Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Metanoak uste baino eragin handiagoa du eguraldi-aldaketan

Azken urteotan eguraldi-aldaketa dela eta ez dela, ikerlari asko dabil gizakiak isuritako gasen eraginen peskizan. Ikerketa-lan ugari ari dira argitara ematen aldizkari espezializatuetan eta interesgarrien deritzogunen berri emango dugu.
NASAren Goddard Institutuko klimatologoa den Drew Shindell-ek metano-isuriak aztertu ditu eta oso gutxitan entzun dugun datua eman du, alegia gasak atmosferan beharrean lurrazalean aztertzea komeni dela. Gas-molekulak oso erraz nahasten dira beste batzuekin eta ondorioz beren propietate eta ezaugarriak aldatu egiten dira; hau dela eta, gasak lurrazalean aztertu dituzte eta ez atmosferan.
Atmosferara isurtzen diren gasen artean ozonoa eta metanoa dira erreaktiboenak, hau da, aipatu gasek joera handia dute airean topatzen duten gasekin erreakzionatzeko. Berotegi-gasen artean garrantzitsuenak karbono dioxidoa, oxido nitrosoa, metanoa eta halokarburuak dira.
Egoera horretan egindako ikerketen arabera, metanoaren eragina berotegi-efektuan berotegi osoaren herena dela kalkulatu da, orain arte uste zenaren bikoitza. Datu honi metanoa atmosferan beste substantzia batekin nahastean sortzen diren konposatuen eragina gehitu beharko litzaioke, baina hori beste ikerketa batzuetatik neurtu beharko da.


Espora jaurtitzen azkarrena den onddoa

Michigan unibertsitateko Frances Trail eta Iffa Gaffoor eta Duke unibertsitateko Steven Vogel-ek elkarrekin egindako azterketa baten arabera Gibberella zeae onddoak bere esporak askatzean grabitate-indarra baino 870.000 aldiz azelerazio handiagoarekin ateratzen dira.
Datu honek ez ditu nekazariak larritu behar, zeren eta esporek egiten duten ibilbidea bost milimetrokoa baino ez da.
Orain arteko errekorra Pilobolus deituriko onddoak zuen, baina 100 aldiz azelerazio txikiagoa zuen eta bitxikeria gisa aipa dezakegu eskopeta batek bala tiro egitean dagoen azelerazioa Gibberella zeae-rena baino hamar aldiz txikiagoa dela.
Ikerlarien helburua ez zen aipatu errekorra lortzea, onddoen jaurtiketa edo desarra sistema ulertzea baizik, kontutan hartu behar baita gorputz bat zenbat eta txikiagoa izan aireak sortzen duen frikzio-indarra gero eta handiagoa dela; hortaz, gorputz bat zenbat eta txikiagoa izan gero eta azelerazio handiagoa behar du esporen dispertsio "duin" bat lortu ahal izateko.
Ikerketak egiteko esporentzako "tiro-galeria" antolatu zuten eta bertan ikusi zuten esporak dauden edukinontzietan sabiak sortzen duela behar adina presioa gerora desarra egin ahal izateko. Desarra-sistema hau ulertzeak etorkizunean aplikazio espazialak eta medikoak sortzeko aukerak emango ditu.


Azkenak
2024-07-12 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektua hasia da konponketa lanak, landaketak eta formazio saioak egiten

Zestoako Iraeta auzoan, Urola ibaiaren meandroan daude Amilibia baserria eta bere lurrak. Horiek modu kolektiboan erosteko dirua biltzen ari da Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkartea. 2025 bukaerarako dute hitzartua azken ordainketa, baina erosketa fasean egon arren,... [+]


2024-07-12 | Euskal Irratiak
Cyclopotes elkartea: Ikusmenik gabeko jendeen inklusioaren alde, bizikletaz ibiltzeko

Angeluko Cyclopotes elkarteak ikusmen-gabeko jendeer parada ematen die bizikletaz ibiltzeko. Tandem club des déficients visuels du zinezko izena elkarteak eta 2004ean sortu zen. Joan den astean Amikuze eta Oztibarren gaindi pasa dute aste osoa, egun guziez ibilbide... [+]


2024-07-12 | Gedar
Pertsona bat atxilotu dute Gasteizen, faxista bati aurre egiteagatik

Orgullo Cazurro talde faxistako kide bati kontra egin zion atxilotuak, eta bideo batean jaso zuen hori. Guardia Zibilak atxiki du berriki, eta badirudi "gorroto-delitu bat" egotzi diola.


