Biziraupenak estu lotzen du


2021eko uztailaren 27an

Ixiar eta Norden oso pertsona ezberdinak dira. Ixi adineko euskal emakumea da, barazkiak saltzen ditu herriko azokan eta iragana ondo gogoan du, bere familia, bere gaztaroko istorioak, bere senarra izandakoa... Norden afrikarra da. Gerra bizi izan du hezur-haragitan, gosea, eta Euskal Herrira etorri da bizimodua ateratzera. Beldurrari aurre egiteko abesten ikasi zuen amarengandik eta horixe du euskarri: musika. Bere taldearekin musika jotzen du azoka ondoan eta ahal duen beste, diskoak nahiz zapiak, saltzen saiatzen da. Kultura, bizipen eta adin ezberdinekoak izan arren, uste baino gauza gehiago partekatzen dute: laster behin betiko itxiko den azokan egiten dute lan eta aldaketak abiada bizian gertatzen diren mundu honetan biziraun nahi dute.

Gaurkotasun handiko gaiak jorratzen ditu Neska politak, artasoro alaiak antzezlanak. Ateak betiko itxiko dituen azoka da obraren kokalekua eta, kasualitatez, estreinatu zen herrian, Errenterian, azoka zaharra itxi berri dute eta antzokiaren ondoan dago zabaldu berri duten merkataritza zentroa. Eta azoka zaharreko baserritar barazki saltzaileek merkataritza zentroaren kanpoan dute saltokia, estalpe baten azpian.

Maite Agirre dugu antzezlanaren zuzendari eta idazlea. La baladilla de San Sebastián izenburupean plazaratu zuen antzezlana Hiru argitaletxeak duela urte batzuk eta haren moldaketa da Agerre teatroak aurkeztu berri duen antzezlana. Mielanjel Haranak eta Arantxa Gurmendik hartu dute obra euskaratzeko ardura eta taxuz egin dute. «Arrazoi ugarik eraman ninduten lana idaztera. Bat-batean, Donostiako Bretxa merkatua zegoen tokian zulo bat zegoen eta irudi horrek indar handia izan zuen. Konturatu nintzen oso azkar goazela, bizitza oso azkar doala eta guk martxa horretan, erritmo horretan sartu behar dugula. Horrekin batera, garai berean etorkinak gero eta gehiago etortzen hasi ziren. Ordura arte inmigrazioa hiri handietako gauza zen, baina, orduan, Donostian bertan, Euskal Herrian bertan hasi ginen hori gertutik bizitzen».

Antzerki-kontzertua

Arantxa Gurmendik eta Jon Gaubekak txukun gorpuztu dituzte Ixi eta Nordenen rolak. Haiekin batera Karlos Nguema eta Freenetik taldea daude oholtzan, Nordenen musika taldea irudikatzen eta taldearen kantu propioak jotzen. Izan ere, tarte handia du musikak bai eszenatokian bai obran. «Etorkin asko ezagutzen dut eta gehienak musikariak dira. Eta horrek bultzatu dit agian etorkin hau musika talde batean kokatzera. Karlos Nguemak aita etorkina du eta beraz, lotura handia du protagonistarekin», dio zuzendariak.

Entseguek aurrera egin ahala, Maite Agirrek argi ikusi zuen obrak erritmoa, musikalitatea eskatzen zuela, hala testua esateko moduari zegokionez nola taula gainean antzezteari zegokionez. Horrexegatik, esaera zahar asko esaten ditu Ixik eta hitz jokoak egiten ditu Nordenek. Maite Agirreren hitzetan, «adineko emakume eta gizonek, beste hizkuntza bat daukate, aberatsagoa. Hitz egiteko modu horrekin nire ama omendu nahi izan dut, oso hizkera berezia zuen, ez zen bertsolaria baina errimak egiten primerakoa zen». Erritmo hori areagotzeko, Ixik eta Nordenek abestiak kantatzen dituzte eta jakina, Freenetik taldeak abestiak zuzenean jotzen. Taldearen zuzeneko soinuaren bolumen altuak aktoreen presentzia ahultzen du gure irudiko, baina baliteke nahita bilatutako kontrastea izatea. Belarrietara ez ezik, ikusleen begietara ere iritsi behar zuen erritmoak, eta hartara, dantza egiten dute protagonistek, dela pasodoblea, dela Afrikako kantu tribala. Bi aktoreek esperientzia zuten dantzaren munduan eta ondo moldatu dira.

