Hills Like White Elephants


2007ko otsailaren 21ean
Ernest Hemingway ezaguna da bere eleberriengatik. Besteak beste, horiengatik eman zioten Nobel Saria. Batez ere The Old Man and the Sea txalotua izan zen munduko lau hegaletan. Film bat ere egina da eleberri horren gainean.

Hala ere, maiz ohartu naiz Amerikako Estatu Batuetan (AEB) askok maiteago dituztela haren istorio laburrak (Short Stories) eleberri luzeak baino.

New Yorkeko Fordham Universityn udan egin ditudan literatura ikastaroetan garbi ikusi izan dut bai irakasleek eta bai ikasle askok ez zutela ezkutatzen Hemingwayen istorio laburrentzat zuten estimazioa. Gutxi dira The Killers edo The Snows of Kilimanjaro irakurri ez dituztenak.

Amerikarrek esaten didatenez, Hemingwayren literatura lana oso lotua ibili da bere bizitzari. Nolabait ere literatura bezain jakingarriak izan dira haren gorabehera eta joan-etorriak. Orain, urteak joan ahala, haren bizitzak ez du horrenbesteko pisurik eta kritikariek haren idaztearen merituei bakarrik begiratzen diete.

Hemingwayek istorio bilduma bat baino gehiago idatzi zuen. Beharbada estimatuena bigarrena da: Men Without Women. Bilduma honetan aurkituko duzu lau orrialdeko Hills Like White Elephants.

1926an, Parisen zegoela The Sun Also Rises argitaratu eta hurrengo urtean (1927) idatzi zuen istorio hau. Argitara orduko laudorio handiak egin zizkioten Parisen zeuden amerikar intelektualek eta AEBetan kritika oso onak jaso zituen.

AEBetan Hills Like White Elephants behin eta berriz agertu da Short Stories antologietan eta beti eredutzat ezarria -New Yorken erosi eta orain neure begien aurrean ditudan antologiotan aurkituko duzu: Laurence Perrine: Literature, Structure, Sound and Sense. Harcourt, New York (1975), Winkler A.C. From Reading, Writing, Harcourt, New York, (1988), Cassil, R.V.: The Norton Anthology of Short Fiction, Norton & Company, New York (1978) ...-.

Kontakizun honetan Hemingwayren prosaren estiloa horren famatua egin duten ezaugarriak ikus litezke: esaldi lehorrak, objektiboak, indartsuak, izenlagun gutxi eta gauzak zuzen esan gabe uzten dituen elkarrizketa bizia.

Kontakizuna ia osorik gizaseme batek neskatxa batekin duen elkarrizketaren bidez esana dago. Espainiako geltoki batean daude trenaren zain. The hills across the valley of the Ebro dira kontakizunaren aurreneko hitzak.

Hizketa aurreratu ahala, garbi azaltzen da neskatxa haurdun dagoela eta gizasemeak neskatxak haurra galtzea nahi duela, abortatzea. Ez dute hala ere sekula abortion hitza erabiltzen, it baizik.

Elkarrizketaren bidez mintzatzaileen nortasuna ere agertzen da. Hala ere, aldez bien arteko harremanak ezkutuan gelditzen dira. Kontakizunaren bukaeran ez dakigu ziur zein erabaki hartu duten edo zer gertatzen zaion geltokian dagoen bikoteari.

Urte batzuk igaro eta Ramon Saizarbitoriak antzeko gaia jorratuko du bere Egunero hasten delako (1969) eleberri entzutetsuan. Aldi hartan Suizako Friburgon ibilia zen Saizarbitoria, unibertsitatean ikasten eta ni ere bai. Behin edo behin musean elkarrekin jokatu genuen.

Saizarbitoriaren eleberria ere treneko geltokian hasten da eta mutil eta neska bat elkarrekin ikusten ditugu. Hasieran batez ere, elkarrizketaren bidez baino bakarrizketaren bidez jakingo dugu gertakizunaren mamia zein den. Hemen ere neskatxa bat haur galtzekotan dago.

Eleberria denez gero, ordea, kontakizuna askoz luzeagoa da, pertsonaien bizitzaren gorabehera nahikorik jakingo dugu eta azkenean neskatxak zer egiten duen ere bai.

