Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2025eko urtarrilaren 01ean
Agurtzane Intxaurraga eta Arantxa Iturbe: «Tandem perfektua gara»
- Asteazken goiza, bederatziak eta erdi dira. Eguraldi ederra dago. Zita dute antzezlaneko bi emakume protagonistek kazetari batekin, eurek idatzitako azken antzerki lanari buruz hitz egiteko: Alessandro Bariccoren Zeta egokitu dute eszenatokietarako. Ai ama! eta Ixaren ostean, oholtza gainerako idatzi duten hirugarrena. Hika antzerki taldeak taularatu ditu hirurak. Arantxa Iturbe iritsi da lehena, 41 urteko kazetari eta idazlea; oso garaiz. Hiztuna da, berba azkarrekoa. Pixka bat beranduago beste protagonista iritsi da bizikletan: Agurtzane Intxaurraga, 39 urteko antzerki zuzendari eta idazlea. Itxura lotsatiagokoa, baina ondo astintzen du mingaina. Elkarri agur egin diote, bero. Nabaria da bien arteko konplizitatea. Elkarrizketa bizia izango da, protagonista baten erantzuna besteak osatuko du. Tenis partida bat ikusten ari dela irudituko zaio kazetariari.
(Kafea lagun, Donostiako terraza bateko mahaiaren bueltan eseri dira. «Zein ondo hemen, kafetxoa hartzen», esan du Agurtzanek. «Ondo bizi gara, e!», erantzun dio Arantxak).
Kazetaritza ikasi zenuten biok. Bata irratian eta literaturan aritzeagatik da ezaguna, bestea antzerkian jardunagatik. Noiz eta nola egin zenuten topo?
Arantxa Iturbe: Kazetaritzari esker. Oso gazte ginela, hasi berritan. Gu irratian hasi ginen lanean eta pertsona bat behar genuen paper dramatiko bat egiteko. Irratiko lankide batzuk Agurtzane ezagutzen zuten kazetaritza karreratik eta bazekiten antzerkian zebilela.
Agurtzane Intxaurraga: Goizean behin egiten zenuten eta astean hirutan-edo kolaborazio bat egiteko deitu zenidaten.
(Barre algaratan lehertu dira, Arantxaren orduko ile luzea gogoratuta. Nabaria da elkarren artean duten lotura berezia).
A. Iturbe: Gainera, kristoren arrakasta izan zuen bere paperak. Gure estudioak garbitzera etortzen zen pertsonaia zen. Jendeak sinetsi egiten zuen irratian bazegoela garbitzaile bat eta estudiora sartzen zela bazterrak nahastera.
A. Intxaurraga: Nire izeko bat erabat sinetsita zegoen. Handik bi urtera-edo, behin nire amak galdera egin zidan: «Baina zuk, Agurtzane, ez duzu horretan lan egiten, ezta?». Irratian elkar ezagutu genuen eta handik urte batzuetara Ai, ama! zela-eta elkartu ginen.
Agurtzane Intxaurraga: Goizean behin egiten zenuten eta astean hirutan-edo kolaborazio bat egiteko deitu zenidaten.
(Barre algaratan lehertu dira, Arantxaren orduko ile luzea gogoratuta. Nabaria da elkarren artean duten lotura berezia).
A. Iturbe: Gainera, kristoren arrakasta izan zuen bere paperak. Gure estudioak garbitzera etortzen zen pertsonaia zen. Jendeak sinetsi egiten zuen irratian bazegoela garbitzaile bat eta estudiora sartzen zela bazterrak nahastera.
A. Intxaurraga: Nire izeko bat erabat sinetsita zegoen. Handik bi urtera-edo, behin nire amak galdera egin zidan: «Baina zuk, Agurtzane, ez duzu horretan lan egiten, ezta?». Irratian elkar ezagutu genuen eta handik urte batzuetara Ai, ama! zela-eta elkartu ginen.
Nola izan zen hori?
A. Iturbe: Oso polita. Ni irratian nengoen, komunetik atera nintzen eta Agurtzanek esan zidan, «Aran, zurekin hitz egin behar dut, Ai , ama! irakurri dut eta esaten dituzun gauzak ez zaizkit gustatu; nik ez dut horrela ikusten, baina ikusten dut hor teatro bat dagoela». Eta nik ez nekien zer pentsatu, «zer esaten ari zait, ez zaiola gustatu?».
