Legazpi: Urola ibaiaren sorburua
- Urola Garaia bailarako herririk garaiena da Legazpi. Bertan sortzen da bailarari izena ematen dion ibaia. Sorburu horretara iristeko, ordea, kilometro batzuk egin behar dira herriaren erdigunetik abiatuta. Bidean jabetuko gara, uraren garrantziarekin batera, burdinak zein lotura sendoa duen herriarekin. Horrek industria ugari sortu du, baina halere eremu naturalak, nekazal girokoak batez ere, mantentzen dira. Zailtasunik gabe, aldaparik igo beharrik gabe eta zer ikusi asko dagoela egingo dugu, goiz batean lasai egin daitekeen bidea.
Andre Mari Zerutatzearen parrokia eta udaletxea batzen dituen plazaren atzealdetik, Oñati alderako norabidean hasiko gara oinez. Herrian egin diren kalerik berrienetan eman ditugu lehenengo urratsak. Berehala, intereseko lehen eraikinarekin topo egin dugu: eskuinetara dugu Bikuña jauregia. Karratua, handia eta dotorea. XVII. mende bukaeran eraikia eta orain hamabi bat urte berritua. Harlandua, adreilua eta egurra ageri zaizkigu bistan. Gaur egun, herriko ondarea zaindu eta hedatzera bideratuta dagoen Lenbur fundazioaren egoitza da.
Berriz ere lehengo bideari heldu, eta laster jabetuko gara, herrigunetik aldentzen hasiak garela. Gero eta gehiago ikusiko dugu berdea. Oñati aldera doan errepidearekiko paralelo dago guk jarraitu beharrekoa. Bi bideen arteko muga Urola ibaiak jarriko du.
Lehen kilometroan, azkeneko hamarkadan herrian egin diren industria pabiloi berriak ikusiko ditugu. Bidea laua izanik, era guztietako ibiltariekin egingo dugu topo: bastoi beharrean diren jubilatuetatik hasi eta kirol arropak jantzi eta ibilbide luzeagoa arinago egiten duten herritarrak ere bai.
Baselizaren ataritik, Mirandaola inguruaren ikuspegi ederra ageriko zaigu, Telleriarte auzoko baserririk garaienak... Lainorik gabeko eguna tokatuz gero, Aloña mendiak erakutsiko digu aurpegia.
Atari horretan gaudela, zalantzarik ez dugu izango Mirandaolako parkera nola joan. Burdinola aitzakia hartuta eraikitako parkea da.
Parkeari itsatsita, Mirandaolako burdinola eta eliza ditugu. Burdinolan gertatu omen zen miraria eta gertakariari ohore eginez eraiki zen alboko elizatxoa 1952an. Apirila eta urria bitartean, igandero izaten da lanean burdinola, garai hartako erara. Neguan, hileko lehen igandetan.
Auzuneko etxeetatik aurrera eginda aurkituko dugu eraikinik erakargarriena: San Joan baselizaren alboan, Elorregi jauregia.
Aurrera jarraitu aurretik merezi du jauregi honen inguruan, baselizako plazan edo, inguruari apur bat erreparatzeak. Baserriak ageri zaizkigu inguru guztietara begiratuta. Gero eta gutxiago diren arren, oraindik ere badaude lantzen diren soroak. Bakan dira, ordea, zelai bihurtu baitira eta horregatik da nagusi berde kolorea. Mendiz inguratuta gaudela jabetzeko ere ez da toki txarra. Puntu honetatik ikusiko dugu Legazpiko mendirik nagusiena den Korosti (947m). Amutxanda eta Armuino (796m) ere ikusten dira.
Brinkolarako bide guztian baxu gaudela sentituko dugu, lurrak inguratuta. Izan ere, inguruko lursail denak errepidea baino altuago daude, haranaren sakonean gaude eta gora begira egingo dugu bidea. Bai alde batera zein bestera, mendia, zelaiak eta baserriak ikusiko ditugu. Brinkolan konturatzerako sartuko gara. Zubi erraldoiak egingo digu ate lana. Hori zeharkatuta, auzoaren erdigunean gaude. San Agustinen baselizak eta bospasei eraikinek osatzen dute erdigunea. Horietako bat da Igaralde Errota, urte luzetan auzoko uztak xehatu izan zituena, gaur egun ogi museo bilakatua. Bertan ikas daiteke eskuz nola egiten den, era tradizionalean, ogia.
Auzoaren erdigune honetan aukera dugu aldapan dagoen zubi bat igo eta bueltako bidea hartzeko -zubi luze horren amaieran dago tren geltokia, nekatuta egonez gero-. Aurrerago jo nahi dugu, ordea, metro batzuk soilik, Urola ibaia non sortzen den ikusteko. Olazahar baserriaren begi-bistan, Barrendiola errekak eta Brinkola errekak bat egiten dute eta puntu horretan hartzen du Urolak bere izena. Hor ekiten dio Zumaiarainoko bide aldrebesari.