Batez ere Saizarbitoriak erabili duen teknikarengatik goraipatua izan da eleberri hau. Bakarrizketek, flashback ugariek, ikuspuntua aldatzeak eta kontakizunaren plano ezberdinek berritasun handia ekarri zuten euskal eleberrigintzan.

Zuzen esan ohi da gaietan Txillardegi izan zela bide berriak urratu zituena eta idatz moldeetan Saizarbitoria.

« Batez ere Saizarbitoriak erabili duen
teknikarengatik goraipatua izan da
Egunero hasten delako. Bakarrizketek,
flashback ugariek, ikuspuntua
aldatzeak eta kontakizunaren plano
ezberdinek berritasun handia ekarri
zuten euskal eleberrigintzan »


Azkenak
2025-02-18 | Euskal Irratiak
Miarritzeko euskal ihauteriak berpiztu dituzte tokiko elkarteek

Hamarkada batez lokarturik izan ondotik, otsailaren 22an iratzarriko dute hartza Miarritzen. Festilasaik, Arroka elkarteak, Maritzuli dantza konpainiak, Gaztetxeak eta Ikastolak bat egin dute, aurten, programazio berezi bat eskaintzeko.


2025-02-18 | Antxeta Irratia
Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek hamabostaldia antolatu dute euskararen erabilera hauspotzeko

Hizkuntzarako ere gurasoak haurrentzako eredu direla kontuan hartuta, euskararen erabilera eta irakaskuntzari buruz sentsibilizatzeko helburua duen hamabostaldia antolatu dute Hendaia, Urruña, Donibane Lohizune eta Ziburuko herriek. Martxoaren 15etik 30era guraso... [+]


Ekainaren 1 era atzeratu dute Iparraldetik zirkulatzeko ingurugiro agiriaren derrigortasuna

Apirilean zen sartzekoa araua baina atzeratzea erabaki dute. Derrigorrezkoa izanen da ibilgailuetan agiria eramatea, ez soilik hiri eta herri nagusienetan sartu ahal izateko, baita kostalde osoko errepideetan mugitu ahal izateko ere.


Sabotaje algoritmikoaren alde

«I will overturn, overturn, overturn, it[…]»
Ezekiel 21:27 – King James Version

«Algoritmo guztien gainetik, algoritmo guztien azpitik»
Xabier Landabidea

Deseroso nago, deseroso gure jendarteak teknologiarekiko hartu duen jarrera kasik... [+]


HezkuntzArtea taldeak manifestua aurkeztu du: “Moda pedagogikoak bata bestearen atzetik ezarri dituzte”

Irakasleek urtetan pilatutako jakintza kontuan hartzea, klaustroek erabakiak hartzeko autonomia bermatzea, IKTen “uneoroko erabilera” sustatzen duten planak geldiaraztea, eta ikasgeletan aldaketa metodologikoak sartu aurretik dituzten ondorioak tentuz aztertzea... [+]


2025-02-17 | ARGIA
Ikasle feministek elkarretaratzea egin dute Gasteizko EHUko campuseko irakaslearen sexu erasoak salatzeko

Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.


Bi futbol taldek planto egin dute irain arrazisten aurrean Bizkaian eta partiduak bertan behera geratu dira

Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]


Bederatzi pertsonari lau eta hamar hilabete arteko kartzela-zigorrak ezarri dizkie Voxen kontra protesta egiteagatik Bilbon

Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.


2025-02-17 | Axier Lopez
Itziarren semea?

Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]


Eneko Anduezak PSE-EEko idazkari nagusi izaten jarraituko du

PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.


Europak toki bat aldarrikatu nahi du Ukrainako bake negoziaketan, AEBen bazterketaren aurrean

Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]


Erantzukizun publikoak hartzea eskatu dute Euskal Herriko Torturatuen Sarearen aurkezpenean

Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]


Labrazaren defentsan
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"

Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]


Gazteen arteko genero arrakalak gora egin du kokapen politikoari dagokionez

Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira. 


Gasteiz inguruan Vitoria Solar 1 eta 2 parke fotovoltaikoak eraikitzea onartu du Eusko Jaurlaritzak

Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.

 


Eguneraketa berriak daude