Foronda Europako gailurrean

  • Miarritzekoak izan ezik, zein apaldu egin baitzen zertxobait, Euskal Herriko gainerako aireportuek (Foronda, Hondarribia, Loiu eta Noain) beren errekorra hautsi zuten merkantzietan eta bidaiarietan, 2004. urtean. Goratze hori gure ekonomiaren iazko hazkundearen beste adierazgarri bat da: Hegoaldean, esate baterako, %3tik gora hazi zen. Bost aireportuak kontuan hartuta, 48.500 tonatik gorako karga-bolumena erregistratu zen, eta Forondako aireportuak hartu zuen gaina merkantzien trafikoan: 43.000 tonatik gora ibili zen. Bidaiarien joan-etorriari dagokionez, ia bost milioi pertsona kontatu ziren. Horretan Loiu da nagusi: ia hiru milioi eta erdi pertsona erregistratu zituen.

2021eko uztailaren 19an

Horrelaxe da, bai. Euskal aireportuetan barrenako merkantzia-trafikoaren errekorrak Foronda du habe. Euskal Herrian, merkantzien aireportu bilakatu da; Europan, garrantzitsuenetako bat da merkantzia hilkorren eta animalien trafikoan. Ez da harritzekoa Espainiako estatuko portu garrantzitsuenetakoa kontsideratua izatea (are Europakoa), zeren aireportu horren terminalak mundu osoko milaka eta milaka arrain tona hartzen ditu. Forondako biltegietatik Euskal Herriko edo Espainiako beste zeinahi portutik baino arrain tona gehiago pasatzen dira.

Aurreko urteetako datuak ikusita, errekorra ispilatzen du euskal aireportuetan 2004an izan zen merkantzia-trafikoak. Forondako, Hondarribiko, Loiuko eta Noaingo aireportuek 48.071 tona gestionatu zituzten guztira; hau da, aurreko ekitaldian baino %8,6 gehiago. Aipatutako tona horiei gehitu beharrekoak dira Lapurdiko Miarritzeko aireportuari dagozkionak: azken datu ofizialak 2003ko ekitaldikoak dira, eta 301 tona daude kontatuak.

Arabako Forondako aireportuak bultzatu du gure aireportuetan merkantzia-trafikoaren hazkundea. Foronda, izan ere, igarobideko merkantziak alde batera utzita, errekor propioa haustera heldu da: 43.683 tona hartu zituen guztira. Zenbateko hori %8,8 igo da 2003ko ekitaldian, zeinetan 40.155 tona erregistratu baitzituen. Eta, egia esan, 2002ko errekorra ere gaindituta utzi zuen: urte horretan, 42.482 tona erregistratu zituen. Bolumen totalaren ia %60 paketeria edo «courier»-a izan zen, eta %30 eta %35 bitartekoa produktu hilkorren mugimendua. Gainerakoa orotariko karga izan zen. AENAren datuen arabera, 35.376 tonako bolumena, trafiko osoaren %80,98, Espainiako estatuz kanpoko operazioei dagokie. Datu bakarra Forondako merkantzia-trafikoaren hazkundea abalatzeko: 1993an, 427 tona bakarrik mugitu zituen; 1995ean, 13.783 tonara iritsi zen, eta, hortik aurrera, gora egin izan du.

Euskal aireportu horren merkantzia-trafikoaren hazkundeak Forondan operatzen duten konpainien (DHL, TNT, Decoexsa, British Airwaiys...) errendimendu onarekin du zerikusia, eta orobat Federal Express eta Air Canada enpresa berriak tartean sartu izanarekin. Azkeneko horrek Mediterraneotik berdurak eta begetalak kargatu nahi ditu Forondan, Ipar Amerikara esportatzeko. DHL, berriz, Forondako bere instalazioak handitzeko asmoan da: beste nabe bat eraikiko du 12.000 metro koadroko gainaldean, bulegoak eta lurreko kargarako 12 kai hartzeko. DHL enpresarentzat, Foronda zubi natural bilakatu da, hazten ari diren Afrikako eta Hego Amerikako merkatuentzat.

