Freskagarri naturalena
Ur mineraltzat jotzen da, osaera berezia duen eta osagai horiek denboran nahiko egonkor mantentzen duen ura. Espainiako arautegiak ez ditu ur mineralaren ezaugarri guztiak arautzen, baina lur-azpiko uraren ezaugarriei buruz ari da eta dio batez besteko giroko tenperatura baino lau bat gradu goitik azaleratzen den ura ur termala dela. Euskal Herrian, ur termal horiek, batez beste, 12 graduko giroko tenperaturan daude, hortaz, 16 gradutan egoten dira ur termalak, gutxienez.
Ur mineral termalez gainera, ur mineral industrialak ere badira gurean. Erabilera industriala duten urak dira eta ezagunenak, gatz-urak ditugu.
Hurrengo sailkapen nagusiena ur mineral medizinalak hartzen dituena litzateke. Sasoi batean bainuetxeetara joaten zirenek euren etxeetan ere ur «osasungarri» haietaz gozatzeko asmoz, ontzietan etxeratzen hasi ziren eta horrela etorri zen gaur egun ezagutzen dugun, eta bide batez ur kategoria honetan azkeneko talde handia osatzen duen, botilatzeko ura. H2O baino gehiago dira ur horiek. Hemen ere hiru talde nagusi egin daitezke. Azaleko urek, mineralizazio baxuena dutenak, kaltzio bikarbonatoa izaten dute (300-400 mg/litroko). Hauek ohikoenak dira, edozein iturritan topatzen ditugunak, baita etxeko iturritik hartzen ditugun urak ere. Bigarren talde batean kaltzio sulfatodun urak sartzen dira. Mineralizazio maila handiagoa dute (700-1.200 mg/litroko), batez ere sulfatoa. Ur hauetan gatza sumatzen hasten da, baina ez larregi oraindik. Hirugarren talde nagusia sodio klorurodun urek osatzen dute. Sakonenetik datozen urak izaten dira eta mineralizazio altuena dutenak ere bai. Ez dira edateko urak izaten, duten mineralizazio altuagatik eta ohikoena bainuetxeetan erabiltzea izaten da. Euskal Herrian Zestoako (Gipuzkoa) bainuetxean dute horrelako ura, esaterako.
Ur hauetako bainuak, berriz, paralisia dutenentzako gomendatzen dira bai eta azaleko gaixotasunen bat dutenentzako, giharrentzako, erreuma, eta ahuleziarentzako.
Gipuzkoan daukagu sasoi bateko bainuetxe handi horietako bat martxan oraindik; Zestoan hain zuzen ere. Fiterokoa baino askoz ere zaharragoa da Zestoakoa, 1792. urtetik dauka erabilera publikorako izendapena. Hemen ere ur mineral gazia dago eta, aurretik esandako legez, hainbat erabilera ematen zaio: digestio-aparatua, xixkuaren gorabeherak, gibeleko gaitzak, behazun eta giltzurrunetako litiasia, idorreria, hezueria, erreumatismo, artrosi, psoriasi, estres eta gizentasun gaitzetan erabiltzen da.
Euskal Herrian dagoen hirugarren bainuetxea, apur bat ezezagunagoa egingo zaigu, batez ere Bizkaiko eskualderik ezezagunenean dagoelako: Karrantzan dagoen El Molinar bainuetxea litzateke. 1895 eta 1901 urteen artean eraiki zuten, eta 1982an berritu. Palotinoek daramate eta hango ur termalak 1789an ezagutu ziren. Batez ere, erreumatismoak sendatzeko dira ezagunak.
Nolako txangoa egiten duen urak lur azpitik, halako ezaugarriak izaten ditu azaleratzean, hartutako bidearen arabera gatz batzuk edo besteak edukiko baititu. Zestoako Bainuetxeko zuzendariorde Jaione Egigurenek azaldu duenez, "guk bi iturri ditugu, eta bietatik ur sulfatatuak irteten dira, baina bateko ala besteko ura edan, eragina desberdina da". Hain zuzen ere, San Inazio izeneko iturritik ateratzen den urak gibelari egiten dio mesede; Natividad iturriak isurtzen duenak, berriz, giltzurrunari.
Edateak egin dezakeen mesedea gorabehera, hidroterapiek -igerilekua, txorrota, dutxa...- gaitz askori aurre egiteko balio dezakete. Oro har, onak izaten dira bai nerbio-sistemarako bai azalaren zein artikulazioen gaitzetarako -artritisa, artrosia...-. Beraz, edateko baino, bainu hartzeko erabiltzen dira gehiago. Edatekotan, bainuetxeko medikuen zaintzapean egin behar da »osasun arazoren bat izanez gero, baliteke guztiz onuragarria ez izatea»; bainua, aldiz, edonork har dezake lasai asko.
Baina gatozen Altzolako ur-begira. Bikarbonato-klorurodun ur kaltziodun-sodikoa da Altzolakoa. Ur gogorra dela esaten da eta mineralizazio gutxikoa. Ur emari bakarra dauka Elgoibarko Altzola ur mineral medizinal eta ur mineral naturala izendapenak dituenak.
