Apirilaren17ko hauteskundeen emaitzen inguruko azterketa franko egin da dagoeneko. Ez dut, horregatik, berriro ere jada, sarritan emandako arrazoirik errepikatuko. Bada, hala ere, objektiboa den zerbait: EAEko Legebiltzarraren konposaketaren argazkiak gizartearen aniztasuna adierazten du era argian. Sigla batzuek aurkezteko aukerarik izan ez badute ere, azkenean gizarteko espazio ezberdinak ordezkatuta daudela esan genezake.

Indar korrelazioari dagokionean bada baita ere beste datu objektibo bat: guztiak ere gehiengo absoluturik ez duen taldeak gaudelarik, eta aurreko garaietako bloke estrategien porrota konprobaturik, ezinbesteko da elkarrizketa eta adostasun gaitasunak areagotzea, baldin eta akordiotara iritsi nahi bada, baldin eta aurrera egin nahi bada.

Ondorioz, datu hauek guztiak kontuan baditugu, eta datozen urte hauek "giltzarri" direla sarritan entzun dugun honetan, galdera ezinbestekoa da: garai berri baten aurrean ote gaude?

Legebiltzarraren eraketak bere lanak eman ditu, baina ez dut pentsatu nahi, hala ere, gertakari hori, datozen garaiei eta batez ere herri bezala ditugun erronkei aurre egiteko jokamoldearen adierazpide izan denik.

Borondate eta elkarrizketaz hainbeste hitz egiten den honetan, ezinbestekoa da, norbera bere lekua zein den jabeturik, benetan borondate horren froga adieraztea, eta bakoitzak bere horretan, ahalik eta lan onena egitea.

Hurrengo eginbeharrekoa: gobernu eraketa. Gobernagarritasuna garrantzizkoa da, eguneroko behar eta arazoei erantzun ahalik eta egokienak emateko. Baina, Eusko Alkartasunaren aburuz, garai berriek beren isla izan behar dute lehentasun osoko jotzen dugun helburu bat lortzeko lanean: bakegintza eta normalizazio politikoan.

Hori da herri eta alderdi gisa dugun premia eta erronkarik nagusiena. Horretarako, erakundeak, bistan da, ezinbesteko badira ere, egia da bestalde, helburu honek baduela erakundez kanpo non landua. Gakoa, planteamendu guztiek mahai-gaineratzeko aukera izango duten alderdi zein gizarte eragile guztien arteko topagune bat lortzea da. Horretan sinestuta, irtenbide izan daitekeen foro eta bilgune guztietan parte hartzen dugu.

Bestalde, Madrildik datorren "doinua"k aurretik entzuna baino egokiagoa dela dirudi, nahiz eta hitzetatik ekintzetara eman beharreko pausoan ezer gutxi ikusten den. Hor dirau bere horretan Alderdien Legeak, hor diraute kode penalean emandako aldaketek, zeintzuen bitartez, adibidez, inkomunikazio egunak gehitu egin ziren, hor dago Terrorismoaren aurkako Ituna deitutakoa, eta abar.

Baina, irudiz, bada borondatea behingoz, aurreko estrategiekin eten eta estatu mailako ardurei erantzukizunez heltzeko. Adibide gisa, orain hilabete eskas, maiatzaren 17ko osoko bilkuran Madrilen, PPk ezik, beste guztiek onarturiko bakearen inguruko "ebazpen proposamena". Testuaren literaturarengatik baino bakearen lorpenerako politikak suposa dezakeen ekarpena jasotzen duelako, proposamen interesgarria da.

Hori esanik, zuhurtziaz jokatzea ezinbestekoa da baita ere. Zuhurtzia, konponbide itxaropenak bertan behera gera ez daitezen, eta orain urte batzuk, Lizarra-Garazi garaiko etsipena berriz eman ez dadin.

Gure ustez, egokiago da, bake eta normalizazio politikoa lortzeko garaietara eraman gaitzakeen eszenatoki batean gaudela esatea; alegia, alderdi ia guztiek (PP salbu) planteamendu berriak egin baitituzte.

Eta benetan aurrera egin nahi badugu, alderdi guztien planteamenduak errespetatu eta babes nahikoa izanez gero, gailentzen den egitasmoa egikaritu egin beharko da. Beraz, ez bazterketarik ezta aurre baldintzarik, elkarrizketa eta bide baketsuak bakarrik lortu dezaketen konponbide baten giltzarri, oinarrizko elementuen aurrean: lurraldetasuna eta azkenean, askatasun osoz, gizarteak emango duen azken erabakitzeko eskubidea.