Estatistika nazionalak


2007ko otsailaren 21ean

Tribuna honetan behin baino gehiagotan kexatu izan gara Euskal Herriaren benetako argazki sozio-ekonomikoa erakusteko dauzkagun zailtasunez. Kexu ginen prentsa, irrati eta telebistak ere errealitate hori distortsionatzen dutelako, izan ere, euskal errealitate horren alderdi oso mugatuak erakusten baitizkigute: estatu-mailako estatistikek baldintzatutako alderdiak -Espainiako, Frantziako edo Europako gobernuen uztaietatik pasatuz-, edo autonomia nahiz tokian tokiko estatistikek baldintzatutakoak, hain zuzen ere. Zailtasun horien jakitun izanik, mugaketa horiez kexatzen ginen, baina aldi berean Euskal Herriaren argazki nazionala eskain zezakeen erakunderen bat eratzeko beharra aldarrikatzen genuen. Bada, zorionez, arlo honetan mugimendu positibo berriak sortzen hasiak dira. Azken asteotan argitaratu dira zenbait euskal komunikabidetan Euskal Herriko zazpi lurraldeetako estatistika sozio-ekonomikoak. Hortaz, arlo honetan argitaratzen diren lehenengo estatistika nazionalak ditugu. Horregatik, hori egitea ahalbidetu duena agurtu eta txalotu behar dugu: Gaindegia, Euskal Herriko Ekonomia eta Gizarte Garapenerako Behategia (http://www.gaindegia.org), bere "Datu Talaia" (http://www.datutalaia.net) euskal herritarren eta mundu osoaren eskura jarri duena.

Estatistika nazional horiei esker jakin dugu lehenengo eta bigarren euskal sektoreen egoera zein den, azken erreferentziatzat 2001. urtea hartuta. Besteak beste jakin ahal izan dugu Euskal Herrian okupatuta dauden pertsonen %3k baino ez duela egiten lan lehenengo sektorean: 36.322 pertsonek hain zuzen ere. Europako portzentajerik txikienetakoa da hori. Nafarroa Beherea eta Zuberoa dira Euskal Herriko alderik nekazarienak. Ezagutu dugun beste datuetako bat da Euskal Herriko biztanleria okupatuaren % 35,4k industrian egiten duela lan -Europar Batasuneko portzentajerik handiena dugu hori-. Gipuzkoan du pisurik handiena euskal industriak -langileen % 39,8 hartzen du sektore horrek-, eta Eskoriatza da herririk okupatuena. Beste datu bat ere badugu: Zerbitzuen sektoreak hartzen duela euskal langileria okupatuaren %61,6 eta zerbitzuak batez ere kostaldean kokatzen direla. Lapurdi da Zerbitzu sektorean hazkuntza handiena izan duen lurraldea; Bizkaia eta Gipuzkoaren aurretik dago. Azkenik, jakin dugu 2001ean Euskal Herrian 1.287.127 familia etxebizitza zeudela eta euskal etxebizitza bakoitzean batez beste 2,8 pertsona bizi zirela.

Agian baten batek pentsatuko du ia-ia 2006. urtean egonda estatistika horiek zaharregiak direla. Baina ez da ahaztu behar Euskal Herriko administrazio desberdinetako erakunde ofizialek ere, nahiz eta baliabide gehiago izan, ez daukatela beraien lurraldeetako datu eguneratuagorik. Datuetara gehiago hurbiltzeko, ona litzateke era batera edo bestera gure herrialdearen egoeraren inguruko ikerketa eta txosten bereziak egiten dituzten euskal erakundeen arteko lankidetza -administrazio publiko, unibertsitate, merkataritza ganbera, finantza erakunde, gizarte erakunde, sindikatu eta abarren arteko lankidetza, alegia-.

Antxoa berreskuratzeko neurri urriak. Antxoa berreskuratzeko asmoz, hilabete honen hasieratik Bizkaiko Golkoan antxoaren arrantza hiru hilabetez ixteko agindu du Europako Batzordeak. Alabaina, ez dirudi neurri hori nahikoa izango denik antxoa berreskuratzeko. Zenbaitek eskatutako sei hilabeteko itxialdia ere ez litzateke nahikoa izango itsas aditu batzuen arabera. Antxoa benetan salbatu eta bisiguarekin eta beste hainbat arrainekin gertatutakoa berriz gertatzerik nahi ez badugu -badira urte batzuk gure uretan horrelakorik arrantzatzen ez dela-, neurri zorrotzak hartu beharko lirateke, erasandako herrialde guztiek bete beharreko neurri gogor eta epe luzekoak. Euskal arrantzaleek eta Kantaurikoek neurriak betetzeak ezertarako ez du balioko Frantziako estatukoek ere betetzen ez badituzte. Interes politikoak alde batera utzi beharko lirateke denok batera antxoa berreskuratzeko borroka egiteko.

