Landareak: Txin txin patataren hotsa
Baratza txokoan landatuta ditudan patata urdinen tiradizoari lelotuta begira azken egun hauetan zabaldu den berri sorta datorkit burura.
Hasteko, krimen bat burutu da. Boliviako Belemgo nekazaritza ikerketarako estazioan gertatu da. Hemen jagoten zen Andeetako patata basati edo makatzen betarren bilduma bakarra. Lur haietan nekazarien aldetik sustatzen ari den "iraultzaren" beldur, bilduma Agronomia fakultatera eraman zuten eta hango dekanoak, ezjakintasunez agi denez, berau jasoa zen tokia hustu arazi du. Urtetan eta urtetan bildutako papa espezie bitxien betarrak eta informazio andana galdu da.
Bestetik, AEBetako nekazaritza ikerketarako zerbitzuko aditu talde batek egun Europa aldean lantzen diren pataten ADNa arakatu ondoren zera adierazi du: patata europarrak Txile hego-mendebaldeko lurretatik ekarritakoetatik datoz eta ez, orain arte uste izan den bezala, Andeetatik. Hostoen forma eta betarrak osatzeko argi askoko egunak behar izatea omen dira antzekotasunik nabarmenenak. Antzeko antzak medio Indian lantzen direnak ere Europatik eramanak direla diote orain. Teoria zaharraren zaleek XVI. mendean Andeetatik eta txiletarrak XIX. mendean ekarriak direla diote.
Nafarroako Unibertsitate Publikoko Agrobioteknologia Institutuko ikerlari Javier Pozueta Romero, Edurne Baroja Fernandez eta Francisco Jose Muñozek, AEBetako Floridako Unibertsitateko Ed Etxeberriarekin batera, Japoniako Plant Cell Physiology aldizkariko portada bereganatu dute eta bertako Niigata hirian bere lana aurkeztera gonbidatu dituzte. Hauen aurkikuntza orain arte sumatu ere egiten ez zen landareek jakiak bereganatzeko duten bide berri bat da. Orain arte uste zenez, landareek elikagai bakoitza bereganatzeko "garraiatzaile" bereziak erabiltzen zituzten. Itxura denez, jakien artean sakarosa badago "endozitosia" deitu duten elikatze bidea abiatzen da eta landarearen zelulek jakiak zuzenean metatzera jotzen dute. Pilaketa hauek erreserba guneetan ematen dira: sustraiak, betarrak, haziak eta fruituak. Elikatze bide berri hau ezagututa patata handiagoak, fruta garratzagoak eta abar ekoizteko barietate berriak sortzea errazagoa izango da.
Urrutikoak gora-behera, baratzako patata urdinen berritako gozoa antzematen dut, baba dariola...
Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
Ez dut maite aterkia partekatzen ez dakien jendea. Ez dut maite azkarregi ibiltzen den jendea, ni ez naizenean; ez eta polikiegi ibiltzen dena ere (tira, horiek pixka bat bai, baina pixka bat bakarrik). Ez dut maite autobusean pasilloaren aldeko eserlekuan esertzen den jendea... [+]
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]