iragarri du Donald Trumpek. Ez du zehaztu noiz sartuko den neurria indarrean.
Bien arteko su-etena indarrean sartu zenetik hiru aste bete direnean, Hamasek guztira 21 bahitu askatu ditu eta Israelek, berriz, 730. Bahitu israeldarren irudiak "gizateriaren aurkako krimen baten adibidea" direla salatu du Israelgo presidente Isaac Herzogek.
Gizarte Palestinarrarekin elkartasunean luzatutako Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak kanpainak "baterajotze nazionalera" deitu du otsailaren 15erako Carrefourrek Hego Euskal Herrian dituen bost merkataritza zentrotan.
"Gaia argitu arte, irakaslea ez da campusera itzuliko", adierazi du Joxerramon Bengoetxea errektoreak, eta gehitu du "bitartekaritza" bat abiatu dutela zer gertatu den ikertzeko eta horren aurrean zer egin ikusteko. EHUko Ikasle Kontseiluko lehendakari... [+]
"Adostasun zabaleko gutxieneko programa amankomun bat" oinarrian izatea posible da, EH Bilduren esanetan. Zerrenda bateratuak osatzea lehenetsiko du Espainiako eta Europako hauteskundeetan, Frantziako Estatuko Fronte Herritar Berriaren tankera hartuta.
Bizkaiko Foru Aldundiak abiatutako proiektuak "herritarren benetako beharrei" erantzuten ez diela salatu dute, Subflubiala EZ! plataformak deituta. Autobideak eraiki ordez, instituzioek garraio publikoa sustatu behar dutela adierazi dute.
Bi langileak oroitzeaz gain erantzukizunak eskatu dituzte, Zaldibar Argituk igandean Eitzagan eginiko ekitaldian. Justiziaren mantsotasuna salatu dute, sumarioa oraindik instrukzio fasean dagoelako.
Erroldarik gabe izaterik ez ekimenak Gasteizko Udalaren bi barne dokumentu eman zituen argitara urtarrilaren 30ean. Udalerrian erroldatzeko irizpide murriztaileak jasotzen dira bertan, “bidegabeak eta ilegalak”, eragilearen esanetan, herritar baztertuenen kaltetan... [+]
Batzuetan ez dakit gehiegi ez ote den. Pipa janean gaudela, beste edozer gauzaz hitz egiten gaudela, gaia ateratzea. Ozen hitz egitea gustatzen zaigu guri, ia isilunerik ez uztea, ahotsak teilakatzea, zeinek handiagoa botatzea. Hitz egitea bakoitzak bereaz, bakoitzak... [+]
Ehunka pertsona mobilizatu ziren Maccabi Tel Aviv talde israeldarrak Gasteizen jokatu duela gaitzesteko. «Israelgo Estatuaren normalizazioari» ekarpena egiten diola kritikatu diote Baskoniaren zuzendaritzari.
Pilar Kaltzada Zedarriak taldeko kidea da. Urtarrilaren 15ean taldeak armagintza industria bultzatzeko hurrengo urteotan egongo den “aukera bikaina” aprobetxatzera deitu zuen, oihartzun handia izan zuen ekitaldi arranditsuan. Gasteizkoak talde antimilitaristaren... [+]
Horrela eman diogu amaiera deskolonizazioari buruzko lantaldeari, joan den azaroan Arraia-Maeztun (Araba) egin ziren “Euskal Herrian ekofeminismoak gorpuzten” topaketen baitan. Lurraldearen defentsaren hainbat espresioren babesleku izan zen, ideia emankorren hazitegi... [+]