A. Intxaurraga: Nire semeak sei hilabete zituenean irakurri nuen liburua.
A. Iturbe: Eta zer pentsatu zenuen?
A. Intxaurraga: Zeinen gaizki pasa duen emakume honek! Gogorra egin zitzaidan. Nik amatasun baja nuen momentu hartan eta bajaren lehenengo sei hilabeteak niretzat zoragarriak izan ziren. Nire arazoa lanean hastean, amatasuna eta lana uztartu behar izan nituenean hasi zen. Hika taldekoak proiektu baten bila genbiltzan eta momentu batean pentsatu nuen: «Hau izan liteke». Liburua oso ezaguna zen, jende askok, amok batez ere, irakurrita geneukan, kalean zebilen bolo-bolo. Momentu batean beldurra ere eman zidan: «Nola esango diot nik hau Arantxari?». Ez nekien nola erreakzionatuko zuen berak. «Bale» esan zuenean, aurrera egin genuen.
A. Iturbe: Hortik aurrera hasi zen elkartzea. Berak oso garbi zeukan, hala ere, Ai, ama! oinarri bat besterik ez zela. Hortik abiatuta pertsonaia gehiago sartu behar zirela egoera desberdinetan, batzuk besteen kontrapuntu izan behar zutela.
(Esateko testuak dira antzerkikoak, eta agerikoa da horretarako erraztasuna dutela. Elkarrizketa pasarteak eta besteren nahiz beren burutazioak hitz bihurtuta tartekatzen dituzte etengabe erantzunetan).
A. Intxaurraga: Hasieratik neukan argi hiru emakume izango zirela. Hirua beti iruditu zait zenbaki egokia teatrorako. Taldean komentatu genuen eta ontzat eman zuten. Proiektua Eusko Jaurlaritzara aurkeztu genuen, urte hartan lehen aldiz atera baitzituen teatroa idazteko diru laguntzak. Eta eman egin ziguten laguntza antzerki egokitzapena egiteko.
A. Iturbe: Proiektua aurkezterako, dezente aurreratuta geneukan lana.
A. Intxaurraga: Bai, zeren proiektua aurkezteko, ideia nahiko zehatza izan behar duzu. Argi geneukan dagoeneko zein aktorek egingo zuten. Uste nuena baino askoz errazagoa izan zen. Batetik, Arantxarekin lotura hori egitea eta, bestetik, idaztea ere, buruan bageneukalako nork egingo zuen pertsonaia bakoitza eta hiru emakumeen ikuspuntuak, bat Arantxak idatzitakoa, bere bizitzan oinarritutakoa, beste bat kontrakoa, asko-asko desio zuena ama izatea eta gero nirea-edo.
A. Intxaurraga: Nire semeak sei hilabete zituenean irakurri nuen liburua.
A. Iturbe: Eta zer pentsatu zenuen?
A. Intxaurraga: Zeinen gaizki pasa duen emakume honek! Gogorra egin zitzaidan. Nik amatasun baja nuen momentu hartan eta bajaren lehenengo sei hilabeteak niretzat zoragarriak izan ziren. Nire arazoa lanean hastean, amatasuna eta lana uztartu behar izan nituenean hasi zen. Hika taldekoak proiektu baten bila genbiltzan eta momentu batean pentsatu nuen: «Hau izan liteke». Liburua oso ezaguna zen, jende askok, amok batez ere, irakurrita geneukan, kalean zebilen bolo-bolo. Momentu batean beldurra ere eman zidan: «Nola esango diot nik hau Arantxari?». Ez nekien nola erreakzionatuko zuen berak. «Bale» esan zuenean, aurrera egin genuen.
A. Iturbe: Hortik aurrera hasi zen elkartzea. Berak oso garbi zeukan, hala ere, Ai, ama! oinarri bat besterik ez zela. Hortik abiatuta pertsonaia gehiago sartu behar zirela egoera desberdinetan, batzuk besteen kontrapuntu izan behar zutela.
(Esateko testuak dira antzerkikoak, eta agerikoa da horretarako erraztasuna dutela. Elkarrizketa pasarteak eta besteren nahiz beren burutazioak hitz bihurtuta tartekatzen dituzte etengabe erantzunetan).
A. Intxaurraga: Hasieratik neukan argi hiru emakume izango zirela. Hirua beti iruditu zait zenbaki egokia teatrorako. Taldean komentatu genuen eta ontzat eman zuten. Proiektua Eusko Jaurlaritzara aurkeztu genuen, urte hartan lehen aldiz atera baitzituen teatroa idazteko diru laguntzak. Eta eman egin ziguten laguntza antzerki egokitzapena egiteko.
