Makina bat kontu


Iter: Izarren energia

Energia aspaldidanik da kezka gure gizartean, ditugun iturriak mugatuak direlako eta baita ere, iturri horietako askok ingurumena kutsatzen dutelako. Hori dela eta, energi iturri garbi eta amaigabeen bila ari dira aspaldi ikerlariak.
Partikula azpiatomikoen fisioak, hots, partikulen banaketak, energia nuklearra deritzona ekarri digu, eta jakinekoak dira energi mota honek dituen gorabeherak. Aldiz, partikula azpiatomikoen elkarketak, hots fusioak, sortu du itxaropen nagusia energi iturrien alorrean. Izarretan topatu zen lehen aldiz sistema hau, bertan partikula arinak elkartu eta partikula astunagoak sortzean energia askatzen zela ikusi zenean. Ez du hondakin kaltegarririk sortzen eta iturri amaiezinak ditu, baina sistemaren ezagutza oso atzeratua dago oraindik. Horregatik, orain bi aste Europako Batasuna, AEB, Txina, Japonia, Errusia eta Hego Koreak ikerketarako zentro bat eraikitzea erabaki dute eta hiru urteko negoziazioen ondoren Frantzian kokatuko dute aipatu zentroa. Bi kokaleku aritu dira lehian, Cadarache Frantzian eta Rokkasho-mura Japonian eta Frantzian instalatuko bada ere, Japoniak abantaila handiak lortu ditu. Hona hemen zenbaki batzuk: proiektuan hamar mila milioi euro inbertitu behar dira datozen 30 urteetan eta horietatik ia erdia eraikitze lanetarako izango da; Frantziak %10 finantzatu beharko du eta Europako Batasunak %40; Japoniak %10 finantzatuko badu ere, pertsonalaren eta kontratu industrialen %20 eramango ditu eta gainera EBk Japonian egin beharreko filiala finantzatu beharko du.
Proiektu erraldoi honi aldeko eta aurkako asko atera zaizkio denbora laburrean. Gehienak bat datoz energi mota interesgarri baten aurrean egotearekin, baina erabili beharreko bitartekoak hain handiak direnez, gizakiak beste premia handiagoak badituela diotenak asko dira.


Frantzian kanikula oroituz

Aurtengo ekainaren bigarren hamabostaldian alarma piztu da Frantzian eta hainbati 2003ko udako kanikula burura etorri zaio.
Ekainaren 28a izan zen 1950az geroztik neurtu den ekaineko egunik beroena, batez beste 25,8° neurtu baitziren. Kanikularen garaian egunik beroena abuztuaren 5a izan zen, batez beste 29,1° neurtu baitziren.
Aurtengo ekainaren batezbesteko tenperatura 2,6° handiagoa izan da tenperatura normalarekin alderatuz, baina ikerlariak gehien kezkatu dituena bero-boladaren iraupena izan da, azken berrogeita hamar urteotan bitan, 1976an eta 2003an, baino ez baitira hain bolada luzeak izan. Eta aurtengo uda zer?
Meteo Franceko ikerlari den M. Schneider-en arabera bi indikatzaile baino ez daude. Batetik 1994, 2000, 2002 eta 2003 izan direla azken 50 urteko beroenak, berotegi-efektuaren aztarnak baieztatzen dituztenak alegia, eta bestetik egun dauden epe luzeko eredu probabilistikoek emaitza kontrajarriak eskaintzen dituztela aurtengo udako aurreikuspena egitean. Beraz, zehatz-mehatz ezin da ezer ziurtatu, baina badaezpada ere, presta gaitezen.


Azkenak
2025-02-17 | ARGIA
Ikasle feministek elkarretaratzea egin dute Gasteizko EHUko campuseko irakaslearen sexu erasoak salatzeko

Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.


Bi futbol taldek planto egin dute irain arrazisten aurrean Bizkaian eta partiduak bertan behera geratu dira

Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]


Bederatzi pertsonari lau eta hamar hilabete arteko kartzela-zigorrak ezarri dizkie Voxen kontra protesta egiteagatik Bilbon

Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.


2025-02-17 | Axier Lopez
Itziarren semea?

Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]


Eneko Anduezak PSE-EEko idazkari nagusi izaten jarraituko du

PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.


Europak toki bat aldarrikatu nahi du Ukrainako bake negoziaketan, AEBen bazterketaren aurrean

Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]


Erantzukizun publikoak hartzea eskatu dute Euskal Herriko Torturatuen Sarearen aurkezpenean

Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]


Labrazaren defentsan
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"

Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]


Gazteen arteko genero arrakalak gora egin du kokapen politikoari dagokionez

Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira. 


Gasteiz inguruan Vitoria Solar 1 eta 2 parke fotovoltaikoak eraikitzea onartu du Eusko Jaurlaritzak

Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.

 


Industriaren etorkizunaren aldeko manifestazioak milaka lagun batu ditu Iruñean

Arriskuan dauden BSH, Sunsundegui, Nano Automotive, Siemens Gamesa, Tenerias Omega, Tasubinsa eta Volkswagen enpresetako langile batzordeek haien egonezina azaldu dute eta Nafarroako Gobernuari "benetan bermatzailea den legeria bat artikulatzea" eskatu diote.


Tentsio betean, preso truke berria egin dute Israelek eta Hamasek

Su-etena hitzartu eta hilabete bete denean, lehen faserako adostutako 33 bahituetatik 25 askatu ditu Hamasek. Israelek, berriz, 985 preso utzi ditu aske. Bigarren fasea martxoaren 2an da indarrean sartzekoa, baina bi aldeek jarraitu beharreko urratsak zehazteko daude... [+]


Analisia
Nostalgiari ‘sold out’

Gauzak ez dira izatez errazak, eta, izango da batagatik edo besteagatik, baina, azken boladan, mingainari behar baino gehiagotan egin diot kosk bi kontu hauengatik: sold out-aren kultura eta FOMOa –azken hori agian azaldu behar da, ez baita hainbestetan esana: esperientzia... [+]


Zedarriak Foroari erantzuna
Defentsan inbertitzea

Zedarriak Foroak Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua txostena aurkeztu zuen urtarrilaren erdialdean. Bertan, EAErako gomendioak jasotzen dira, Draghik eta Lettak Europako Batasunerako aurkeztu dituzten txostenak erreferentziatzat... [+]


Eguneraketa berriak daude