Donostian 300 pertsona baino gehiago “muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute

Donostian, 300 pertsona baino gehiago “pobrezia eta muturreko bazterkeria egoeran” bizi direla salatu dute Kaleko Afari Solidarioak (KAS) eta Hiritarron Harrera Sarea taldeek. “Michelin izarrak dituzten zortzi jatetxe dituen hirian eta Basque Culinary Center... [+]


Kataluniara itzuli dira Tsunami auziko erbesteratuak

Ostiral goizean ekitaldi politiko bateratua egingo dute Gironan, Herrialde Katalanetan. Puigdemont faltako da, ezin baitu itzuli.


Maximo Aierbe hil da, Euskaldunon Egunkariaren sortzaileetakoa

Bere sorterri Ataunen hil da Maximo Aierbe Muxika, 74 urterekin. Euskaldunon Egunkariaren sortu aurreko eta ondoreneko urte malkartsuetako eginahaletan parte hartu zutenek gogoratuko dute proiektu berriaren akziodun bila hainbeste lan egindako gizon hura. Disziplina eta... [+]


2024-07-11 | Uriola.eus
Gentrifikazioaren aurka, pisu turistiko bat okupatu dute Bilbon

Bilboko AZET plataformak pisu turistiko bat okupatu zuen atzo, auzoaren turistifikazioa salatzeko.


Fronte Herritar Berria garaile atera da, eta hirugarren kokatu da eskuin muturra

20:00etan atera dira lehen datuak, harridura orokorra eraginez: zundaketa guziek lehen kokatzen zuten eskuin muturreko RN hirugarren atera da eta ezkerreko FHB Fronte Herritar Berria garaile. Gehiengoan edota gehiengo osoan ikusten zen RN Batasun Nazionalarentzat zaplaztekoa... [+]


Anibal direktiba
Urriaren 7an Israelgo Armadak bere soldaduak eta zibilak ere hil zituen, ‘Haaretz’-en arabera

Israelgo egunkari Haaretz-ek hilabeteetako ikerketa egin du Israelgo Armadak iragan urriaren 7an Hamaseko erasoari nola erantzun zion aztertzeko. Armadako soldadu eta ofizial ugarirekin hitz egin du eta ondorioa argia da: Israelek Anibal direktiba indarrean jarri zuen, aurretik... [+]


Kanak gazte bat hil du Frantziako Poliziak, maiatzaz geroztik protestetan hildako zortzigarrena

Frantziako Estatuaren aurkako protestak aitzina doaz Kanaky irlan eta errepresioak ere ez dauka etenik. Uztailaren 10ean tiroz hil du errepide blokeoan zegoen Rock Victorin Wamytan gaztea. Independentisten artean ezaguna den familia batekoa da gaztea: 1998ko Noumeako Bake... [+]


Protestak eragin ditu Sharifeh Mohammadi sindikalista kurdua hiltzera kondenatu izanak Iranek

Langile eskubideen aldeko ekintzaile Sharifeh Mohammadiri heriotza zigorra ezarri diote. 2023ko abenduaren 5ean atxilotu zuten aktibista matxinada karguak egotzita.


Podemoseko 69 diputatu zelatatu zituen Espainiako Poliziak

“PPko polizia patriotikoak” Barne Ministerioaren datu-baseen bitartez, Podemoseko politikariak espiatu zituela informatu du El Paísek, horien artean Pablo Iglesias, Yolanda Díaz, Ione Belarra edo Irene Montero. Espainiako Estatu osoko autonomia erkidego... [+]


“Itxaropen haizea dakar Fronte Herritar Berriaren dinamikak”

Iñaki Echanizek irabazi du Zuberoa, Nafarroa Beherea, Hazparne eta Biarnoko zati bat barnebiltzen dituen laugarren hautesbarrutian. 2022an bezala, garaile atera da, ezkerreko Fronte Herritar Berriaren izenean.


Eguneraketa berriak daude