Sasoiko sentitzen denak eta aurrera jarraitu nahi duenak, aukera dauka Guriditegi auzunera (ezkerrera) edo Barrendiolako urtegira (eskuinera) jarraitzeko.
Honek ahalbidetuko digu behetik ikusi duguna, orain bestelako ikuspegitik ikusten. Brinkola etxeen artetik ikusi dugu lehen, eta orain, lurrazalaren gorabeherak goitik ikusten utziko digu. Beste hainbeste pasako zaigu hurrengo kilometro parean. Lehen haranaren sakonean sentitzen baginen, orain goialdean sentituko gara eta begi-bistan dugu gainera, ze behean ibili garen lehen.
Ikuspegia asko aldatuko da, nahiz eta begien aurrean dagoena bera izan. Brinkola begi-bistatik galdu, hari bizkarra eman eta berriz ere Telleriarte aldera goazela, iritsi aurretik, ezkerrean gora, Erreizabal baserria ikusiko dugu. Bertarako bidean dauden kartelek adieraziko diguten bezala, Artzaintzaren Ekomuseoa dute jarria baserri dotore honetan. Idiazabal jatorri izendapeneko gazta nola egiten den ikusteko aukera dago eta nahi izanez gero baita erostekoa ere.
Telleriarte begi-bistan dugula, berriz ere lehen aipatutako irudipena etorriko zaigu: Lehen etxe artean, behean ikusitakoa, orain goitik ikusi eta preziatzekoa. Lehengoak baino gehiago beteko gaitu ziurrenik ikuspegi honek. Dena den, bidean auto gehiegirekin ez topo egiteko, komeni da berriz ere behera jaistea eta horretarako, San Joan estrata erabiliko dugu. Porlanezko bidea da, Telleriarteko San Joan baselizara eta Elorregi jauregiaren aurrealdera doan bide estu eta aldapatsua.
Handik, bueltako bideari ekingo diogu, Legazpiraino. Orohar, etorritako bide beretik, lehen begiratu gabe edo pasadan erreparatuta utzitakoari arreta gehiagorekin so eginez.
Desnibela: ibilbidea laua da.
Ibilbidea: Legazpi - Mirandaola - Telleriarte - Brinkola - Telleriarte - Mirandaola- Legazpi.
Gertakari haiek jazo eta mende erdira, Iruñeko gotzainaren aurrean kontatu zuten gertaturikoa hainbat lekukok eta hark ere miraritzat hartu zuen gertaturikoa. Gurutze hura ohoratzeko agindua eman zien legazpiarrei eta Santa Kutz egunean prozesioan ateratzeko esan zien. Legazpiarrek, hori ezezik, parrokian kapila bat ere egin zioten gurutzeari eta iragan mendean baseliza ere egin zen gurutzea agertu zen burdinolaren alboan.
Frantziako legebiltzarrean Errepublikanoek eta Batasun Nazionalekoek egindako zuzenketen harira dator erabakia. Zuzenketak onartu dituzte, eta, beraz, Euskal Hirigune Elkargoak emisio gutxiko eremua ezartzeko gastu ekonomikorik ez egitea erabaki du.
Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.
Jauzi Ekosizialeko kideek antolatzen duten bigarren edizioa da. Euskal Herriko trantsizio ekosozialak "inoiz baino premia handiagoa" duela adierazi dute, "datozen aldaketa sakonen aurrean trantsizio justua nahi bada".
Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.
Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]
Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.
Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.
Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]
Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]
Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.
Usurbil herri zaintzaileagoa izateko lankidetzan ari diren herrikide, eragile eta erakundeen talde argazkia duzue albiste honi atxikitakoa. Larunbatean Sutegin egindako "Usurbil, herri zaintzailea" izeneko ekitaldian atera genuen. Norabide horretan herri hau egiten ari... [+]
Kargua "ohore handiz, erantzukizunez eta apaltasunez" hartuko duela adierazi du Atano III.a pilotalekuan, 1.800 lagunen aurrean. Aberri Batzarrak Euskadi Buru Batzar berria osatuko duten zortzi kideak ere hautatu ditu.
Egin egunkariko zuzendaritzako kide eta langilea Donibane Lohizunen erail bazuten ere, Algorta jaioterrian egin diote oroimen ekitaldia, igande eguerdian. Bertaratutako lagun zein senitartekoek presente izan dute estatuaren indarkeriak hil zuela.
.jpg)
Historia errepikatzen dela idatzi zuen Marxek, “lehenik tragedia gisa, gero fartsa moduan”. Armagintzaren eta militarismoaren inguruan errepikapen hutsa ez, espiralean goraka doan buklea ari gara bizitzen, fartsatik asko duena, eta tragedian amaitzeko gero eta aukera... [+]