Agenda 22


2021eko uztailaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.


Dabilenari

ertatzen zaio. Bat baino gehiago harritu egiten da bertsolariok, darabilgun martxa ibilita, istripu gutxi izaten dugulako. Boladak izango dira. Aurtengo udan, bi asteren epean, hiru talka izan dituzte hiru bertsolarik, hiru susto, ondorio larririk gabeak. Istripuak eta alkohola hain loturik doazen garaiotan, bada beste datu harrigarri bat ere: hiruak haranzkoan eta baraurik hartutako kolpeak izan ziren, gidatzeko orduan likidorik arriskutsuena, errepideko ura dela frogatuz. Istripuak istripu, Anjel Lertxundiri berba ostuz, bertsolariok gehien izutzen gaituena, "hitztripua" da, poto nabarmena, hanka-luze ez-ustekoa, hanka-motz erkina... Orbaina sendagaitzagoak uzten ditu hitztripuak istripu soilak baino.


Itsas-bazterrean

Iraila estropada sasoia da. Traineruak iraileko bi aste bururen zain egoten dira urtean zehar. Kasualitatez, guretzat ere itsasbazter garaia izaten da iraila: Mutriku, Lekeitio, Bermeo… Gustura joaten gara, oro har, itsas-herrietara. Ez dakit zergatik, baina entzulea esker-hobekoa da, ase-errazagoa, beroagoa. Bazuen Amurizak teoria bat, itsas-herrietan bertsolari gutxi sortu izana arrazoitzeko. Ontzian leku gutxi dago. Behin portutik irtenez gero, lehorreratu arte ez dago pertsona bat bestearengandik urruntzerik. Ez da komeni berez sortzen den baino driska handiagorik sortzea, putzua baita ihesbide bakar. Ondorioz, ontzian elkarri xioka hastea baino hobe da isilik egon edota kantuan ekitea. Eta hori bai, itsas-herrietan gizonezko kantari bikainak -abesbatza, otxote eta abar- asko aurkituko dituzu.


Lehorrean

Kontxako estropaden bigarren jardunaldia barrueneko herri batean egokitu zitzaigun. Arrasateko Uribarri auzoan. Etxe-tarte batean zegoen oholtza eta bertatik ekin behar genion eguerdiko hamabi t'erdietan. Baziren inguruan tabernak, eta lehen tanda telebistaz ikusi ahal izan genuen. Segundo gutxiren aldea onenen artean, itsasoa... iristeko zegoen onena. Bigarrena hastearekin ordea, oholtzara deitu ziguten. Kantuan hasi ginen Ekaitz Goikoetxea eta biok, Astillero, Castro edo akaso Hondarribia garaile izango zela sinetsita. Librean utzi gintuztenean horixe izan genuen aipagai. Halako batean, ohartu nintzen adiskide batek imintzioak egiten zizkigula entzuleen artetik. Ahalegindu nintzen baina ez nion esan nahi zuenaren taxurik hartzen. "Ez zela ongi entzuten?". " Saioa laburtzeko, aspergarri samarra zihoala eta?". "Puntutan hasteko?". Etsita, ulertu ezinik, adiskideari ez begiratzea erabaki nuen. Oholtzatik jaitsi orduko eman zidan azalpen borobila: "Ez al huen ulertzen? Esaten nian ba, Pedreñak irabazi duela!". Joan den hilabetea eman dut "Pedreñak irabazi du" zeinuz nola esaten den asmatu nahian.


Ezjakinarena

Joxerra Etxebarriak Berrian argitaratu zuen berria, eta orduz geroztik asko etorri zait galdezka. Zer moduz Nobel Saridunek gaiak jarrita bertsotan? Ondo... Pedro Migel Etxenikeren nahia eta gutizia izan zen. Einsteinen heriotzaren berrogeitamargarren urtemuga zela-eta Donostian jardunaldiak antolatu zituzten. Jende handia etorri zen asko, eta handi-jende gutxi. Tartean ziren sei Nobel Saridun. Pedro Migelek euskal kulturaren berezitasunak azaldu nahi eta bertsolaritzari buruz ingelesez egindako bideo labur baten ondoren, Xabier Paia eta biok atera gintuen afalgunera, nahi zuenak nahi zuen gaia ipini eta nik bertsoak bota eta Xabik itzul zitzan. Hainbestean moldatu ginen. Inprobisatzeko, alde handia da norbere talaia zein den aldez aurretik jakitea. Aski nuen, ezagutzen ez nuen gaien aurrean, xalo, eta ahal bazen graziaz, nire ezjakintasuna agertzearekin. Plazatan ere konturatu naiz entzuleak estimu handitan duela jarrera hori. Egia baita esaerak dioena: " Jakinduriak mugak ditu; ezjakintasunak ez". Bigarren sailekoa izateak abantaila handiak dakartza.


