Xabier eta Jatsu


2021eko uztailaren 21ean
1506an sortu zen Xabierko Frantzisko, Jatsuko Frantses edo François Xavier de Jassou. Datorren urtean jaiotzaren V. Mendeurren kari zein ospatuko da? Gai horren atea astekari honek ireki zuen bere 1966. zenbakian. Galdera horri nire gisako erantzuna emango diot. Zein izan zen santu horren naziotasuna: nafarra, euskalduna, espainiarra edo frantsesa?

Frantsesa, segurik ez! Aita Donibane Garazikoa zuen, naski, haren antzinakoek Garaziko Jatsutik zetozen, baina bi herri horiek, baita garazi guztia nafarrak ziren, bortuak Iparraldeko Merindade osoa bezala. Nafarroa Beherea edo Baxenabarre berantago sortuko zen, 1.530ean, ebakuntzaz, Carlos V.a enperadoreak "Espainia guztietako" muga bortu hegian finkatu zuelarik Iparraldeko Merindadea bazter utziz. Baina honek nafartasunean iraun zuen osoki, bere lege, biltzar eta dibisa bereziekin, Frantziako Erresumatik at, nahiz 1598tik ber erregea ukan zuten biek: "Le Roi de France et de Navarre". Iparraldeko nafarrak 1789an frantses hiritar egin zituen Frantziako Iraultzak, Nafarroako Erresuma ezabatuz. Horrela da eta ez bertzela!

Xabier nafarra zela badakigu: aita-ama nafarretatik sortua Nafarroan, eta hor hazia, horko erresuma beregain zegoelarik. Nafarroako patroia dela? Bai, naski! Haatik, nola ohoratuko dugun? Ez denek ber gisan. Iritzi eta ospakizun ezberdinak agertuko dira, bai Nafarroa Garaian, bai mendebaldeko hiru lurralde historikoetan. Bere margo berezia ekarriko du Nafarroa Behereak, eta orokorkiago Iparralde guztiak. Hegoaldeari eman ziona gogoan, bien arteko lokarri ezin etena.

Euskalduna zen, berak idatzi zuen bezala, haatik, hori kontzeptu politikoa da. Beraz, euskaldun guztiok Xabier ospa dezagun, euskararen patroi nafarra, mugaren bi aldeetakoa.

Azkenik: 2.000 urtean Eusko Jaurlaritzak eta Nafarroako Gobernuak Xabierko Frantzisko liburua argitaratu zuten elkarrekin, bi hizkuntza ofizialetan. Hor argi eta garbi erran zen Xabier euskalduna zela.


Azkenak
EHUk eskolak ematea debekatu dio, behin-behinean, “mezu faxistak” zabaldu dituen irakasleari

Euskal Herriko Unibertsitateak jakinarazi duenez, gutxienez astebetez ez du eskolarik emango Zuzenbide Fakultateko irakasleak. Astelehen goizean Leioako campuseko ehunka ikaslek sare sozialetan frankismoa goraipatzea eta mezu xenofobo, matxista eta homofoboak hedatu izana salatu... [+]


Turistifikazioaren Aurkako Urria antolatu dute, hiri bizigarri baten alde

Turismoaren Nazioarteko Egunean, joan den ostiralean, aurkeztu zuen Bizilagunekin plataformak Turistikazioaren Aurkako Urria egitasmoa.


2024-09-30 | ARGIA
Barakaldoko tiroketaren harira zazpi pertsona atxilotu dituzte

Gizon bat hil eta beste bi pertsona zauritu dituzte igandean, Barakaldon izandako tiroketan. Ertzaintzak zazpi lagun atxilotu ditu –bost gizon eta bi emakume–, eta ikerketa zabalik da oraindik.


2024-09-30 | ARGIA
Israelek dozenaka lagun hil ditu Libanon eta Yemenen, Hezbollah eta Hamaseko buruak tartean

Israelen bonbardaketek ez dute etenik. Beirut (Libano) eta Yemengo hainbat azpiegitura izan ditu jo-puntuan azken egunotan, eta dozenaka herritar hil erasoetan. Horien artean, Hezbollah erakunde xiitako buruzagi Hassan Nasrallah eta Segurtasun Prebentiboko komandante Nabil... [+]


2024-09-30 | ARGIA
Ultraeskuinak irabazi ditu hauteskundeak Austrian, lehen aldiz Bigarren Mundu Gerraz geroztik

Botoen %28,8 lortu ditu FPÖ alderdi ultranazionalistak, 2019an baino %13 gehiago. ÖVP Alderdi Popularrak botoen %26,3 jaso du eta hirugarren indarra izan da SPÖ alderdi sozialdemokrata, botoen %21,1ekin. Alderdi nagusiek uko egin diote ultraeskuinari gobernatzeko... [+]


Pilar Garaialde, Gogora Institututik kanpo utzi duten estatuaren biktima:
“Beti zoru etikoa ahoan, baina ez dakit hori non ote dagoen”

Iragan asteazkenean, Gogora Institutuko Zuzendaritza Kontseiluko bost kide independenteak hautatu zituzten Gasteizko Legebiltzarreko Justizia eta Giza Eskubideen Batzordean. EAJren eta PSE-EEren abstentzioek Pilar Garaialde Salsamendi zuzendaritzatik kanpo utzi zuten. Bera zen,... [+]


2024-09-30 | Bertsozale.eus
Eneritz Artetxe Eizagirre nagusi Hondarribian
Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako bosgarren final-zortzirena jokatu da gaur Hondarribiko Itsas Etxean. Artetxe, saioa irabaztearekin bat, final-laurdenetara sailkatu da.

Eguneraketa berriak daude