A. Iturbe: Proiektua aurkezterako, dezente aurreratuta geneukan lana.
A. Intxaurraga: Bai, zeren proiektua aurkezteko, ideia nahiko zehatza izan behar duzu. Argi geneukan dagoeneko zein aktorek egingo zuten. Uste nuena baino askoz errazagoa izan zen. Batetik, Arantxarekin lotura hori egitea eta, bestetik, idaztea ere, buruan bageneukalako nork egingo zuen pertsonaia bakoitza eta hiru emakumeen ikuspuntuak, bat Arantxak idatzitakoa, bere bizitzan oinarritutakoa, beste bat kontrakoa, asko-asko desio zuena ama izatea eta gero nirea-edo.
Ai, ama! izan zen lehena, ordutik beste bi obra idatzi eta egokitu dituzue elkarrekin. Ez du erraza izan behar binaka lan egiteak.
A. Iturbe: Ni beti kezkatu nau horrek. Niri talde lana asko gustatzen zait eta beti oinarritu naiz lan guztietarako talde-lanean. Baina binakakoa? Jende askok galdetu dit, «binaka nola egiten dira gauzak»? Nik uste konpatibleak baino gehiago, osagarriak garela. Nik uste Agurtzanek ikusi egiten duela erabat, ideia oso garbi zeukan eta berak bazekien zer nahi zuen. Nik ez neukan hain argi. Nik idatzi egiten dut eta gero berari pasatzen diot eta bera suntsitzen hasten da. Oso fin eta oso diplomatikoki, baina aldatu egiten du, kendu, ebaki eta itsatsi... Egia esan, ez dugu elkarrekin lan egiten. Elkartzen gara eta esaten dugu: «Hau hemendik, bestea handik...».
A. Intxaurraga: Batzarrak egiten ditugu antolatzeko, baina bakoitzak gero bere etxean egiten du lan.
A. Iturbe: Batek egiten du, besteak moldatzen du eta bueltatzen dio, zuzendu... Berak eramaten du ildoa.
A. Intxaurraga: Ai, ama! egin genuenean, gure buruan ez zegoen jarraitzea, gauza puntuala zen. Gustura sentitu ginen eta kito. Haren ondoren, taldean berriro hasi ginen beste proiektu baten bila. Ixa egin aurretik Mikel Laskurain taldekideak pertsonaia bakarreko obra bati aurre egin nahi ziola agertu zuen eta berriz ere hasi ginen elkarrekin lanean.
A. Iturbe: Hori ere oso lan polita izan zen, beste ideia batekin hasi ginen eta ikusi genuen ezin genuela garatu, ez zuela aurrera egiten... eta egun batetik bestera Ixaren pertsonaia bururatu zitzaigun eta oso erraz joan zen.
A. Intxaurraga: (Barrez) Beti esango dut: flipatu egin dut Ixa egin dugulako. Niretzat erronka handiagoa izan da nolabait Ixa egitea beste biak baino. Besteak gure, beno, behintzat nire estilokoagoak dira.
A. Iturbe: Oso inplikatuak sentitzen ginen gauza askotan besteekin. Ixa, aldiz, gizon oso berezi baten istorioa zen, ganberroa, giro jakin batekoa, oso gaizki hitz egiten zuena... Ez zeukan zerikusirik gurekin, baina oso ondo pasa genuen. Kezka zen: «Eta hau batetik bestera eramateko?».
A. Intxaurraga: Ai, ama! ikustera gehienbat amak joan ziren, emakumeak. Lana zuria zen, oso poetikoa eta Ixa marroia, grisa, makarra. Eta esaten genuen «jende bera joaten bada hau ikustera...». Baina hori, era berean, oso aberatsa da.
A. Iturbe: Satisfazio handia ematen dizu.
A. Intxaurraga: Ixarekin oso harro nago zentzu horretan. Batzutan pentsatzen dut: (aztoratuta eta barrez) guk egin dugu hau? Oso muturrekoa da.
A. Iturbe: Batek esan zidan: «Ez nuen uste zuek kapaz izango zinetenik horrelako gauza bat egiteko». Bada bai.
(Barre egiten dute biek).
A. Intxaurraga: Batzarrak egiten ditugu antolatzeko, baina bakoitzak gero bere etxean egiten du lan.
A. Iturbe: Batek egiten du, besteak moldatzen du eta bueltatzen dio, zuzendu... Berak eramaten du ildoa.
A. Intxaurraga: Ai, ama! egin genuenean, gure buruan ez zegoen jarraitzea, gauza puntuala zen. Gustura sentitu ginen eta kito. Haren ondoren, taldean berriro hasi ginen beste proiektu baten bila. Ixa egin aurretik Mikel Laskurain taldekideak pertsonaia bakarreko obra bati aurre egin nahi ziola agertu zuen eta berriz ere hasi ginen elkarrekin lanean.
