Agenda 22


2021eko uztailaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.


Mende laurdena

Hogeitabost urte bete ditu Gipuzkoako Eskolarteko bertsolari txapelketak. Kursaalean burutu genuen aurtengoa, eraikinak eraikiari itzalik egingo zion beldur handirik gabe. Pentsatzen jarrita, nahigabeko metafora da Kursaalarena. Jokoak dena jokotik du, eta bertsoak asko jolasetik, baina hizkuntzak oso dira gutiziatsuak eta hoskidetasunez ere elkarren ahaide dira ruleta, buelta, txapelketa... Kontuak kontu, "eskolako bertsolariei" mesfidantza baino ez zietenak toki ederrean geratu dira. Eta leku bat merezi dute gure olinpotxoan, ohorezko lekua, duela mende laurden kultur-ondare itolarrian zegoen hura, nolabait ondorengo belaunaldien esku jar zitekeela sinetsi zutenek. Joanito, Mikel, Patxi, Ikastolen Elkartea... asko dira izenak. Bestelako bat nabarmendu nahi nuke: Imanol Murua, "Gipuzkoako Alkate" izana, Joan Mari Torrealdairen hitzetan. Ez baita ohikoa politikarien artean, distira urriko ekimenei setati laguntzea. Imanol orain, eseri ezinik dabil, bizkarreko minak direla medio. Ez da gaitzik txarrena politikari-ohi batentzat. Gehienak jarlekuetatik altxa ezinik ibiltzen dira.


Beti-beti

Badira ekimen batzuk, nik ez dakit zergatik, data jakinei lotuak. Egun horietan eta ez beste batzuetan burutzeko arrazoirik potoloena "beti hala egin izan delako"ren modukoren bat dute funtsean. Futboleko "Mundial"ekin gertatzen da: ekainean burutzen dira, jokalarien opor-garai bete betean, urtean zehar onena eman duten jokalariak oinak arrastaka dituztela eta urtea min hartuta edo potro-jorran pasa dutenen onurarako. Bertsolari Txapelketa Nagusia ere data jakinen maitale sutsua da. Beti Gabon jaien jiran jokatu izan da, 1986koa salbu. Zergatik? Beti hala jokatu izan delako segur aski. Horregatik dago gure bertso-historia txikia Santo Tomasetako txerriz, loteriaz, Olentzeroz, angulen salneurriz edo kaleetako argi kontsumitzaileez josia. Herrialdekako Eskolarteko txapelketen azkena ekainaren lehen astean eta Euskal Herrikoa bukaera aldera jokatzeak ere ematen du zer pentsaturik. Azterketa azterketak, bestelako azterketa mota hau... lana pilatuko zaie gure ume eta gazteei. Aste Santu inguru horrek, berez hain aspergarria -"hila" zehazkiago- izanik, tentazio bihurtu behar luke balizko data aldaketa baterako.


Ispiluko ganduaz

"Betikoaz" ari naizelarik, ametsa eta ispilua datozkit burura. Edo ispilua eta ametsa. Zeuek aukeratu zer-non. Bata zein bestea, literatur lanetan hasten ari direnen euskarri ezinbesteko izan ohi dira. Narrazio baten hari etena iratzargailuaren hotsak lotuko du, dena ametsa baino ez zela argi utziz eta ipuinaren eraikuntza-zuloak porlanduz. Ispiluak ere ematen du ametsak adina aukera. Bi begi haiek, aurpegi azal-ximurtua, protagonistarenak ziren, eta narratzailea ispilua bera zen, Lazkao-txikik ongi zekienez. Uste dut ordea literaturan erraztu hainbat zailtzen duela ispiluak bat-bateko bertsogintza. Oiartzunen Joxerra Garziaren esanetara ari ginela genuen nozitu. Nahastu egiten gaitu ispiluak; ari da bertsolaria, eta ez daki argi eta garbi zein ari den eta non dauden kokatuak kamararen begia eta non mintzoa. Eta gainera argi adierazi behar dio entzuleari jokoaren nondik norakoa, berak ere oso argi ez daukalarik. Gehitxo bat-baterako.


