Artikulu jatorra


2021eko uztailaren 16an
Azkenaldian oso interesaturik nauka jator hitzak. Zalantzazkoa zait eta horretxen ondorioz kilikagarri. Hitz gutxi egongo dira hori baino labainagorik, anbiguoagorik. Segun zeinek deitzen didan niri jatorra, zer pentsa jarriko nintzateke. Eta, gainera, Bilbao, hiri hartako udal-aldizkarian, izenburu hau irakurri dut: Txakoli 2004, jatorra y actual. Horrek gogorarazi dit hitz horrek arrakasta handia duela tipologia jakin bateko erdaldunen artean.

Bilbaoko izenburu txinpartadun horrek bultz eginda, buruan ordena piska bat jartzen hasi naiz. Lehenbizi hiztegira jo dut. Honela definitzen du Ibon Sarasolaren Euskal Hiztegiak jator hitza: "Herri edo lurralde baten hizkuntzari, ohiturei, izaerari eta beste ezaugarriren bati berez dagokiona; horiei arrotz zaien gauzarik ez duena". Eta aurreraxeago: "Pertsonez mintzatuz, bere herri edo lurraldeko ezaugarriak dituena". Hiztegi hartako adibide batzuk: "Nafar jatorra"; "Donostiar jatorra".

Eta hedaduraz, hainbat tasun goragarri duen pertsona atseginari ere jatorra ezaten zaio, hiztegi horrek dioenez. Beraz, euskarazko jatorra eta gaztelaniazko majoa gauza beretsuak dira.

Baina kontuz. Zenbait hiztegitan ikusi dudanez -eta hiztegietan ez ezik kalean ere halaxe sumatu dut- gaztelaniazko castizo eta euskarazko jatorra gauza beretsutzat har daitezke. Eta hor hasten zait niri errezeloa pizten. Adjektibo esentzialistegi baten aurrean ote gauden inpresioa daukat. Azken batean, lehengora bueltatuz: Nor da hemen donostiar edo nafar jatorra? Zein dira lurralde horietako ezaugarri nagusiak? Zeinek banatzen ditu jatortasun-txartelak?

Ereduzko prosa gaur datu-base guztiz lagungarri horretan sakatu eta hainbat adibide topatu ditut. Hona hemen bat, deigarria, prentsa-artikulu batetik jasoa: "Antiguakoa da gaztea, baita jokalari eta gizaseme jator ere, baina ez da Xabi Alonso". Hori idatzi duen kazetaria kazetari ausarta da. Ausarta dugu, delako gazte horren izakeraren muin-muina juzkatzen, epaitzen bukatu duelako. Eta epaia ezin hobeagoa izan da: "gizaseme jatorra".

Beharbada ni oker nabil. Beharbada, jatorra izatea, esaten dizuna esaten dizula, gauza ona da beti eta ez zaio hainbeste buelta eman behar. Iñaki Zabaletaren 110. Street-eko geltokia eleberrian esaten den moduan, "euskaldunak wonderful people dira, jende jatorra".


Azkenak
Osakidetzan egiturazko eta egiazko konponbideak eskatu dituzte Gasteiz, Bilbo eta Donostian

Milaka pertsona kalera atera dira larunbatean, Eusko Jaurlaritzari eta Osasun Sailari "konponbide errealak" eskatzeko, Osakidetzaren arazo estrukturalak konpon ditzaten.


Aroztegiari ezetz esan dio jende oldeak Iruñean, eta auzipetuen absoluzioa eskatu du

Milaka eta milaka lagun elkartu dira larunbat bazkalondoan Iruñean, Baztango Aroztegiaren makroproiektuari aurkakotasuna adierazteko eta maiatzean epaituko dituzten zazpi auzipetuen absoluzioa eskatzeko. Bideoz grabatu dugu amaiera ekitaldiko hitzartzea [albistearen... [+]


Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Eguneraketa berriak daude