A. Iturbe: Hori ere oso lan polita izan zen, beste ideia batekin hasi ginen eta ikusi genuen ezin genuela garatu, ez zuela aurrera egiten... eta egun batetik bestera Ixaren pertsonaia bururatu zitzaigun eta oso erraz joan zen.
A. Intxaurraga: (Barrez) Beti esango dut: flipatu egin dut Ixa egin dugulako. Niretzat erronka handiagoa izan da nolabait Ixa egitea beste biak baino. Besteak gure, beno, behintzat nire estilokoagoak dira.
A. Iturbe: Oso inplikatuak sentitzen ginen gauza askotan besteekin. Ixa, aldiz, gizon oso berezi baten istorioa zen, ganberroa, giro jakin batekoa, oso gaizki hitz egiten zuena... Ez zeukan zerikusirik gurekin, baina oso ondo pasa genuen. Kezka zen: «Eta hau batetik bestera eramateko?».
A. Intxaurraga: Ai, ama! ikustera gehienbat amak joan ziren, emakumeak. Lana zuria zen, oso poetikoa eta Ixa marroia, grisa, makarra. Eta esaten genuen «jende bera joaten bada hau ikustera...». Baina hori, era berean, oso aberatsa da.
A. Iturbe: Satisfazio handia ematen dizu.
A. Intxaurraga: Ixarekin oso harro nago zentzu horretan. Batzutan pentsatzen dut: (aztoratuta eta barrez) guk egin dugu hau? Oso muturrekoa da.
A. Iturbe: Batek esan zidan: «Ez nuen uste zuek kapaz izango zinetenik horrelako gauza bat egiteko». Bada bai.
(Barre egiten dute biek).
Alessandro Bariccoren Zeta moldatu duzue antzerkirako. Halako nobela arrakastatsu bat egokitzeak bertigoa ematen al du?
A. Iturbe: Bertigoa baino gehiago errespetua. Aurretik oso garbi duzu mantendu nahi dituzula nobelak daukan giroa, istorioa... Nahi duzu liburua leitu duenak, teatroa ikusten duenean, nolabait igartzea, hitzez hitz ez bada ere, hango espiritu guztia. Eta seguruenik hori izan da zailena. Ez hainbeste testua. Azken batean oso tandem perfektua gara, hau jartzen da aurrean ni atzean, berak eragiten die pedalei eta ni atzetik noa. Gero, momentu batean jaitsi egiten naiz eta berak segitzen du aurrera istorio guztiarekin. Oso garbi zeukan Agurtzanek Zeta egin nahi zuela. «Aran leitu Zeta, leitu Zeta» esan zidan. Euskarazko bertsioa lortu genuen, gaztelerazkoa, italierazkoa. Leitu eta idaztea izan zen.
A. Intxaurraga: Orain, distantziatik, pentsatzen dut lotuegiak eta guzti egon garela Bariccori. Ai, ama!rekin oso ezberdina izan zen, zeren Arantxa autorea, egilea inplikatua zegoen. Egiten genuena askatasun osoz egiten genuen. Hemen ez. Bariccoren mamua eduki dut gainean denbora guztian. Seguruena Bariccok gurekin idatzi izan balu (barrez, erokeria bat esan duenaren imintzioak eginez), askoz gehiago apurtuko genuen bere testua. Baina bera hor egonda, bera kontsideratua dagoen bezala, bere liburua hain irakurria, orain konturatzen naiz ni behintzat lotuegia egon naizela liburuan dagoen bezala emateko. Nik uste espiritua mantendu egin behar dela derrigorrez, baina beharbada istorioa momentu batean aldatu... Beharbada, hurrengo batean, egokitzapen bat egiten badugu, beste modu batera pentsatuko nuke. Egokitzapena bai, baina hasieratik argiago edukita libreago sentitu behar dugula.
A. Iturbe: Zenbait momentutan ihes egin diogu istorioari, bai ikuspuntua aldatuz, bai pertsonaia batzuei presentzia gehiago emanez.
A. Intxaurraga: Emazteari indarra eman diogu, bai, baina saiatu gara dagoen guztia islatzen. Eta pozik nago, e! Horrek ez du esan nahi gustura ez nagoenik, alderantziz. Baina egia da Bariccoren pisua hor egon dela.
A. Iturbe: Eta gero bera ez ezagututa eta berarekin harremanik ez izateak horrek ematen dizu halako... Eta bera bizirik egonda...
