Su-etena eta bake iraunkorra


Irlandako azken gertakariak ezin ditzakegu arautzat hartu, oso egoera desberdinean garelako. Baina irakaspenak badituzte. Lehena, gatazka gogorrenetan ere etsai amorratuak bildu daitezkeela; bigarrena, negoziaketek bideratu su-etena ez dela behin-betiko bake iraunkorra. Aterabiderik gabeko kinkan etsaiak bildu dira eta konfliktoaren atal bortitzena isildu dute. Hortik aurrera, konfliktoak beste jokamoldez jarraitzen du.

Ezker abertzaleen ikuspegitik, zinezko bakea lortuko da gure herriari ukatu eskubideak onartuko zaizkionean. Independentzia, batasuna, hizkuntza... Ikusmolde honi gaineratu zitzaion bake soziala erdiesteko iraultza, pertsonen gaineko hustiakuntza ezabatuko duena. Balore horiek zutik diraute askorengan, neurengan barru, baina indar harremanen analisia eginez motelenak ere ulertzen du garaipen orokorra ez dela biharko. Azken helburuen alde borrokatzeak zentzua badu ere, helburu horiek ezin daitezke oraingo negoziaketen edukia izan.

Negoziaketa orain edo laster egiten bada, gatazkaren atal eramangaitzenak bukatzeko eta borroka beste giro batetan jarraitzeko izanen da. Estatuak onartu behar du hemengo gatazkak irtenbide politikoa behar duela. Halaber, ETAko militanteekin politikoekin bezala tratatu beharko duela, errespetuarekin. Egia esan, boterean direnen jarrerak bikoitzak dira: PSOEk badauka interesa euskal borroka armatuari irtenbidea emateko, baina denbora berean errepresioaren erantzule nagusienetarikoa da; EAJk pozik bereganatuko luke bake-egilearen domina, baina hark sortu Ertzantza polizia errepresiboa da, ekimen errupturisten etsai identifikatua. Negoziatzeak esan nahi du etsaiekin negoziatzea, bikoiztasun horren barnean.

ETAk ere onartu beharko luke duela hogei -hogeita hamar...- urte asmatu estrategia ez zela errealista. Negoziaketa garaipenaren bidean ezartzen zen: etsaia ongi kolpatuz, izenpetuko zuen ituna guztiz gure aldekoa izanen zen. Hogei urte hauetan fruiturik eman ez duen estrategiak ez du biharko garaipena ekarriko. Ez da pentsatu behar ETAk diseinatutako prozesuan etsaiek jokatuko dutela ETAk nahi bezala.

Orain, beste modu batez jo behar da. Hasteko, negoziaketaren aurre-baldintzak kenduz. Helburu lehena parteak biltzea da. Krisiari irtenbidea emateko, estatuak ETArekin negoziaketa politikoa hasteko prest dela jakinarazi beharko luke eta ETAk egitezko su-etena hasi, aitortua edo ez. Behar diren bitartekariak erabiliz, ETA eta Gobernuaren arteko bilkuren hasiera posiblea izanen da. Negoziaketak behar duen oinarri soziala, espainolismoari kontrapuntu politiko garrantzitsuena, Euskadiko alderdi abertzale eta progresisten bermea izanen da, jendartearen aurrean jarrera tinko hartuz negoziaketen alde. Bistan dena, jarrera bateratu hori ezin gauzatua da borroka zibilaren aldeko deiek eta praktikek egunean-egunean jarraitzen ez badute.

ETArentzat garai historiko baten bukaera dator, talde klandestino armatua ezker abertzalearen aitzindaria izandako denboraren bukaera. Azken helburuen aldeko borrokak beste modu batez jarraituko du, jendarte zibilean ibiltzen direnen eskuetan eta armatuak izanen ez diren alorretan. Talde armatuaren itzaltzea ez da errendizioa izango, ez eta sistemaren onartzea. Estatuaren aldetik, preso eta exiliatuen askatasuna oinarrizko baldintza da eta honekin batera, errepresioari lotuak diren praktika eta legeen garbiketa.

Ondoan, Euskal Herrian lortu akordio politikoek izanen dute munta handiena. Bizi garen egoeran, ezin pentsa daiteke ETAko militarren eta botere faktikoen artean erabakitakoa konplituko dutela gero alderdiek eta herriak. Indar poliziako espainolen kanporaketa posiblea da Euskadiko exekutiboak fermuki jokatzen badu. Nafarroa eta Euskadi batzeko, bi eskualdeetako biztanleen akordio esplizitua behar da eta Nafarroan sozialistek daukate giltza. Autodeterminazioaren eskubideak Espainiako Konstituzioaren egokitzea suposatzen du, epe luzerako gauza da, baina Euskal Herrian berma daitezke haren aldeko jarrera garbiak.

Errealismoaren izenean eta irtenbiderik gabeko egoera gainditzeko, eszenatoki posible bat badugu. ETAk PSOErekin bildu beharko luke, aitortu edo aitortu gabeko su-etena hasita; ENAM, bil dadin EAJ, EA, eta EBrekin kaleko giroa baretuz geroz.

Estatuaren partaideak negoziaketan hasteko aski zolituak direla uste dut, baina ez ETAk diseinatu prozesu batean amore emateko haina. Bestalde, ETA guztiz suntsitzeko ez dira gai. Biek beharko lukete sena konpromiso batera heltzeko, edo bestela zulo honetan badugu beste hamaika urterako.

* Artikulu honek badu akats handi bat: duela 10 urte (1995eko irailaren 3an) argitaratu zela (luzeagoa) «Euskaldunon Egunkaria»n. Eta honekin, bigarren bat, handiena: den-dena nahikunde hutsala dela, eta, zaurian piko, dioen egia bakarra azken paragrafoan egon litekeela.


Azkenak
Urtarrila, intxaurrondoaren loaldia

Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.


2025-01-06 | Jakoba Errekondo
Elkarren beharra bizitzeko

Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]


2025-01-06 | Garazi Zabaleta
Trebatu elkartea
Lehen sektoreko erreleboa bultzatzeko egitasmoa Gipuzkoan

Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]


2025-01-06 | Nagore Zaldua
Itsas-bare kantauriarra
Ohartarazpenaren artelanak

Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]


LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Eguneraketa berriak daude