Oscar Zuloaga

Uribe du bigarren deitura. Irailean Euskal Herrian izan da emaztearekin batera. Veracruzen ezagutu genuen, duela bederatzi urte eta ordutik ez genuen bere berririk izan. Inprobisatzaile beltzaranarekin konfidantza dexente lortu genuen itsasoaz harantz elkar ezagutu genuen aste hartan. Kolonbiarrari xano egin nion galdera, bion artean botila bat tekila kondartu ondoren: "Zer zenituen, arbasoak euskaldunak?". Ezetz erantzun zidan. Arbasoen jabeak zirela euskaldun eta haiei zor zizkiela deiturak. Hurrengo egunean inprobisazio saioa genuen eta une hartatik banekien zein doinu ez nuen aukeratuko: "Euskaldunok ez dugu munduan parerik".


Prentsa arroxa

Gurean ez dela horrelakorik eta lasaiago sentitzeko joera dugu. Bada dioenik, normalkuntza seinale litzatekeela auzo-herriek dutenaren jabe izatea, baina utikan normalkuntzak, normalkuntza hori bada. Kontuak kontu, bertsolariok bagara herri-mihiztoaren jomuga, eta herri guztietan da "Mariaventanasen" bat gizonezko zein andrezko. Mutrikuko jaialdian, bukaera aldera, gai-jartzaileak mikrofonora deitu ninduen. Eta pare bat ordu lehenago Zumaiako talaso-zentroan zegoenaren papera eman zidan. Entzuleentzat balizko gaia zatekeen; nik banekien egia zela. Behin joango eta… harrapatu egin ninduen norbaitek! Eskerrak bezperan ez ninduten ikusi herriko Euskal Jaietan! Uretan sartuta baino bustiago nenbilen...


Txapelketa

Hasi da, eta gaitzerdi. Medikuaren kontsultaren antzekoa da: gero ez da hainbesterako izaten baina zain zauden garaian, batik bat ondokoa "zerdaukazuka" hasten delarik, atorrantea gertatzen da. Badu diruaren terrajea: beti da mintzagai, nahiz oso garrantzitsutzat hartzea ez dagoen hain ongi ikusia. Udazkena dirudi: malenkoniak jotzen du bere menpe jartzen dena. Bikotekidea ematen du: nahi edo nahi ez, gauero zurekin lotaratzen da. Konparaketak »eta kanporaketak» mila egin daitezke. Nik, oraingoz, egungo gazte euskaldunen espresamolde kuttunena erabili nahi izango nuke: "sin más..." Hizpidea eteteko modu apal eta eraginkorra da, "eta kito!" edo "y punto" zaharkituaren aldean, elegantea.


Azkenak
Burlatako gaztetxearen aldeko protesta amaitutzat eman dute Gazte Asanbladako kideek

Protestak 24 ordu bete dituenean, suhiltzaileak bertaratu dira udaletxera eta kateak moztu dizkiete bi gazteei. Bi kateatuek gaua bertan igarotzea "udaletxearen hautua" izan dela adierazi du Gazte Asanbladak, eta udalaren ordezkariek "ekintza deslegitimatzeko eta bi... [+]


Etxegabetzeetara ohitu zaitezke, baina egon, badaude

Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]


2025-03-20 | ARGIA
“Kateekin ateak hautsi” goiburupean ospatuko da Nafarroaren Eguna apirilaren 27an

Iruñeko Zaldiko Maldiko Elkartean eta Baigorriko Bixentainean aurkeztu da aurtengo Nafarroaren Eguna, egun berean. Ohi bezala, apirileko azken igandearekin bat egingo da festa Baigorrin, eta horrez gain, apirilean hainbat ekitaldi egingo dira eskualdean.