A. Intxaurraga: Horixe (kar-kar).
A. Iturbe: Zeren ez dagoen baten lanarekin seguru beste era batera jokatzen duzula. Baina gustatuko litzaizuke berak ikustea eta esatea: «Bada, oso ondo». Normalean ez da horrela gertatzen autoreekin. Zinemara eramaten dituztenean liburuak, gehienetan liskarrak izaten dira.
A. Intxaurraga: Ilusio ikaragarria egingo liguke ikustera etorriko balitz.
A. Intxaurraga: Orain, distantziatik, pentsatzen dut lotuegiak eta guzti egon garela Bariccori. Ai, ama!rekin oso ezberdina izan zen, zeren Arantxa autorea, egilea inplikatua zegoen. Egiten genuena askatasun osoz egiten genuen. Hemen ez. Bariccoren mamua eduki dut gainean denbora guztian. Seguruena Bariccok gurekin idatzi izan balu (barrez, erokeria bat esan duenaren imintzioak eginez), askoz gehiago apurtuko genuen bere testua. Baina bera hor egonda, bera kontsideratua dagoen bezala, bere liburua hain irakurria, orain konturatzen naiz ni behintzat lotuegia egon naizela liburuan dagoen bezala emateko. Nik uste espiritua mantendu egin behar dela derrigorrez, baina beharbada istorioa momentu batean aldatu... Beharbada, hurrengo batean, egokitzapen bat egiten badugu, beste modu batera pentsatuko nuke. Egokitzapena bai, baina hasieratik argiago edukita libreago sentitu behar dugula.
A. Iturbe: Zenbait momentutan ihes egin diogu istorioari, bai ikuspuntua aldatuz, bai pertsonaia batzuei presentzia gehiago emanez.
A. Intxaurraga: Emazteari indarra eman diogu, bai, baina saiatu gara dagoen guztia islatzen. Eta pozik nago, e! Horrek ez du esan nahi gustura ez nagoenik, alderantziz. Baina egia da Bariccoren pisua hor egon dela.
A. Iturbe: Eta gero bera ez ezagututa eta berarekin harremanik ez izateak horrek ematen dizu halako... Eta bera bizirik egonda...
A. Intxaurraga: Horixe (kar-kar).
A. Iturbe: Zeren ez dagoen baten lanarekin seguru beste era batera jokatzen duzula. Baina gustatuko litzaizuke berak ikustea eta esatea: «Bada, oso ondo». Normalean ez da horrela gertatzen autoreekin. Zinemara eramaten dituztenean liburuak, gehienetan liskarrak izaten dira.
A. Intxaurraga: Ilusio ikaragarria egingo liguke ikustera etorriko balitz.
Bariccoren Zetan, Herve, senarra, da protagonista nagusia. Hikarenean Heleneri, emazteari, eman diozue indarra.
A. Iturbe: Bera bihurtu dugu narratzaile, protagonistak Herve, Helene eta ekialdeko begiak ez dituen emakumea dira. Helene da presente dagoena, dena kontatzen duena...
A. Intxaurraga: Bariccoren nobelan Helene hor dago, baina berari buruz oso gutxi esaten da. Bukaeran bihurtzen da protagonista osoa bat-batean, baina ordura arte ia-ia ez da existitzen. Eta guk antzerkira eramateko, berarekin kontatu egin behar genuen, pertsonaia hor dago. Protagonistak izatez biak dira. Batak bidaia fisikoa egiten du nolabait, joan-etorriak denbora guztian eta Helenerena gehiago barneko bidaia da, sentimenduena.
A. Intxaurraga: Bariccoren nobelan Helene hor dago, baina berari buruz oso gutxi esaten da. Bukaeran bihurtzen da protagonista osoa bat-batean, baina ordura arte ia-ia ez da existitzen. Eta guk antzerkira eramateko, berarekin kontatu egin behar genuen, pertsonaia hor dago. Protagonistak izatez biak dira. Batak bidaia fisikoa egiten du nolabait, joan-etorriak denbora guztian eta Helenerena gehiago barneko bidaia da, sentimenduena.
Arantxa, zuk aipatzen zenuen ARGIAko elkarrizketa batean «oro har» emakumeei gehiago interesatzen zaizkigula sentimenduak ekintzak baino, literaturaz ari garenean.
A. Iturbe: Oro har, hori da esaten dena behintzat. Nik dudak dauzkat, ez daukat batere argi gai hori. Baina bi zatitan banatzekotan, hor egingo nuke aldea, salbuespenekin beti ere.
Susmo horrek izan dezake zerikusia zuek Heleneren ahotik kontatzeko istorioa?