MCC babestu eta defendatzea. MCC euskal enpresa taldeko arduradunek erasora jotzea erabaki dute espainiar eskuinarekin, PPrekin, lotutako plataforma mediatikoak bere enpresa eta produktuen (Eroski, Fagor, Irizar, eta abar) aurka egiten ari diren boikot kanpainari aurre egiteko. Boikot kanpaina horren berri eman zuen ARGIAk 2005eko apirilaren 24an, 1989. zenbakian. MCCko arduradunek boikotaren arduradunen aurka jarritako kereilaz gain, komeniko litzateke gizarteak ere bere erantzuna ematea. Zergatik? Hain justu ere kanpaina hori ez delako MCCren kontrakoa bakarrik, euskal ekonomia eta langileen kontrakoa ere bai. Erasotako Arrasateko enpresa taldea, zuzeneko ia ehun mila lanposturekin eta bere inguruan sortzen dituen zeharkako beste lanpostuekin, euskal ekonomia sarearen zati da. Ideologia desberdintasunak alde batera utzita gizarteak MCC babestu eta defendatzen badu, euskal ekonomia sarea defendatuko du. MCC defendatzea Euskal Herriko aberastasun eta enpleguaren zati oso garrantzitsu bat defendatzea da.


Azkenak
Bizkaiko Foru Aldundiko langileen eta euskararen alde elkarretaratzea egin dute Bilbon

Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.


2025-01-16 | Euskal Irratiak
Laborantzari buruzko ikuspegi desberdinak agerian, Departamenduko Laborantza Ganbararako bozetan

Departamenduko Laborantza Ganbarako hauteskundeen kanpaina abiatu da. Urtarrilaren 14an bozetara aurkezten diren hiru sindikatuen ordezkariekin bi oreneko eztabaida sakona antolatu zuten Euskal Hedabideek, osoki euskaraz.


Montanako (AEB) Auzitegi Nagusiko epaile anderea... euskaraz

Irulegi irratiak elkarrizketatu du AEBetako Montana estatuko Auzitegi Nagusiko epaile Katherine Bidegaray. Gurasoak behe nafartarrak zituen, aita Mendibekoa eta ama Ahatsakoa.


2025-01-16 | Leire Ibar
Osakidetzako zuzendari ohi Mikel Sánchezek Mutualiarekin fitxatu du

Sánchez, 2019tik 2024ra Plangintza, Antolamendu eta Ebaluazio Sanitarioko zuzendaria izan zena, azaroan hasi zen Mutualia enpresako mediku-zuzendari gisa. 2024ko udan kargua utzi eta hiru hilabete eskasera egin zuen jauzia enpresa pribatura, Jaurlaritzaren oniritziarekin.


Gazarako su-etena adostu arren, akordioaren bozketa gibelatu du Israelek

Adosturiko puntu batzuk aldatzen saiatzea leporatu dio Benjamin Netanyahuk Hamasi, baina azken honek informazioa gezurtatu egin du berehala. Urtarrilaren 15eko arratsaldean adostutakoaren arabera, hiru fase lituzke meniak eta igandean abiatzekoa dute. Bizkitartean, erasoekin... [+]


Militantzia politikoaren debekurik ez!

Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]


Adingabeak babesteko Foru Legea behingoz praktikara eramatea eskatu diote Nafarroako Gobernuari NUPeko ikertzaileek

Sandra Siria Mendaza eta Hodei Sarasa Camacho Nafarroako Unibertsitate Publikoko Gizarte Laneko irakasleek haien ikerlanen ondorioak azaldu dituzte Nafarroako Legebiltzarrean. 2022Ko legean “komunitateko tutore” figura berria sortzea eskatu dute, harrera baliabidetan... [+]


“More with less”

Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]


Smartphonea: gure fetitxe erregea

Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]


2025-01-16 | Leire Ibar
Haurrak generoaren arabera banatzen dituzten ikastetxeak desagertuko dira Gipuzkoan datorren ikasturtean

2025eko irailarekin hasiko den ikasturtean ez da izango sexu bereizketarik Gipuzkoako ikastetxeetan, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak asteazken honetan jakinarazi duenez. Eskibel eta Erain ikastetxe kontzertatuak dira gaur egun ikasleak sexuaren arabera banatzen dituzten bi... [+]


2025-01-16 | Hala Bedi
Larrabetzuko Hori Bai gaztetxeko bi kide
“Boterean dagoen klasearen interes nagusia beti izango da gazteen antolakuntza oztopatzea”

Larrabetzuko Hori Bai Gaztetxeak 60 urte bete ditu. Euskal Herriko Gaztetxe zaharrena da Larrabetzukoa.


2025-01-16 | El Salto
Amazonek bat egin du olatu ultrarekin, eta pertsona LGBTQ eta beltzen eskubideak babesteko politikak apaldu ditu

Hainbat enpresak aniztasun eta inklusio politikak aldatu dituzte Donald Trumpen gobernu berriari ongietorria egiteko.


Desagertzeko “arrisku handian” da ur gezetako animalien %25a

Laborantza industrialak, urtegiek eta kutsadurak ondorioztaturiko "gaitzeko presioengatik" desagertzekotan dira ehundaka espezie. Bilakaera hori saihesteko asmoz, "berehala hartu beharreko aldaketak" galdetu dituzte Nature aldizkariak urtarrilaren 8an... [+]


Eguneraketa berriak daude