Osasuna: Bero-kolpea, udako arriskurik ezezagunenetakoa
Gorputzak bere tenperatura kontrolatzeko gaitasuna galdu, eta pilatutako beroa uxatu edo desagerrarazteko kapaz ez denean gertatzen da bero-kolpea edo "intsolazioa". Egoera hori tenperatura oso altuen eraginez edo giro oso beroetan jarduera fisikoak egitearen ondorioz agertzen da. Ohizko sintomak zorabioak, ahultasun-sentsazioa, hotzikarak (gezurra dirudien arren), zurbiltasuna eta goragaleak izaten dira.
Bero-kolpea jasateko arrisku gehien dutenak adineko pertsonak, umeak, lehendik bihotzetik gaixo daudenak eta eguzkitan lan fisikoak egiten dituztenak izaten dira. Eta ez da ahaztu behar zenbait kasutan heriotza ere ekar dezakeela, berehala neurri egokiak hartu ezean. Lehenengo sintomak sumatu bezain laster, berehala hidratatu beharra dago, bere gorputzeko tenperatura urarekin jaisten saiatuz eta leku freskoan jarriz. Akidura-sintomak baldin badauzka, ospitalera eraman beharko dugu, ahalik eta bizkorren.
Bero-kolpearen kontrako aholku batzuk emango ditut ondoren, baina guztien gainetik, aholkurik onena zentzua erabiltzea da:
- Bero eta hezetasunik handieneko orduetan, ez egin ariketa fisikorik, behar bezalako entrenamendurik ez baduzu. Eta, nola ez, arreta bereziarekin jokatu farmako edo botikak hartzen badituzu.
- Kontuz eguzkitan denbora luzean egon behar baduzu: eramazu arropa arina eta lasaia, zuntz naturalekoa. Zuntz artifizialek lurrinketa (transpirazioa) eragozten dute.
- Edan likido ugari, izerdia eragiteko -baldin eta horretarako kontraindikazio medikorik ez baduzu-.
- Komeni da ur ez oso hotzarekin freskatzea (bainuak edo dutxak), egunean hainbat aldiz, orduan eta hobeto.
- Gaixotasunen bat dela medio ohean dauden pertsonentzat, airearen zirkulazioa erraztu behar da gelan -haizagailuak, airea girotzeko sistemak-, eta etengabe urarekin freskatu.
- Bero handia egiten duen egunetan, alkohola edo estimulatzaileak kontsumitzea oso kaltegarria izan daiteke.
Zuzendaritzak argudiatu du "ahalegin guztiak" egin arren, bezeroen eskaria "drastikoki" murriztu dela. Nafarroako industriaren defentsan igandean egingo den mobilizazioan parte hartuko du enpresaren komiteak.
Agintean dagoen Alderdi Laboristak atxiloketen eta deportazioen irudiak erakutsi ditu, eta urtarril honetan "errekorra" egin duela esan du, harro-harro.
Amurrioko Emakume Sareak elkarretaratzera deitu du eraso matxistari erantzuteko, asteartean 19:00etarako. Bilbon, adin txikiko neska bati egindako sexu erasoa salatzeko mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean.
Erakunde islamistak Israelek urratu dituen neurrien artean aipatu ditu Gaza bonbardatzen jarraitzea eta aske utzitako preso palestinarren egoera. Trumpek mehatxatu du, preso trukea egin ezean, Gaza "infernu" bihurtuko duela.
Arrasateko Udaltzaingoak abiatu du ikerketa, neska batzuek igande goizaldean erdialdeko taberna bateko komunean kamera txiki bat aurkitu ondoren.
Air Force One hegazkinean Super Bowl-erako bidaia aprobetxatu du Donald Trumpek, ezartzear dituen muga-zergen berri emateko. Eszenografiaren aldetik, bikain. Etxerako mezua da “lasai baino lasaiago nago ni; begira nora goazen... Estatubatuarrak ere lasai egon daitezke... [+]
Gasteizko campuseko Farmazia Fakultateko ikasleek "faxismoaren aurka antolatzearen beharra" azpimarratu dute, eta EHUri irakaslearen berehalako kaleratzea exijitu diote.
Gipuzkoako Fiskaltzak sei urteko espetxe-zigorra ezarri nahi dio Donostiako Herritarren Babeseko patruiletako buruari. Ertzainak kokainaren truke prozesu judizialean onurak eskaini zizkion droga trafikatzea egotzita atxilotutako gizon bati.
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]
Haurrak dituzten familiei egiten diete deia, bereziki. Seme-alabentzat onena nahi dugulako, etorkizunerako aukerak zabaltzea litzateke euskara ematea. "Eleaniztasunaren aldeko hautua egiteko gonbidapena da, euskara ematea batzea delako", esan du Ana Ollo Euskara... [+]
Azken urteetan, adimen artifizialaren (AA) garapenak hizkuntza gutxituen egoeran eragin nabarmena izan du. Teknologia erraldoiek garatutako eredu nagusiak, hala nola ChatGPT, hizkuntza nagusietan trebatzen dira, eta horrek euskararen moduko hizkuntzak bazterrean uzteko arriskua... [+]
AEBetako auzi judizialen batengatik jakin denez, Metak (Facebook-eko jabeak) Libgen sareko liburutegia masiboki pirateatu du BitTorrent protokoloak erabiliz. 81.7 terabyte gutxienez lortu zituzten horrela, beren adimen artifizialeko sistemak elikatzeko. Saiakera eta zientzia... [+]