Aldaketa garaian omen gaude, aldaketa sakon eta ez ohikoen garaian, aldaketarik desiratuenaren atarian, Ipar Irlandan egon ziren bezala Downin Streeteko adierazpenaren bezperatan. Oraingoa izan omen daiteke, aurrekoak ez bezala, benetakoa.

Ikusi izan ditugu hilabeteotan balizko aldaketa horren adierazle izan omen daitezkeen batzuk. Aurretik antzerako beste pasarte batzuk ezagutu izateko adinean gaudenok, hirurogeita hamargarren hamarkadaren bigarren atala esate baterako, erraz aurkituko ditugu parekotasunak. Eferbeszentzia politikoa, erakundetze politiko ez ohikoak, hauteskunde espazioen korrimenduak, alderdi proiektu abenturazaleak, eta, horien guztien gainetik, plataforma bateratzaileen aldeko saioak. Ordura arteko ereduak, edo horietako batzuk, kolokan jartzen dira eta inseguritatea zein desorientazioa eragiten diguten baina guztiz beharrezkoak diren beste berri batzuk sortzen dira.

Aldaketaren zeinupean datozen garaiaren adierazleak dira, orduan bezala orain ere. Eta, hori, hasieraren atarian besterik ez omen gaudela.

Adierazle horietako bat dugu Nazio Eztabaidaguneak eta Nazio Biltzarrak osatzen duten hau. Lerro hauek argia ikusterakoan jada igarota egongo da Zarautzen burutzekoa den saioa. Eta komunikabide gehienek isilezko hesi esanguratsua jarriko dioten arren, beste batzuek bozgorailua topean jarriko dioten bezala, ez dut uste gutxietsi beharko litzatekeenik bertan egosten ari dena.

Ezker abertzaleko lider errespetatuenetako batek berriki ziostana egia bihurtzen bada, alegia, "ETA Madrilgo Gobernuarekin hitz egiten, gu alderdien mahaia elikatzen eta, aldi berean, Nazio Biltzarrean giharketa ariketak egiten, berandu baino lehen etorriko denerako prestatzen", egia bihurtzen bada, diot, proiektu honen inguruan gertatzen ari denari garrantzia eman beharko zaio. Besterik da eboluzioaren arabera zein eredutan gauzatuz joango diren horko egitasmoak.

Proiektuan daudenek definituko dute egosten ari dena, baina baita ere ez daudenek euren ausentziarekin. Une honetako egitura ereduaren sendotasuna edo egokitasunaz haratago, osakide bakoitzaren konpromiso maila desberdinaz haratago, proiektu horren plazako atetik etengabeko sartu irtenean batzuk eta modu iraunkorrean beste batzuk, EAJren ezkerrean, eredu nazionalean zein sozialean, dagoen espazio sozial eta politikoko alderdiak, mota desberdinetako taldeak eta gizabanakoak dabiltza. Kasualitatez edo, ELAko goi arduradunek azken adierazpen publikoan aipatzen zuten espazio soberanista ere bada hori.

Kontuan hartzen badugu, bestalde, aspaldikoa dela espazio sozial eta politiko hori nolabait egituratu eta hauteskundeetarako aukera bihurtzeko hipotesi eta asmoa ere, aipatu ditugu urriaren 8an Zarautzen joan etorrian ibili zirenen proiektuaren ibilbidea arretaz jarraitzeko arrazoi batzuk.

Sentsibilitate desberdinetako pertsonak eta egitura antolatuak, alderdi politiko desberdinak, azken autonomismoaren iturrian edandakoak eta horren errefusatzaileak, denetarik dabil proiektu honen inguruan, modu batean edo bestean. Eta bi urteren buruan, 2004ko Aberri Egunean Iruñean asmoa inauguratu ondoren, barruan ibili direnak elkarrenganako hurbilketan irabaziz joan dira eta harremanak sakondu egin dituzte. Egitasmoa ez da lurrinduz joan, sustraiak sakonduz baizik. Eztabaidak ez ditu osakideak sakabanatu, gerturatu baizik.

Ezkerreko espazio horretan anitza da, bai, biltzen dena, baina anitzak dira gaur egun gobernatzeko bokazioarekin hauteskunde lehian aritzen diren alderdiak ere. Ikus bestela, esate baterako, Tony Blairren alderdi laborista. Soberanismoak berak anitza beharko du izan, hala beharrez, baina soberanismo horrek motor indartsua beharko du bidea egin nahi badu.

Esan bezala, aldaketa garaitan gaude, eta orain arte ezagutu ez dugun eszenategi politikoan ez ohiko saio eta proposamen ereduak ikustekoak gara. Betoz.