Landareak: Wollemi Araukaria


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Museo bateko biltegiko hauts artean edo bitrina distiratsuenean, bost axola, laurogeita hamar milioi urteko fosil bat. Jurasikoko Araukarizeoen familiako senide batena. Gezurra dirudien izen biblikoa duen basozain batek, David Noblek, Australiako Sydney hiriburuaren aldamenean den Wollemi National Parkeko zoko batean begietara deigarri gertatzen zaizkion zuhaitz batzuk ikusten ditu 1994ko abuztuan; adar batzuk hartu eta botanikariei luzatzen dizkie. Laster dira munduko botanikari gehienak baba dariola, inbidia gorrian: milioika urte lehenago desagertu zela uste zen zuhaitz bat topatu da. Aurkitutako tokia eta aurkitzailearen omenez Wollemia nobilis deituko dena.

Wollemia espezie bakarreko generoa Araukarizeoen familiakoa da. Familia jurasiko honetan Araucaria dotoreak eta Agathis bitxia besterik ez dira. Azken honetako zuhaitzenak dira Araban topatu ziren anbar zahar sonatuak.

Ehun zuhaitz erliki eskas bizi omen dira aurkikuntzaren txokoan. Botanikaren mundutxoan ondoen gordetako sekretuetakoa da haien bizilekua. Handienak, 40 metro garai eta kana eta erdiko enborra, mila urte inguru izango omen ditu. Glaziazio, sute aro, kontinenteen mugimendu eta abar ez dira gai izan wollemiaren iraupen estrategiak deuseztatzeko. Orain hain ale gutxiren urritasun genetikoarekin aurrera nola egin litekeenaren kakoa jakin nahi da, antzeko egoeran diren milaka espezieren salbatze aldera.

Wollemia zuhaitzak mundu guztira hedatu nahi dira, bere iraupenaren ikur eta berme. Australiako gobernuak, lorategi botanikoak eta muintegiak lanean ari dira eta datorren urtetik aurrera edozeinek eskuratu ahal izango du zuhaitz hauetako bat. Aleren bat nahi baduzu sartu www.wollemipine.com atarian eta kuxkuxeatu. Zeure bihotzekoen kuadrilan fosil bat sartzeko aukera duzu... etxean bezala sentituko da zeure museoan...


Azkenak
Elizako sexu abusuen biktimei kalte-ordaina emango die Iruñeko Artzapezpikutzak, “laster”

Elizak 23 kasu ditu onarturik Nafarroa Garaian. Haiek "ekonomikoki, psikologikoki eta espiritualki laguntzeko" konpromisoa adierazi du Iruñeko artzapezpikuak.


Larhunen dabilen otsoaren presentziaren “ondorio larriak” salatu ditu ELB sindikatuak

Mendizale batek asteburuan ikusi du animalia Lapurdiko Azkaine herrian, eta otsoa dela baieztatu du Pirinio Atlantikoetako Prefeturak. ELB lurraldean "harraparien presentziaren kontra" agertu da.


Pagolarren gainean eolikoak jartzearen aurkako aldarria, plazara

Elkarretaratzea egin zuen Aiaraldeko Mendiak Bizirik plataformak atzo Laudioko Lamuza plazan, Mugagabe Trail Lasterketaren testuinguruan. 


Erabat doan izango da Hondarribian euskara ikastea

EH Bilduk sustatuta, Hondarribiako udalak euskara sustatzeko diru-laguntzetan aldaketak egin eta laguntza-lerro berri bat sortu du. Horri esker, erabat doakoak izango dira euskalduntze ikastaroak, besteak beste.


Martxoak 3tik 49 urte
“1976ko Gasteizko greben mugimendua eskola politikoa izan zen”

Martxoak 3ko sarraskiaren 49. urteurrena beteko da astelehenean. Grebetan eta asanblada irekietan oinarritutako hilabetetako borroka gero eta eraginkorragoa zenez, odoletan itotzea erabaki zuten garaiko botereek, Trantsizioaren hastapenetan. Martxoak 3 elkartea orduan... [+]


Memoria bala bat da buruan

1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]


Txikori-belarra udaberrian

Udaberri aurreratua ate joka dabilkigu batean eta bestean, tximeletak eta loreak indarrean dabiltza. Ez dakit onerako edo txarrerako, gure etxean otsailean tximeleta artaldean ikustea baino otsoa ikustea hobea zela esaten baitzen.


Engainuaren eredu

Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo arriskurik ez duten arrisku-kolorazioko intsektuak ere bai (kolorazio aposematikoa... [+]


2025-03-03 | Jakoba Errekondo
Zakilixuten potroximela

Nori ez zaio gustatzen ahuakatea? Ia denok atsegin dugu fruitu berri hori, di-da amaren batean etxekotu zitzaigun. Zenbat urte da ba dendaero ikusten hasi garela? Gure mahaietara iritsi aurretik, historia luzea du.


2025-03-03 | Garazi Zabaleta
Amillubi
Lanerako, proiektua zabaltzeko eta komunitatea egiteko auzo(p)lanak

Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]


2025-02-28 | ARGIA
1936-1976an Nafarroan errepresaliatutako 407 irakasleak, nortzuk ziren?

Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.


2027an ixten hasi behar diren zentral nuklearrak mantentzeko eskatu diote Iberdrolak eta Endesak Espainiako Gobernuari

Espainiako Estatuko zentral nuklearrak itxi ez daitezen aktoreen presioak gora jarraitzen du. Otsailaren 12an Espainiako Kongresuak itxi beharreko zentral nuklearrak ez ixteko eskatu zion Espainiako Gobernuari, eta orain berdin egin dute Endesak eta Iberdrolak.


Eguneraketa berriak daude