Decoexsaren instalazioak, Europako bigarren terminala dira produktu hilkorren kargaren rankinean. Enpresa horrek 9.500 metro koadroko eremua dauka soil-soilik produktu hilkorretara bideratua, eta eguneko 24 orduetan operatzen du urte osoan. Produktu hilkorretan -arraina eta mariskoa bereziki- eta animalia bizietan, milaka tona pasatzen dira terminal horretatik, jatorriz, besteak beste, Hego Afrikatik, Estatu Batuetatik, Kanadatik, Txiletik, Brasildik, Argentinatik eta Mexikotik datozenak.

Besteek karga gutxi mugitu zuten

Gainerako euskal aireportuek merkantzia gutxi mugitu zuten 2004an. Loiuk, hala ere, %8,9ko igoera izan zuen -4.000 tona baino zerbait gehiago, guztira-. Hondarribikoak 115 tonako trafikoa izan zuen eta Noaingoak 119koa. Miarritzeko aireportuak 176 tona mugitu zituen; hau da, 2003an baino %41,45 gutxiago -301 tonako bolumena guztira-. Aipatu ditugun merkantziako zenbateko horiei guztiei gaineratu beharrekoak dira korreo postari dagozkionak. Forondakoan, 1.260 tona egin zituen korreoak; Hondarribikoan, tona bat bakarrik, eta zertxobait gutxiago Loiukoan.
Aurtengo apirilean dotazio berriak iragarri dira Noaingo aireporturako. AENAk 57 milioi euro inbertituko ditu Nafarroako aireportu horretan, hurrengo bost urteetan. Azpiegiturak hobetzeko asmoa dute, eta oraingoak handitzekoa eta hobetzekoa. Inbertsio hori tarteko, posible izango da urteko bi milioi bidaiari baino gehiago hartzea, kapazitate handiagoko aireontzien bidez.

Bost milioi bidaiari, Loiu buru dela
Ia bost milioi pertsona igaro ziren 2004. urtean gure bost aireportuetan. Arabako eta Lapurdiko aireportuetan ez beste guztietan egin zuen gora trafikoak. Nolanahi ere, Bizkaiko aireportuak izan zuen goratze handiena: 3.395.773 bidaiari hartu zituen guztira (ikusi grafikoa).
Etorkizunari begira, Espainiako aireportuak kontrolatzen dituen AENA erakundearen 2010era begirako prospekzioko estudioek diote Hegoaldeko lau aireportuek 1.500.000 pertsona inguruko hazkundea izango dutela. Datu horri 2010erako Miarritzeko aireportuan gerta daitekeen igoera gehitzen badiogu, bi milioi ingurukoa izan daiteke bidaiarien igoera Euskal Herriko bost aireportuetan. Loiuko aireportuan jazoko da igoera handiena: orain baino 1.274.000 lagun gehiago hartuko ditu, eta 4.670.000eko zenbatekora helduko da. Loiuren ondotik, Noain ageri da: 70.500 bidaiariko igoera aurreikusi diote, eta 390.000 lagunera helduko litzateke. Hondarribikoan, 64.460koa izango litzateke igoera, eta 360.000 bidaiariko kopuruan geratuko litzateke. Forondakoak 35.000 bidaiari gehiago hartuko lituzke, eta 130.000ko kopuruan ibiliko litzateke 2010ean. Ez dago Lapurdiko Miarritzeko aireportuari buruzko daturik 2010. urteari begira, baina aurreikus daiteke milioi bat bidaiaritik dezentez gorago ibiliko dela garai horretan.


Azkenak
1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Irakasle baten jazarpena eta ukituak
EHUk baieztatu du hainbat salaketa formal jaso dituela eta genero indarkeriaren aurkako protokoloa aktibatua duela

EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]


Tabakoaren kea irensten duten haurrek erretzaile aktiboen antzeko arrastoak dituzte DNAn

Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.


2025-02-12 | Hala Bedi
Maren Lazpiur (Ikasle Abertzaleak): “Gizartean gertatzen ari den gorakada erreakzionario horretan, unibertsitatea ez da salbu gelditzen”

Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Adimen artifizialean 200.000 milioi euro inbertitzeko konpromisoa hartu du Europak

Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


Eguneraketa berriak daude