Euskararen normalizazioan politikaren pisua
Lau mahaikideen artean hitz egiten lehena Paula Kasares izan zen eta beste ezer baino lehen, gogorarazi zuen Iparraldeko ordezkaririk ez zela mahaian eta pena zela. Lau hizlariek beren txostenetako jarduna laburbildu zuten eta aurrera egiteko moduak baditugula azpimarratu bazuten ere, garbi adierazi zuten datozen 20 urteotan ez dugula euskararen erabateko normalizaziorik ezagutuko.
Ondorengo iritzi trukaketarako haria Joxe Jabier Iñigok eman zuen. Iñigok azpimarratu zuenez, euskararen normalizazioan, arlo sozialean eta norbanakoaren mailan, gutxi-asko asmatzen ari gara, baina arlo politikoan eragiten ez. Datozen 20 urteotako klabe moduan azaldu zuen politikaren alorra, eta gizarte eragileak eskas sumatu ditu instituzio eta alderdi politikoei eragiten. Gai hau jorratzea zaila dela onartu zuen. Estatu burujabea izatearen garrantzia mahai gaineratu zuen. Arlo politikoan lan egiten ez bada, beharbada, euskararen katastrofeaz edo bukaeraz hitz egin beharko dugula adierazi zuen. Kontzientzia politikorik edo apustu politikorik ez egotea azpimarratu zuen Iñigok, euskara lehentasunetatik at dagoela, alegia, euskararen alorrean ez dagoela ausardiarik. Hitzok Miren Mateori begira esan zituen eta Mateok honakoa erantzun zion: «Hizkuntz politika epela egin dugula diozu? Beroa? Hotza? Batzuk hotzagoa egitea ere nahiago zuten. Malguak garela? Bai, gerri pixka batekin jokatu dugu». Iñigok hizkuntz politika ez molestagarria egiten saiatzen direla esan zion Mateori eta azken honen ustez, «hizkuntz politika beti izango da molestagarria, baina inposatuta ez dago ezer». Entzuleen galderak hasi aurretik euskararen normalizazioan estatua izateak ala ez izateak duen garrantziaz aritu ziren hizlariak. Iñigok estatua izatearen berebiziko garrantzia aipatu zuen eta Mateok euskara normalizatzeko autogobernua badugula erantzun zion eta zera gaineratu: «Hizkuntz politika ezin dugu kolore bakarrekoa egin». Erramun Osak gogorarazi zuen euskararen eremua abertzaleena eta ez abertzaleena dela.
Mateori aurkeztu zitzaion hurrengo gaia honakoa izan zen: euskara ikastea erronka positibotzat hartu beharrean, jendea behartuta sentitzearena. Presioaren eta atsegintasunaren arteko nolabaiteko oreka egon beharko lukeela aipatu zuen entzuleak. Miren Mateok erantzun zion egitura politikoak ez dakarrela berez normalizazio politikorik. Eta zera gaineratu zuen: «Ez dut uste inposaketa jokabide ona denik, baina bai, tentsio puntua mantendu behar da gizartean, deseroso xamar senti dadila». Horren harira Joxe Jabier Iñigok aipatu zuen nola Kontseiluak eskatu duen, Katalunian dagoen moduan, euskararen ezagutza derrigorrezkotzat hartzea. Dena den, eskaera hori ez du uste Iñigok inposaketa denik.
EAEko hizkuntz politikaz bero-bero aritu baziren hiru hizlari (batez ere Mateo eta Iñigo) azken hitza Paula Kasaresek izan zuen, berak esan bezala Nafarroako «periferia»tik: «Nafarrok EAEren esperientzia dugu erreferentzia, baina batzuetan antzeko miseriak aurki ditzakegu batean eta bestean».
Ezin esan etorkizuna ezkor irudikatu zutenik hizlariek, nahiz eta mahai-ingurua baikortasun kutsuagatik nabarmendu ez, eta beraz, Kasaresek katalan bati hartutako esamoldea gogoratuko dugu: «Egin dezagun euskaraz egin daitekeen guztia eta erdaraz euskaraz egin ezin daitekeena».
Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]
“Haiengana zuzentzen da eta haiei soilik apuntatzen die”, informatu du Irutxuloko Hitzak. Astearte gaueko 21:30etan atxilotu zuten gizona, Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.
Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutun bat bidali dio babesa adierazteko. Pedro Sanchezek ere duela bi urte eman zion babesa Marokoren autonomia planari. Macronek deia egin du alde guztiak biltzeko konponbide politiko bat emateko gatazkari.
Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]
Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori... [+]
Bederatzi militar sionista atxilotu dituzte, Sde Teimango kartzelan preso palestinar bati egindako torturengatik; besteak beste, metalezko barrak sartu zizkioten ipurtestetik. Kolono "zibilen" eta soldaduen protestak piztu dira torturatzaileekin elkartasunez, eta... [+]
Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]
AEBetako hauteskunde presidentzialetarako hautagaiek Israeli babesa berretsi diote Netanyahuk herrialdera egindako bisita baliatuta, Alderdi Demokratarena barne. Demokraten hautesle ugarik, ordea, genozidioaren inguruko jarrera jarri dute bozka emateko baldintza gisa.
Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]
Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]