Ekintza sorta ugariko bi eguneko egitaraua eduki dute bertaratu diren irakurleek: besteak beste, liburu azoka, ikuskizunak, tailerrak eta mahai-inguruak izan dituzte. Maider Elcano koordinatzailearen ustez, Biltzarraren indarra idazleei eta sortzaileei lekua ematen dien... [+]
2002az geroztik Espainiako Estatuko hainbat kolektibotan infiltratutako hamabi poliziaren berri eman dute La Directa eta El Salto agerkariek. Nieves López izen faltsua baliatzen zuen Espainiako poliziaren kasua da publiko egin duten azkena. El Salto-k argitaratu duenez,... [+]
Militante eta ikerlari antiarrazistak abiapuntu argia adierazten du: arrazakeriaren aurka borrokatzea ez da zeregin psikologiko edo diskurtsibo bat, baizik eta egiturak desegiteko premia.
Espainiako Gobernuak urte amaierarako Defentsara bideratuko duen gastua Barne Produktu Gordinaren %2 izango da: 33.123 milioi euro. Sánchezek adierazi du erabaki horrek "Espainiaren segurtasuna bermatzea" eta armadaren baliabideak "modernizatzea" dutela xede.
"Bakearen" bidean, Errusiak proposatu du kontrolpean ez dituen lurraldeei uko egitea. Trukean AEBk hainbat onura emango dizkio, Financial Timesen arabera. Hala ere, Kremlineko bozeramaile Dmitry Peskov-ek abisu egin du: "Ez fidatu hedabideez, ezta errespetagarriak... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiak agindu ostean eskola kirolaren aurkako epaia berehala betetzeko, Gipuzkoako Diputazioak jakinarazi du erabakia "onartu eta errespetatu" egingo duela, helegiterik ez duela aurkeztuko, eta aurrez Espainiako Auzitegi Gorenean jarritako kasazio... [+]
Obrak "abiadura handian" doazela deitoratzen dute makroproiektuaren kontrako kolektiboek. Landetako THT Ez taldeak hitzaldia antolatu du apirilaren 27rako, ozeanoei buruzko nazioarteko hainbat aditurekin, tartean, Paul Watson baleen aldeko ekintzaile... [+]
Ez da lehenengo aldia, aditua izan ei naiz kontraesanetan. Oreka, baietzaren eta ezetzaren arteko muga non marraz daitekeen bilatzen. Analisi topografikoa, neurriz neurri morala triangelatzen. Tatuaje erraldoia bekokian: Bai, baina… Erabaki batera iristeko, inoiz nire... [+]
Almidoiarekin egindako plastiko biodegradagarrietatik sortutako mikroplastikoek saguen osasuna kaltetzen dutela ikusi dute esperimentu batean. Ikertzaileek ohartarazi dute ezinbestekoa dela bioplastikoen segurtasuna hobeto ikertzea, haien erabilera handitzen jarraitu aurretik,... [+]
Arabako artisten 35 lan paratu dituzte Emakumea. Familia eta lana erakusketan, Gasteizen. Aukeraketa egiteko, kanpoan utzi dituzte historian zehar emakumeak sarritan margotu izan diren beste egoera eta estereotipo batzuk, eta lanari lotutakoei eman diete garrantzia. Urriaren... [+]
Natura Ondarearen Zerbitzuak txosten bat aurkeztu du Barakaldoko mendi horretan bost haize errota jarri nahi dituen Iparaixe II proiektuaren aurka. Barakaldoko Udalak duela urte eta erdi eman zion ezezkoa egitasmoari, Mendietan Eolikorik Ez–Barakaldo plataformaren... [+]
Apirilaren 30etik aurrera Azokaroa-ren lehen printzak sumatuko dira Ipar Euskal Herriko zenbait txokotan. Uxue Alberdi egongo da Hetero liburua aurkezten, Maialen Lujanbiok errezetaldia eskainiko du eta Maddi Sarasuak bere liburuaren aurkezpen musikatua egingo du senide eta... [+]
Ostegunetik igandera bitarte egindako topagunean 3.000 lagunetik gora bildu dituela esan du Ernaik. Larunbat iluntzean egin dute jardunaldietako ekitaldi politiko nagusia, gazte antolakundeko bozeramaile Amaiur Egurrolak hitza hartuta. Aberri Egunaren harira EH Bilduk... [+]
Kanboko (Lapurdi) lurrak babesteko deia zabaldu dute ELB, Lurzaindia eta Ostiak. Maiatzaren 17an ibilaldia, ekitaldia eta landaketa herrikoia antolatu dituzte. "Lurraldearen oraina, eta geroa ere, gure inplikazioaren araberakoa da", adierazi dute.
Hainbat ikerketak erakusten dute inbertsio militarraren gorakadak osasuna edo hezkuntza bezalako sektoreen suntsipena dakartela herrialde batzuetan.