A. Intxaurraga: Ez dakit. Nik liburua irakurri nuenean, izugarri gustatu zitzaidan Heleneren pertsonaia, harrapatu egin ninduen. Zergatik? Existitzen ez zen pertsonaia bat bat-batean izugarri handia egin zitzaidalako, garai hartako heroina bat. Eta bueno, igual hori sentitu nuelako, bada horrela planteatu genuen. Ez dut esaten Herve erakargarria ez zitzaidanik egin, ez, ez. Iruditzen zitzaidan indar handia behar zuela emakume horrek hor egoteko, bere zain, denbora guztian... Baina niri benetan Heleneren jokaerak mugiarazi zizkidan barrenak. Isiltasunean, emakume pasiboa ematen du, baina azkenean konturatzen zara, isiltasunean bada ere, aktiboki borrokatzen duela bere helburuagatik.
A. Iturbe: nobelan bertan daude bi rol horiek. Andrea egoten dena da. XIX. mendean gaude eta egoten dena eta harremanaren inguruan pentsatzen duena, gogoeta egiten duena bera da. Gizona beti joan eta etorri ari da, bere buru-hausteekin, baina beti joan eta etorri, harrak ekartzen.
A. Intxaurraga: Hor kokatu behar da istorioa, XIX mendean. Gaur egun, hasten bazara pentsatzen, esango zenuke: «Zer egiten du emakume honek denbora guztian itxaroten, jakinda gainera gizonak Japonian zerbait ere baduela». Hori ere izan da erronka.
A. Iturbe: (Kementsu) Beharbada hor hautsi behar genuen eta Helenek esatea: «Geratu Japonian». (Barrez lehertu dira).
A. Intxaurraga: Hori izan da erronka, Heleneren pertsonaia sinesgarria eta indartsua bihurtzea eszenatokian. Ulertzea emakumea.
A. Iturbe: Agian horrek badu zerikusia gu emakume izatearekin, baina ezezkoa ere izan daiteke.
A. Intxaurraga: Hori esaten didatenei, esango nieke: hor dago Ixa.
A. Iturbe: nobelan bertan daude bi rol horiek. Andrea egoten dena da. XIX. mendean gaude eta egoten dena eta harremanaren inguruan pentsatzen duena, gogoeta egiten duena bera da. Gizona beti joan eta etorri ari da, bere buru-hausteekin, baina beti joan eta etorri, harrak ekartzen.
A. Intxaurraga: Hor kokatu behar da istorioa, XIX mendean. Gaur egun, hasten bazara pentsatzen, esango zenuke: «Zer egiten du emakume honek denbora guztian itxaroten, jakinda gainera gizonak Japonian zerbait ere baduela». Hori ere izan da erronka.
A. Iturbe: (Kementsu) Beharbada hor hautsi behar genuen eta Helenek esatea: «Geratu Japonian». (Barrez lehertu dira).
A. Intxaurraga: Hori izan da erronka, Heleneren pertsonaia sinesgarria eta indartsua bihurtzea eszenatokian. Ulertzea emakumea.
A. Iturbe: Agian horrek badu zerikusia gu emakume izatearekin, baina ezezkoa ere izan daiteke.
A. Intxaurraga: Hori esaten didatenei, esango nieke: hor dago Ixa.
Iradokizun, sentimendu eta keinuz betetako eleberria da Zeta. Zaila izan da antzezlan bihurtzea?
A. Intxaurraga: Dialogoak idaztea baino zailagoa egin zait eleberriko giroa eszenatokian jartzea. Idatzi duzunean irakurtzen duzu eta esaten duzu «ze ondo». Baina hitz horiek eszenatokian zutik jartzerakoan ez dute balio agian. Ikuspuntu literarioa ahaztu behar duzu eta sartu zeharo ikuspuntu teatralean. Hori da agian zailena nobela honetan, akzio gutxi baitago. Istorioa oso sinplea da berez. Bi emakume maite dituen gizon bat da eta biak behar ditu bizitzeko, bizitzen jarraitzeko. Joan eta etorriak egitera behartua dago eta gainera emazteak ez dio oztoporik jartzen.
A. Iturbe: Izugarria da. Testua irakurtzen duzu eta gero ikusten taula gainean eta asko aldatzen da. Hiruretan gertatu zait. Hiru kasuetan leitu testua, ikusten ari naizena ikusi eta esan «ai ama, ai ama». Testua da errazena, hortik aurrerako prozesua iruditzen zait oso sinestezina. Idazten ari zarenean, askotan, bat-batean Agurtzanek deitzen dizu gaueko hamarretan eta esaten dizu: «Aran, eszena batean agian sexu esplizitua behar da». Eta esaten diot: «Bale, sartuko dugu sexu esplizitua».
