Andres Urrutia: «Euskaldun bakoitza ezin daiteke araugile izan»
Euskaltzaindiari haize berria ekarriko diozula diote. Balizko haize bolada berri hori sartu al da Euskaltzaindian?
Asmoa Euskaltzaindia XXI. mendearen mailara jartzea dela diozu. Zer esan nahi du horrek?
Euskaltzainburu berriak ilusio berriak eragiten ditu ordea jendearengan.
Gazteria ere erakarri nahi omen duzu.
Euskaltzaindiaren arauek ez al dute hiztunengan ziurgabetasun linguistikoa sortu? Adibidez, zergatik idatzi behar da Kordoba k-z eta Cadiz c-z?
Gero, Euskaltzaindiak beharko luke jakin kontrastearen bidez, ia arau hori gizartean nola dabilen. Puntu batzuetan asma dezakeelako eta beste batzuetan guztiz oker ibili. Problema da kontraste hori nola egin. Nik eskatuko nuke kontraste hori nahiko instituzionala izatea. Ezin daitekeena da norbera, euskaldun bakoitza, araugile izan. Hori anarkia da eta hizkuntzarentzat ez da ona.
Sortu, sortu eta sortu ari zarete: euskara batua, terminologia zientifikoa... Daukaguna zenbateraino baliatzen dugu?
Beharbada hori da euskara moduko eremu urriko hizkuntzetan gertatzen dena, normatibizazio eta normalizazio prozesuan beti dago horrelako jokaera: aitzindaritza nork duen.
Txillardegiri omenaldi-liburua egin diozue. Berak ez du Euskaltzaindia-Txillardegi gaiari buruz hitz egiteko gogorik. Zuk ba al duzu zerbait esateko?
Ibon Sarasolak esan zuen Euskaltzaindiko bilerak ikusiko bagenitu "flipatu" egingo genukeela. Hala da?
Dendari ezezagunari, mekaniko ezezagunari... baita mediku ezezagunari ere euskaraz egingo nioke lehenengo hitza. Zuri, Bilboko notarioari gaztelaniaz egingo nizuke.
Arraroa iruditzen zaizu ala?
Zer da Bilbon gertatzen dena? Euskaldun zaharra bada gustura sentitzen da eta euskaldun berria bada euskaraz egingo du, ikusten duelako nolabait gorpuztuta berak ikasi duena. Idatzizkoa beste upeleko sagardoa da. Badakigu batzuk beti esango dutela: «A bai, notaritza!».
1988an ARGIAn, Joan Joxe Petrikorenak egindako galdera eta zure erantzuna dituzu hauek. Orain zer diozu?
Erantzuna: «Administrazioa euskalduntzeko prozesua latza izango da. 20 urtetako epea beharko du gutxienez. Mundu honetan gainera, beste arazo bat dago: betidanik funtzionario direnek zer nolako oztopoak jarriko dituzte horren aurrean? Eusko Jaurlaritzak noraino heldu nahi dio afera honi? Funtzionarioek behintzat ez badute bereganatzen asuntu hau guzti honek porrot egingo du. Gero, honetaz aparte, oso garrantzizkoa izango da guzti honen desarroilatzeko sortzen den euskara ereduaren funtzionaltasuna».
Esango nuke azkeneko puntuan askoz gehiago egin dugula lehenengoan baino. Corpusaren ikuspegitik euskara estandarra egiteko ordutik hona pauso inportanteak eman dira, batasun nahiko zabalera iritsi gara. Euskara juridikoarekin itxaropentsu nago. Funtzionarioen euskalduntzean ez horren alai. Ez prozesua etenda dagoelako, baizik eta oraindik mentalitate aldaketarik ez dagoelako. Ez dut esan nahi gure mentalitatea goitik behera aldatu behar dugunik, ez bada kontsentsuz baino; erdaldunek euskara normalago ikusteko eta euskaldunek gehiago erabiltzeko. Funtzionarioekin gertatu izan dena da tituluak atera eta gero erabileran eskas, motz eta urri ibili. Badakite igeri egiten, igerilekua edo itsasoa aurrean dute, baina ez dira ausartzen euren buruak igerilekura botatzen. Eta igerian egin behar dute bestela jai daukagu. Euskalduntze eta alfabetatzean batzuk oraintxe konturatu dira justizian eta medikuntzan egin behar den lanaz. Langile horiek jendearekin lehen-lehenengo harremana dute.
Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]
Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]
EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]
Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]
Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]
Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik, Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.
Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]
Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]
Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:
"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]
Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]
Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.
Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.
Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.
-------------------------------------------
Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]