12 urte igaro dira, Debabarren eskualdean, hainbat udalek Kirola Euskaraz ekimena martxan jarri zutenetik. Urte asko dira, baina Iñaki Ugarteburu Gipuzkoako Foru Aldundiko Kirol Zuzendariaren hitzetan, «oraindik asko falta da egiteko».

Proiektuaren hasierako helburua euskarazko kirol materiala sortzea eta monitoreen euskarazko prestakuntza lortzea ziren. Bi helburu hauek beteak daudela esan daiteke gaur egun. Alde batetik, ia kirol guztien inguruko materiala kaleratu dute euskaraz. Guztira 26 karpeta sortu dituzte hainbat kirol materialekin. Liburuxka hauek Donostiako Kirol Etxean (943458357 telefonoan) eta Arrasateko kiroldegian (943771627 telefonoan) lortu daitezke.

Aurten, hirugarren adinekoentzako gimnasia ariketei buruzko eta uretako gimnasiaren inguruko liburuak kaleratuko ditu Gipuzkoako Foru Aldundiak. Iñaki Ugarteburuk dioenez, «hasieran eskola kiroletako monitoreei eman nahi genien materiala. Baina konturatu ginen beste kirol batzuetako monitoreekin lan egiteko (xakean adibidez) eskola esparrutik atera behar genuela». Euskarazko kirol material horiek liburu dendetan salduz ere zabaldu nahi izan zituzten, baina «helburua ez zen dirua irabaztea», Iñaki Ugarteburuk azaldu duenez, «prezioa jartzekotan eskuragarria izan zedin nahi genuen. Zabaltzen banatzailearekin saiakera egin genuen, baina irtenbide komertzial oso txikia zuen eta baztertu egin genuen bide hori».

Kirolei buruzko euskarazko materialgintza zen egiteko bat, eta bestea, monitoreen formakuntza. Sentsibilizazio kanpaina dezente egin dituztela azaldu digu Ugarteburuk: "Hala ere, arlo hau sortu berria den Euskal Kirol Eskolaren bidez lantzen da eta, beraz, formakuntza arautua bihurtu da».

Hau ikusita, programaren arduradunek beste helburu batzuk bilatu dituzte, beste behar batzuk ere sortuz joan direlako. Lehenik eta behin, kirol batzuetan, hasierako materiala kaleratu eta gero, bigarren material multzoa kaleratzea komenigarria dela uste dute, baina Soin Hezkuntzako Euskal Erakundea (SHEE) bezalako ikasketek material hori eskaintzen dutenez, bigarren atal hori lantzearen egokitasunaz eztabaidatzen ari dira.

Beste helburu bat gaur egun informazio teknologiek ematen duten aukera baliatzea da. Hori dela-eta, euskaratutako material guztia web orrian eskegi nahi dute (www.gipuzkoa.net/kirolaeuskaraz) interesa dutenek kontsultatzeko aukera izan dezaten. Gabonetarako material hau guztia bertan eskegita izatea espero dute arduradunek.

Materialgintza, monitoreen prestaketa, Internet eta kirol federazioen esparruan ere aritu dira lanean. 10 urtez aritu da langile bat koordinazioan. Ugarteburuk azaldu duenez, «Federazioek beraiek, askotan, euskaraz lan egiteko zailtasunak zituzten eta beraz, batetik, itzulpen eta informazio zerbitzuak eskaintzen dizkiegu eta bestetik, bertako langileak euskaraz lan egiteko trebatzen aritu gara». Federazioak konturatu dira euskarazko zerbitzua eskaini beharra dutela. Izan ere, berriki onartu den dekretuak kirol federazioen dokumentu eta txostenak eleanitzak izatea behartzen du eta lan horretarako laguntza eskaini nahi diete Kirol Saileko arduradunek. Ugartebururen ustez, «orain arte federazioetan lan egin duten pertsonen jarrera konpromisozkoa izan da, borondatezkoa».

Iñaki Ugartebururen aburuz, Kirola Euskaraz programak baditu ahuldade batzuk. Alde batetik, erakundeen konpromisoa ez da nahikoa izan, bere iritziz: «Horrek baliabideak behar baino gutxiago izatea ekarri du eta ondorioz, lan erritmoa moteltzen da, guk nahiko genukeena baino gehiago». Bizkaiko eta Arabako Foru Aldundiekin elkarlana bultzatzen saiatu diren arren, gaur egun, Gipuzkoan baino ez dago abian programa. Hala ere, «aurrera begira, beste bi erakundeekin ekimena berriro ere martxan jartzeko asmoa daukagu» dio Ugarteburuk.

Euskaraz argitaratu duten material hau guztia kirol irakasleek asko eskertu dute. Hala ere, materialak eguneroko lanean zenbaterainoko erabilera duen neurtzea ez da batere erraza. Ugarteburuk esan digunez, «alde batetik, errealitate oso desberdinak daude Gipuzkoako zonalde batzuetan eta besteetan. Bestetik, guk neurketa puntualak egiten ditugu, euskararen egoerari buruz batez ere, baina ez dugu arlo hori zehazki lantzen».

Kirola euskaraz bultzatzeko asmoz, ez dira ahaztu komunikabideek gai horrekiko duten garrantziaz: «Komunikabideek herri kirolez hitz egiten dute, eta askotan, gaztelaniaz egiten dute. Gure helburuetako bat herri kirolak behintzat, euskaraz eskain ditzaten da». ETBrekin saiatu dira zerbait egiten eta Ugartebururen iritziz, futbolarekin, saskibaloiarekin eta pilotarekin adibidez, lortu dute emisioak euskaraz egitea. Komunikabideek hizkuntza hedatzeko ematen duten aukera eraginkorra dela dio Ugarteburuk, batez ere telebistarena. Hemendik aurrera, telebistaz beste kirol batzuk ere euskaraz eskain daitezen lortu nahi dute eta prentsan, herri kirolak behintzat euskaraz azaltzea.