Batera

Ezusteak demaio bertsogintzari xarma. Iazko saiorik beteenetakoa egingo genuen Areson. Abuztuko arratsalde batez, jendea gozatzeaz gain geu ere gozatzera iritsi ginen. Izan berriak gara berriz ere, orduko ilusio eta gaitasun berberaz. Ingurua zegoen ordea, arras aldatua. Dolu-egunak ziren Aresoko gazteentzat. Inguru abailduak ezinbestean ukitzen du bertsolaria. Bertsotan ongi egiten da jendea kantuan hasteko prest legokeen garaian. Eta ezin denean… ezin da.


Latinez?

Alabak kontatu digu ingelesez gazteleraz baino hobeto moldatzen dela. Berria da guretzat ikuspegia, eta neurri batean, itxaropentsua. Aldaketak datoz. Ikusi dut Unai, festa-giroan, lagunartean, euskaraz eta ingelesez inprobisatzen. Ondo ari zela zirudien. Jendeari barre eginarazi zion. Errimatu ere egiten zuen gutxi-gehiago. Ona dena ona da. Txirritak ia denean asmatu zuen, baina ikasi beharrekoa ez dugu izango latina, hain juxtu.


Oraingo tren eta tranbia

Igande eguartea zen. Kafea hartu eta purua piztera sartu nintzen etxetik gertueneko tabernara. Han egoten da aitona bat, makuluduna, oinak baino ez dituena baldarrak. Diosala egiten diogu elkarri taberna sarreran beti. Igande hartan ordea, lagun batekin zegoen, eta galdera egin zidan: "Zer, gaur jai?". Ezetz, Nafarroa aldera abiatu behar nuela erantzun nion, bertso-bazkaria nuela. Hurrengo astearte-asteazkenean, leku berean egin genuen topo. "Ailegatu al hintzen?" galdetu zidan oraingoan. Hasieran ez nion ulertu zergatik ari zen. "Nafarroara..." erantsi zion galderari. "Prontxio eta biok ia muturka egin genian, motel. Nik baietz, ailegatuko hintzela. Eta hark ezetz, berandu henbilela. Nik arrazoi! Esaten nioan, oraingo bide horiekin eta oraingo kotxeekin..." Niretzat inolako arazo ez zena bi aitonen arteko hizpide eta eztabaida bihurtu zela jakitean, aspaldian ez bezala, nor sentitu nintzen. Nor eta zoriontsu.


Hustu eta bete

Agendaren menpe bizi garela esan ohi dugu, baina ez da guztiz egia. Geuk zirriborratzen dugu eta betetzen, egunari eguna, lerro behiala zuriei euli-kaken zantzuen tankerakoak erantsiz. Agenda eta gu. Bata bete ahala husten da bestea. Aurten, segur aski estrainekoz, eta hustearekin beteko nintzen esperantzaz, ekaina ez lepo betetzea erabaki nuen, banezakeela hainbeste saiatuz gero. Ez da gaizki joan. Asmatzen dut kirola egin, paseatu eta gainerakoetan. Bizi naiteke bertsorik gabe ere. Alde makur bakarra, telebista ikusteko ordu gehiago izatean datza. "Gure katean" ikusi nuen, minutu dezenteko eztabaida, neska batek prakak erantzi-ez erantzi, ipurdiaz hogeitaka yogur-pote zanpatzeko. Ez zuen emoziorik ez eranztearenak eta ez zanpatze-lanak. Erdi-moxkortuta eta koadrilako batek taberna izkina batean egingo balu ere ez litzaidake bereziki zirraragarri irudituko. Etxeko besaulkitik so, edan gabe, eta protagonista koadrilakoa ez izaki, jasangaitza gertatzen da ipurdi-trebetasun erakustaldia. Gu ahozkotasunaren garrantzia predikatzen eta...


Azkenak
Olatz Salvador
Konfort gunea

Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.