2025-03-20 | Patxi Azparren
Europa eta Euskal Herriaren desmilitarizazioa

Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]


Hezkuntza sistema propioa aldarrikatu dute Hego Euskal Herriko hiriburuetan, Ikamak deitutako ikasle greban

Hezkuntza eredu propioa "ezinbestean" independentziatik etorri behar dela adierazi dute, eta sistema propio hori "publikoa eta komunitarioa" izatea nahi dutela. Ikamak deituta, goizean zehar piketeak egin dituzte Euskal Herriko hainbat hezkuntza zentroetan.


Euskal Pilotan euskal selekzioa aitortzearen alde kokatu da Espainiako Kirol Kontseilu Nagusiko lehendakaria

Euskal Pilotako Nazioarteko Federazioaren eta Espainiako Federazioaren arteko gatazkak bere horretan jarraitzen duen bitartean, Jose Manuel Rodriguez Uribesek euskal selekzioaren aldeko adierazpenak egin ditu. Desadostasunak direla eta, Nazioarteko Pilota Federazioaren eta... [+]


2025-03-20 | Iñaki Inorrez
Euskaraldia ez! Euskal Oldarraldia bai!

Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.

Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]


Euskararen zapalkuntza sistematikoa

Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]


2025-03-20 | Sustatu
‘Eta erasotzailea ni banaiz?’ ziberjazarpena ikuspegi berri batetik

Puntueusek eta Cyberzaintzak elkarlanean ikusentzunezko baliabide pedagogiko bat sortu dute gazteentzat eta haiekin lan egiten duten profesionalentzat: irakasle, guraso eta hezitzaileentzat. Ikusentzunezko honen bidez, ziberjazarpena ezohiko ikuspegi batetik... [+]


BSHko lantokiko sarbidea itxi dute langileek euren etorkizuna negoziatu nahi dutela aldarrikatzeko

Kamioiak ez sartu ez atera. Horrela eman dute goiza BSHko Eskirozko lantokian. Parez-pare langileak aurkitu dituzte protestan. Hilkutxa batekin, elkarretaratze formatuan lehenbizi eta Foruzaingoak esku hartu behar zuela jakin dutenean eserialdia egin dute erresistentzia pasiboa... [+]


Ekologismoaren kontrako oldarraldia AEBetan: Greenpeace 660 milioi euro ordaintzera zigortua

Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.


2025-03-20 | Estitxu Eizagirre
EH Bizirikek manifestazioa deitu du larunbaterako ‘Euskal Herria ez dago salgai!’ lelopean

Sareak nabarmendu du Euskal Herri osoko eragileak daudela bertan eta deialdiak 140tik gora atxikimendu jaso dituela: "Horrek islatzen du zein den gaur egungo errealitatearen urgentzia, lurraren defentsaren beharra eta auziarekiko dagoen konpromezua".


2025-03-20 | ARGIA
Arratzua-Ubarrundiako EH Bilduko zinegotziek dimititu egin dute, Solariaren proiektuarekin “eskuak lotuta” dituztelako

Koalizio abertzaleko hiru ordezkariek ohar baten bidez euren "frustrazioa" adierazi dute proiektu fotovoltaikoa ezin gelditzeagatik: "Egoera horren aurrean, ez gara legegintzaldia amaitzeko indarrez sentitzen". Proiektu honi ez! plataformak salatu du EH Bilduren... [+]


2025-03-20 | El Salto
Kataluniako erreferendumean gomazko balak jaurti zituzten lau poliziari ez diote amnistia emango, eta auzipetu egingo dituzte

Lau agenteak lesio-delituengatik ikertzen ari dira eta horrek galarazten du 2024ko amnistia aplikatzea. Polizia horietako batek, ustez, gomazko bala batekin begi bat zartatu zion Roger Español kataluniarrari.


2025-03-20 | Euskal Irratiak
Arrazismoaren kontrako giza-katea egingo dute Baionan larunbatean

Arrazismoaren aurkako nazioarteko eguna kari, larunbat honetan 16 alderdi, kolektibo eta elkartek deia luzatu dute, Baionako Marengo eta Pannecau zubien artean giza kate bat osatzeko. Aniztasuna, elkartasuna eta giza eskubideen errespetua aldarrikatzera deitu dute,... [+]


Eguneraketa berriak daude