A. Intxaurraga: Eta esaten dit, «ez, ni hori kentzen saiatu naiz».
A. Iturbe: Bai, hala da. Baina behar baldin badugu, bada sartuko dugu. Eta horrela egiten duzu lana eta gero eszenatokian ikusten duzu eta esaten duzu «horrexegatik ari zen hau eskatzen». Horrek ihes egiten dit eskuetatik eta erabat miresgarria iruditzen zait.
A. Iturbe: Izugarria da. Testua irakurtzen duzu eta gero ikusten taula gainean eta asko aldatzen da. Hiruretan gertatu zait. Hiru kasuetan leitu testua, ikusten ari naizena ikusi eta esan «ai ama, ai ama». Testua da errazena, hortik aurrerako prozesua iruditzen zait oso sinestezina. Idazten ari zarenean, askotan, bat-batean Agurtzanek deitzen dizu gaueko hamarretan eta esaten dizu: «Aran, eszena batean agian sexu esplizitua behar da». Eta esaten diot: «Bale, sartuko dugu sexu esplizitua».
A. Intxaurraga: Eta esaten dit, «ez, ni hori kentzen saiatu naiz».
A. Iturbe: Bai, hala da. Baina behar baldin badugu, bada sartuko dugu. Eta horrela egiten duzu lana eta gero eszenatokian ikusten duzu eta esaten duzu «horrexegatik ari zen hau eskatzen». Horrek ihes egiten dit eskuetatik eta erabat miresgarria iruditzen zait.
Ai, ama! eta Ixarekin bi Max sari jaso dituzue.
A. Intxaurraga: (Jolasti) Honekin ezin dugu, egilea Baricco delako.
A. Iturbe: Orain arte jaso ditugun sariek euskarazko testu onena saritzen dute. Lortuko balitz Zeta estatu guztian ikustea eta aukeratua izatea egokitzapen onena bezala, estatuko guztiekin batera, bada orduan...
A. Intxaurraga: Hori mundiala izango zen.
Egokitzapenen atalean, estatuko autore guztiekin lehiatzen zara. Estatu osoko botoak behar dira sari proposamena jasotzeko. Lortu ditugun Max sariak hemengo botoekin lortu ditugu. Botoak lortzeko estatuan mugitu behar dugu Zeta...
A. Iturbe: (Ziur) Kanpaina egiteko.
A. Iturbe: Orain arte jaso ditugun sariek euskarazko testu onena saritzen dute. Lortuko balitz Zeta estatu guztian ikustea eta aukeratua izatea egokitzapen onena bezala, estatuko guztiekin batera, bada orduan...
A. Intxaurraga: Hori mundiala izango zen.
Egokitzapenen atalean, estatuko autore guztiekin lehiatzen zara. Estatu osoko botoak behar dira sari proposamena jasotzeko. Lortu ditugun Max sariak hemengo botoekin lortu ditugu. Botoak lortzeko estatuan mugitu behar dugu Zeta...
A. Iturbe: (Ziur) Kanpaina egiteko.
Halako sariek laguntzen dute?
A. Intxaurraga: Behintzat gau horretan existitu egiten zara, eta gero aste batez edo biz baita ere hemen inguruan.
A. Iturbe: Balio du satisfazio pertsonalerako eta estimulu bezala gauza gehiago egitera animatzeko. Esateko: «Ez dugu hain gaizki egin».
A. Intxaurraga: Saririk onena izango zen gero emanaldi gehiago saltzea. Ez dago lotura zuzen hori ordea.
A. Iturbe: Balio du satisfazio pertsonalerako eta estimulu bezala gauza gehiago egitera animatzeko. Esateko: «Ez dugu hain gaizki egin».
A. Intxaurraga: Saririk onena izango zen gero emanaldi gehiago saltzea. Ez dago lotura zuzen hori ordea.
Zeta egin duzue, beste proiekturik baduzue buruan.
A. Iturbe: Itxaron, itxaron...
A. Intxaurraga: Burua oporretan dago.
A. Iturbe: Zeta oso berria da.
A. Intxaurraga: Ez dakigu, baina nik uste egongo dela zerbait.
A. Iturbe: Ez gara oraindik haserretu, ez gara separatu... Gauza gehienetan bezala, azken batean harreman pertsonala da balio duena. Gauza bat da profesionalki konpatibleak izatea eta osagarriak izatea, baina zerbaitek eutsi behar du.
