Tuberkulosia: Bakterio hiltzaileak ez gaitu utzi
Duela urte batzuk Giza Inmunoeskasiaren Birusari (GIB) begira zeuden medikuak. Miguel Angel Von Wichmann, Donostiako Ospitaleko Gaixotasun Infekziosoen Unitateko mediku adjuntuak esan digunez, «tuberkulosi asko izatearen errua GIBari bota zitzaion garai batean, baina orain badakigu GIBak ez duela azaltzen tuberkulosia». Duela gutxi hainbat komunikabidek tuberkulosia harrapatzeko arrisku faktore garrantzitsuentzat jo ditu tabakoa, GIBa eta kutsatu berri izatea. Von Wichmannek esan digu, ordea, %43ko portzentaia duen arrisku faktorea, ezagutzen ez den faktorea dela, alegia, «ia gaixoen erdiek ez daukate tuberkulosia harrapatzeko faktore berezirik, hau da, edonork harrapa dezake gaitza».
Tuberkulosia osasun publikoko arazoa da eta maila guztietako osasun arduradunak gaitzari hesiak jartzeko antolatuta daude. Von Wichmannek Gipuzkoako antolaketa ezagutzen du ondo eta berak azaldu digu gaitzari aurre egiteko zer egiten duten. Batetik, tuberkulosia diagnostikatu egin behar da eta Von Wichmannek dioenez, «ez da erraza. Bronkitis arrunta da hasiera; eztula eta flema. Hamar egunean antibiotikoak hartuta sendatzen ez bada, tuberkulosia izan daitekeela pentsatu behar da. Baina asko ezkutatu daiteke, e!». Hilabeteak igaro ditzake gaixoak anbulatoriora joan gabe, eztul pixka bat, sukarra orain bai, orain ez izango du eta behea jotakoan joango da medikuarengana. Ordurako mordoxka bat kutsatzeko astia izan du.
Gaixoak tuberkulosia duela jakinda tratamendua ezartzen diote. Sei hilabetekoa (biriketakoa denean) edo urtebetekoa (gainerako tuberkulosiak) da ohikoena. Sei hilabetekoan, lehen bi hilabeteetan hiru farmako hartzen dira eta ondorengo lauretan, bi. Gaixo gehienek urte erdiko tratamenduarekin bakterioak akabatzea lortzen dute. Erraza dirudi, baina ez da hala. Von Wichmannek dioen moduan, «zazpi eguneko pastilla tratamenduetan ere, batzuetan pilula guztiak ez ditugu hartzen edo ez behar den orduan, pentsa sei hilabeteko epean». Sendagileak behin eta berriz esan behar dio gaixoari nahiz eta ondo sentitu pastilla guzti-guztiak hartu behar dituela: «Jendeak ez dio gaixotasun honi garrantzia handia ematen, baina potentzialki hilgarria da». Pastillak behar bezala ez hartuz gero bakterio erresistenteak sor daitezke, hau da, pastillek eraginkortasuna galtzen dute eta ez dira gai bakterioak akabatzeko. Gaixoak bigarren tratamendu bat egin beharko du, pastilla gehiagorekin, toxikoagoa... Eta bide horretan besteren batzuk kutsatu baditu, transmititutako bakterioak multierresistenteak izango dira, tratamenduekiko «errebelde»agoak eta horrela tuberkulosia sendatzea zailagoa izango da.
Beraz, tratamendua ondo egiteak duen garrantziaz jabetuta, EAEn gaixoak kontrolatzeko plana daukate. Gaixotutakoei zein gaixotu gabe baina bakterioak dituztenei erizainek etxera deitzen diete: lehenei tratamenduaren jarraipena egiteko eta bigarrenei egin beharreko froga guztiak egin dituztela ziurtatzeko. Tratamendua beren kasa betetzeko berme gutxi ematen dutenei -arazo psikiatrikoak dituztenak, drogekin arazoak dituztenak...- farmazia eta anbulatorioetara joan eta bertan ematen dizkiete pilulak orduantxe hartzeko.
Diagnosi azkarrarekin eta tratamenduan zehar gaixoak ondo kontrolatuz, kutsatzea saihesten da eta baita multierresistentzia ere.
Edadetua beldurtu eta lotsatu du tuberkulosiak, gaztea berriz, ez da asko aztoratu. Bitartean, EAEko osasun zerbitzuak buru-belarri ari dira 2010erako helburu ia iritsiezina bete nahian, hau da, 100.000 biztanleko 10 kasura jaistea
Medikuarengana iritsitakoan ere, Afrikako, Asiako, Latinoamerikako eta Europa Ekialdeko etorkinek arazo bat gehiago dute. Tratamendua Europako Mendebaldeko, Australiako edo Ipar Amerikako batena baino konplexuagoa da.»Zorioneko»on gorputzetan Isoniazida izeneko pilula eraginkorra da eta bakterioak akabatzen ditu. Ia planeta osoko organismoetan ordea, ez du eragiten pilula horrek eta hiru sendagai hartu beharrean lau hartu behar izaten dituzte. Tratamendua zailagoa da, toxikoagoa, garestiagoa. Herrialde txiroetako etorkin askok dakarte tuberkulosia eta gainera, bakterio «errebelde»agoak dituzte.
Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]
Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]
WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.
Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]
Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.
.jpg)
Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]
Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.
Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.
Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]
Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]
FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.
-------------------------------------------
Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]
NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]
Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).