------------------------------------------------

Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


Atzera bota dute Zaragoza eta Araba arteko goi tentsioko linearen proiektua

Martxoaren 19an amaitu zen proiektua aurkezteko epea, baina Errioxako PSOEk adierazi du Forestalia enpresak "interesa baztertu" duela. Enpresak bi parke eoliko eraiki nahi zituen Aragoiko lurretan, baina oraindik ez ditu lortu baimenak eta hori dute egitasmoa... [+]


2025-03-28 | ARGIA
200.000 euro lortzeko kanpaina abiatu du Integrazio Batzordeak

Seaska Sarean inklusio egoeran dauden 165 ikasleei laguntza bermatzeko hasi dute kanpaina, antolaketa propioa eratuta. Frantziako Hezkuntza Ministerioaren jarrera salatu dute kanpaina aurkezteko prentsaurrekoan, behar bereziak dituzten haurren inklusiorako baliabide... [+]


2025-03-28 | Irutxuloko Hitza
Metroaren lanetako gainkostua 33,3 milioi eurokoa dela adierazi du Eusko Jaurlaritzak

EH Bilduk galdera sorta bat erregistratu zuen Eusko Legebiltzarrean Donostiako Metroaren igarobideko lanen gainkostua argitzeko. Informazio hori atzo jakinarazi zuen Susana Garcia Chueca Mugikortasun sailburu sozialistak.


AEBn ekoizten ez diren autoei %25eko muga-zergak ezarriko dizkiela iragarri du Trumpek

Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez. 


2025-03-27 | Arabako Alea
Greba mugagabea hasi dute Gasteizko lorezainek

%90eko jarraipen "ia erabatekoa" izan du grebak, sindikatuen arabera. Gasteizko parkeak, lorategiak eta eraztun berdea mantentzen dituzte Enviser azpikontratako 90 langileek.


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Biharamunen lantegia
Zer ikertu herritarrek erabakitzen dute

Ikerketa parte-hartzailea eta gogoetatsua bultzatzen du Biharamunen Lantegia kooperatibak, eta zientzia eta ikerketa herriarengana hurbiltzeko lan egiten du. Duela urte eta erditik egoitza Bidarten dauka, eta Institut Curie-rekin elkarlanean Iker Herria ikerketa zentroa sortzeko... [+]


2025-03-27 | ARGIA
Euskal sagardo ekologikoaren bereizgarria, kupeletan jartzeko gertu

Txotx denboraldian eredu ekologikoan ekoiztutako Euskal Sagardoaren eskaintza izango da hainbat sagardotegitan, eta hura bistaratzeko, Jatorri Deiturak eta ENEEK-Ekolurrak kupeletan paratzeko euskarria aurkeztu dute.


2025-03-27 | Kontxita Beitia
Atzo bezain ozen! NATO pikutara soldaduskarik ez

Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]


Etxarri Gaztetxearen aldeko zenbait gaztek Bilboko udaletxeko osoko bilkura eten dute

Amenabar enpresak Bilboko Udalaren eskutik apirilaren 4rako agindu duten desalojoaren kontra azaldu dira bilkuran. Poliziak indarrez kanporatu ditu. Ostiral honetan18.30ean, Errekaldeko Plazatik hasiko den manifestaziora batzeko deia luzatu dute gazteek, baita desalojoaren... [+]


Bruselaren kitak ezkutatzen duena: simulakroak eskolan, “kooperazioa” militarrekin...

Europako Batzordeak aurkeztu duen plana ustezko gerra edo hondamendi baten aurrean “bizirauteko” kit batetik harago doa: hogeita hamar neurri proposatu ditu eskoletan, enpresetan eta herritarren artean militarismoa eta beldurra sustatuko dutenak.


2025-03-27 | ARGIA
proiektuak 10 urte!
Lurrari begiratzen diogunok badugu aldizkari berezi eta berria: Bizi Baratzea Orria

Gaur, martxoak 27, ARGIA komunikabidearen egoitzan aurkeztu dugu Bizi Baratzea Orria, urtaro bakoitzean zabalduko den aldizkari berria. Horrekin batera ospatu dugu ARGIAren Bizi Baratzea proiektuak 10 urte betetzen dituela aurten. Bizi Baratzeako kolaboratzaileak eta ARGIAko... [+]


Eguneraketa berriak daude