A. Intxaurraga: Izatezko bikote gara erabat. Etorriko da beste zerbait. Noiz? Bada ez dakit.
A. Iturbe: Beraz segitu behar duzu teatroa egiten?
A. Intxaurraga: Jakina, nik bai. (Barreak).
(Jarraituko du)
A. Intxaurraga: Burua oporretan dago.
A. Iturbe: Zeta oso berria da.
A. Intxaurraga: Ez dakigu, baina nik uste egongo dela zerbait.
A. Iturbe: Ez gara oraindik haserretu, ez gara separatu... Gauza gehienetan bezala, azken batean harreman pertsonala da balio duena. Gauza bat da profesionalki konpatibleak izatea eta osagarriak izatea, baina zerbaitek eutsi behar du.
A. Intxaurraga: Izatezko bikote gara erabat. Etorriko da beste zerbait. Noiz? Bada ez dakit.
A. Iturbe: Beraz segitu behar duzu teatroa egiten?
A. Intxaurraga: Jakina, nik bai. (Barreak).
(Jarraituko du)
Apustu handia
«Produkzio handia da (zortzi aktore) eta etsamina gainditu behar da. Batzuei izugarri gustatu zaie eta beste batzuei beharbada ez horrenbeste, estiloa ez zaielako gustatzen edo istorioa bera. Baina denak ados daude espektakuluak maila duela eta alde horretatik harro gaude. Oinak ere lurrean jarrita, oso zaila da merkatua. Ikuskizuna oso handia da eta horrek esan nahi du oso garestia dela. Estatu mailan sartzea derrigorrezkoa da, nolabait amortizatu nahi badugu. Euskal Herrian plaza asko erori dira edo eroriko dira ez delako aretoetan sartzen. Ea Tarregako Ferian zer gertatzen den. Hor ditugu gure esperantzak jarrita. (...) Salmentaren mundua oso politikoa da. Asko ikasi dut, ikusi dut gauzak uste baino beltzagoak eta zikinagoak direla. Apustua egin nuen eta ez naiz damutzen».
A. INTXAURRAGA
A. INTXAURRAGA
Antzerkia idazteaz
«Elkarrenganako sekulako errespetua dugu. Agurtzanek badaki ni hitzekin ondo moldatzen naizela, konfiantza osoa dauka eta gainera miresmen puntu bat du eta nik berarekiko. Nik badakit nireak bakarrik ez duela ezertarako balio eta berak behar du nire oinarria hasteko gauzak zukutzen. Niri osagaiak falta zaizkit: bisio teatrala eta praktikoa. Dramak bere legeak, bere arauak ditu eta hori ez duzu zuk kontrolatzen. Oso polita izan daiteke paperaren gainekoa, baina antzerkia ez da hori, paperaren gainekoa beste zerbait baita. Hori da abiapuntu minimoa, hori daukazu eta hortik hasten zara lanean. Nik lana bukatzen dudanean hasten da Agurtzane lanean. Nik ez dakit eszena bat erori egiten den edo ez. Bi erregistro diferente dira, bi mundu diferente».
A. ITURBE
A. ITURBE
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Bizi Baratzea
#3
Mikel Garcia Idiakez
#5
Azkenak
2024-12-31
Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
2024-12-31
Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
2024-12-31
ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
2024-12-31
ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
2024-12-31
Euskalerria irratia
Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
2024-12-31
ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
2024-12-31
Leire Ibar
Kataluniako emakume kazetarien erdiak baino gehiagok jasaten du sexuagatiko diskriminazioa
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
2024-12-31
Julene Flamarique
Akusazioak hemezortzi urteko espetxe-zigorra eskatu du Mario Lopez Gernikako entrenatzaile ohiarentzat
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
2024-12-31
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Israelgo espetxerik ankerrenean atxiloturik dago Gazako azken ospitaleko zuzendaria
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
2024-12-31
Mikel Aramendi
ANALISIA
Obrak eta obrak, marra horia lausotzeko
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
2024-12-31
Mikel Garcia Idiakez
Petardo eta bengalak, albo-kalteak dituen tradizioa
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
2024-12-31
Usurbilgo Noaua
Beste sute bat izan zen erraustegian
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
2024-12-31
Josu Iraeta
Borroka luzearen ametsak, egiazko nahi ditut
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Bizilagunekin plataforma munduko futbol kopa Donostian jokatzearen aurka: “Ez dugu gure aurkako golik ospatuko!”
Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]
2024-12-31
Sustatu
Max streaming plataforman ere euskarazko edukiak agertzen hasi dira
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]
Eguneraketa berriak daude