Osasuna: Glutenarekiko jasanezintasuna
Pertsona helduak bezala umeak ere erasaten dituen gaitz hau da gure artean hesteetako gaixotasun kroniko usuena, baina zorionez ez da beste batzuk bezain larria. Zeliakia izenarekin ere ezagutzen den gaixotasun hori glutenari alergia edukitzea bezala definitu genezake. Eta zer da glutena? Zerealetan dagoen proteina bat.
Gaur egungo kalkuluen arabera, 100 pertsonatik bat erasaten du zeliakiak, eta horrela, Euskal Autonomia Erkidegoan 20.000 pertsona zeliako inguru dagoela kalkulatzen da. Gaixotasun hau pairatzen dutenek ezin dutenez glutena jasan, arazo asko ekartzen dizkie elikatzeko orduan, zerealak (garia, batez ere) garrantzi handikoak baitira gure jateko ohituretan.
Gaitzak oinarri genetikoa dauka, eta horrek justifikatzen du familia barruan zeliako bat baino gehiago egotea. Sintoma ohizkoenen artean aipatzekoak dira apetitu-galera, pisu-galera, beherako kronikoak, sabeleko hantura edo distentsioa, eta baita hazkundearen atzerapena ere (umetan batez ere). Gaitza kronikoa da eta zainketak bizi osorako izan behar du.
Jan-neurri erabat glutenik gabekoa da gaur egun dagoen aukera terapeutiko bakarra, duela gutxi Madrilen egin den Elikadura eta Dietetikako Elkarteen Federazioak antolatutako kongresuan argi eta garbi utzi duten bezala. La Paz Ospitale Unibertsitarioko Nutrizio Pediatrikoko Zerbitzuburua den Isabel Polanco doktoreak dioenez, paziente zeliakoak ez badu bere dietatik glutena erabat saihesten: "Erantzun immunologiko anormala gerta daiteke, eta horrek heste meheko mukosaren lesioa larriagotu egingo du". Horren ondorioz lehengaiak, mineralak, bitaminak eta oligoelementuak ez dira behar bezala xurgatzen.
Zoritxarrez, zeliako gehienek -%85ek, aditu batzuen iritzian- ez dakite glutenarekiko jasanezintasuna dutenik, eta horregatik ez dute jan-neurria behar bezala egokitzen. Diagnostikoa ondo eta ahalik eta azkarren egitea oso-oso garrantzitsua da, eta ondoren elikagaien etiketei kontu handiz begiratzea, glutenik gabekoak baino ez kontsumitzeko.
Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.
Dibertsitate genetikoaren ikuspegitik inoizko metaanalisi zabalena egin dute, depresioaren arriskuarekin lotutako geneak identifikatzeko. Horri esker, aurrez ezagutzen ez zituzten 700 aldaera eta 300 gene inguru aurkitu dituzte.
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu... [+]
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
.jpg)
Sánchez, 2019tik 2024ra Plangintza, Antolamendu eta Ebaluazio Sanitarioko zuzendaria izan zena, azaroan hasi zen Mutualia enpresako mediku-zuzendari gisa. 2024ko udan kargua utzi eta hiru hilabete eskasera egin zuen jauzia enpresa pribatura, Jaurlaritzaren oniritziarekin.
Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
Arazo mentalak dituztenen kopurua haziz doa, oraindik ere estigma sozial handia dute atzean eta, horri aurre egiteko, buruko nahasmenduren bat dutenak lan mundura bideratzen saiatzen da Elkarkide, Nafarroako Parlamentuan azaldu duenez. Lan horretan jarraitzeko laguntza eskatu du.
Dezibelio eta argiztapen muturrekoak ohiko diren makro-ikuskizunen eta makro-estimuluen garaiotan, autismodun haurren bueltako elkarteek aspalditik egindako eskaera zabaltzen ari da pixkanaka, baita Errege Magoen desfileetan ere: ez musika, ez argiztapen, ez abiadura... [+]
EAEko biztanleen %23,9k osasun asegurua zeukan kontratatuta 2023an, Eustaten datuen arabera. 2021eko datuekin alderatuta, %4,1 gehiagok. Batez ere traumatologia, oftalmologia, ginekologia eta dermatologia kontsultak egin ziren. Aseguruen %61,3 enpresentzakoak edo bestelako... [+]
Iazko Gabonetan, hamabi ordurainoko itxaronaldiak izan ziren. Urtean 180 egunetan ezartzen ditu nolabaiteko murrizketak Osakidetzak.