Barazki kaxak lubaki

Zuzendariak ez zuen eszenaratze kostunbrista egin nahi eta bi artista gazterengana jo zuen eszenografia eta jantziak egin zitzaten. Inés Martínez de Iturrate arduratu da eszenografiaz. Barazki kaxekin instalazio mugikorra egin du. Kaxez osatutako egitura euskarri egokia da Josu Rekalderen bideo eta irudien proiekziorako. «Bagenekien hasieratik hor bideo batzuk proiektatu behar genituela eta horretarako egokia izan behar zuen. Niri ez zaizkit batere gustatzen pantailak eszenatokian. Proiektatzea permititzen du eta aldi beran, kontrako fokoak jartzea». Jantziak Amaia Zabalak egin ditu, folklorismotik ihesi. Bartzelonan moda diseinu ikasketak bukatu berri ditu eta datorren urteko Gaudi pasarelan parte hartzeko hautatua izan da.

Lanpetuta dabiltza Agerreko kideak. Neska politak, artasoro alaiak aurkeztu berri dute, Puta zahar alkauete Zelestina antzezten jarraitzen dute eta EHUn antzerki tailerra eskainiko dute ere aurten. Proiektuak ere ez dituzte faltan. Emakumeen komedia bat idatzi nahi du Agirrek eta koadernoan ohar batzuk idatzita ditu jada.

Non eta noiz
Azarotik aurrera Neska politak, artasoro alaiak ikusteko aukera ugari izango da. Azaroaren 4an Beasainen izango dira, 5ean Azpeitiko Antzerki Topaketetan, 11n Zornotzan, 16an Hernanin, 25ean Lezon, 30ean Bilbon eta abenduaren 16an Tolosan.


Azkenak
2025-01-20 | Bertsozale.eus
Gasteizen aurkeztu da 2025eko Arabako Bertso Kuadrilla artekoa
Gasteizko Amaia Zentroan elkartu dira larunbatean Arabako Bertso Kuadrilla artekoan parte hartuko duten 14 taldeetako ordezkariak. Kuadrillartekoaren zortzigarren edizioa izango da aurtengoa.

2025-01-20 | Euskal Irratiak
%221ko gainpopulatzea, Baionako presondegian

Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]


‘Goazen lagunok’: sare sozial toxikoetatik fedibertsora trantsizio kolektiboa

Trumpek AEBetako presidentetza hartuko duen eguna baliatuta, Goazen lagunok lelopean, multinazionalen jabetzako sare sozial "toxikoak" utzi eta fedibertsora trantsizio kolektiboa bultzatzeko kanpaina egiten ari dira eragile ugari. “Internet gizatiarrago batean... [+]


Aurtengorako irakurgaiak

Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]


2025-01-20 | Iñaki Sanz-Azkue
Hotza maite duen igela

Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]


2025-01-20 | Jakoba Errekondo
Euskal Herria banana errepublika

Sekula bananarik jan ez duten bi lagun ezagutzen ditut; nerau bat. Bananazalea da, ordea, jendea. Afrika eta Asia aldean sortutako landare generoa da banana (Musa x paradisiaca), baina gaur egun Ameriketan ere asko egiten da. Ekoizlerik handiena India da, eta esportatzaile... [+]


2025-01-20 | Garazi Zabaleta
Aleko
“Nekazaritza birsortzailerako eta proiektu kolektiboetarako test gunea da gurea”

Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]


2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


Amatasunaren giltzarik gabe

AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea:  Elena Diaz.
Zuzendaritza:  Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]


Bayrouren aurkako zentsura mozioak porrot egin ondoren, Herritar Fronte Berria zatituta dago

Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.


2025-01-17 | ARGIA
Hasi da denboraldia, Saizarren eta Alorrenenean txotxa irekita

Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.


Iruñeko Erorien Monumentuaren eraispena eskatzeko manifestazioa egingo dute larunbat honetan Iruñean

Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


2025-01-17 | ARGIA
Spoiler, gurasokeria, ziborg, santujale eta guakamole, Euskaltzaindiaren Hiztegiko azken eguneratzeen artean

2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.


Eguneraketa berriak daude