Irteera, atzean


2007ko otsailaren 21ean
Leizezulo horretatik atzeraka irten behar dela. Horixe esan zidan semeak, Beasaingo festak direla eta Mariren, Murumendiko Damaren zuloaz. Diotenarengatik, bertararazteko zapi eder edo bitxi zoragarriren bat eskainia izango du Txindokiko Damak. Lamiaren oinak, ahatearenak edo ahuntzarenak direla inor ez jabetzeko edo, egun-argiari ihes egin eta kobazuloaren epeltasuna behar du, antza denez. Baina behin begiak ilunpera ohituz gero, uste baino hobeto moldatzen omen da kristaua leizezuloan... ziurrenera bere indar guztiak ilunpean ikusteko baliatuko dituelako. Hori bai, behin ohitu orduko, orduantxe hasten da gogoratzen egun-argiaren pozaz.

Hartaz geroz, sobra ere, leize-zulotik irtengo bada, poliki-poliki berregin behar du irteerara eraman dezakeen bidea.

Niri, hainbeste estimatzen dudan Mari Murumendikoaren pasadizo honen berri ez nuenez, otu zait -adina izango da, zer arraio!- amiltzeko baino zailduago behar duela batek amildegian gora egiteko; eta atzerabidea egin behar duenak edozein atakatan sartzen denak baino indar eta kemen handiagoa behar duela, inolaz. Baita erori izanaren memoria berekin duela ere, sikiera!

Atzera joan beharrak zentzumen guztiak adi eta erne behar ditu: sorgor denak ezin du sekula atzera-bidean irteera aurkitu eta. Atzera joan beharrak, putzuaren sakonerari begirada kendu gabe egin beharraz leziatzen gaitu, ziurrenera. Irteera alkantzatzeko ez dago saihesbiderik. Ihesean abiatzea alferrikakoa ezezik arriskutsua da, osotara.

Baina, niri, hainbeste estimatzen dudan Mari Murumendikoaren begiradak, ur-ertzean gure memoria artatzen dakienaren begiradak, sekula beldurrik sortarazi ez didalako edo, iruditzen zait, hori bai, zapi eder edo bitxi zoragarriren batek liluratuta abiatu duenak, ez duela sekula Mariren peskizan egin inolako biderik, eta kobazuloan, zapi bila dela, dela bitxi bila, bere akatsez galdu duela burua eta ez nolanahiko Mariren sorginkeriagatik.

Eta horregatixe, nahiago dut, inguruko baserritarrek eta elizek ezkutatzera kondenatu duten lamia aurkitzeko itxaropenari eustea, gure orbanen memoria zaintzeko, geure lurraren erraietan eta gure barrenetan kiribildua dugun basa-izaeraz ez beldurtzeko.

Askatasuna, bakea, etorkizuna... leize zulo horren sarreran daude, geure leizeetan barneratzean galduak ez badira. Atzera egin beharrean gaude guztiok -guztiok, ziurrenera, guztionak direlako askatasuna, bakea eta etorkizuna- atzera, oker emandako urratsetan, tentuz eta zentzuz irteera bilatzekotan... Baina ez dezagun errepikatu Mariren bila abiatu ginela, leize-zulorantz zapi, edergailu eta botere gosez gabiltzan bitartean.


Azkenak
Haurrak gara behelaino artean

Ardatzean haur filosofia izango duen Galdera Basatiak podcastak, ez alferrik, haur filosofia tailerretan barneratzeko asmoa du. Horixe hitzeman digu Iñigo Martinezek lehen atal honetan. Podcastaren zimenduak ezarri dizkigu, markoa marraztu, eta, batik bat, haurtzaroaz... [+]


Langileek epaiketari uko eginda, Guardian enpresak xake mate egin du Laudion, urte luzez jokaldia prestatu eta gero

Guardian Llodio fabrikako behargin gehienek epaitegira jotzeko bidea bertan behera utzi ondoren, multinazionalak lortu du nahi zuena: enpresa errentagarri bat ixtea erabateko inpunitatearekin. Ez da egun batetik bestera sortutako estrategia, eta bide luzea izan arren, erabat... [+]


2025-04-07 | Behe Banda
barra warroak
Zutitu berri denari

Testu hau balorazio bilera baten ondorio dela esan genezakeen agian. Ordea, balorazio bilerek sarritan uzten dute aho zapore lehor eta gazi-gozoa. Astearte arratsalde eguzkitsu bat da. 16:53. Balorazio bilerara konektatu, eta erabaki dugu limoizko karamelu bana sartzea... [+]


Lokizaldeako Euskararen Eguna
“Euskara gero eta gehiago entzuten da eskualdean, bereziki gazteen artean”

Aurtengo Lokizaldeako Euskararen Eguna Murieta herrian ospatu dute, larunbatean, goizean hasi eta ordu txikiak handitu arte. Zita garrantzitsua eta gozagarria da Nafarroako Lizarra ondoko eskualdeko euskaltzaleentzako.


Komunitateaz (eta III)

Komunitateari buruzko artikulu segida honekin hasi nintzenean, Antoine eta Antoine zeuden etxean, gazta-ganbara hutsik zegoen, hiltegirako bueltak asterokoak ziren eta hiru egunetik behin egiten genuen gazta. Hau idazten hasi naizenerako, Picardieko lagunak jaioterrira joan... [+]


2025-04-07 | Iñaki Sanz-Azkue
Suge arrantzalea, errekan barrena

Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]


2025-04-07 | Jakoba Errekondo
Ustezko nekazaritza eta lur lantzea

Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.


2025-04-07 | Garazi Zabaleta
Soilik
Lursail txikian eta inbertsio erraldoirik gabe garatu daitezkeen proiektu agroekologikoak

Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]


“Errebeldia hazi egin da Argentinan, herri oso bat bultzaka ari da”

Argentinako Abokatuen Gremioa erakundean egiten du lan Laura Taffetanik (Buenos Aires, Argentina, 1963). Gobernuaren errepresioa pairatu duten maputxe ugarirekin lan egin du azken urteetan, eta Askapena antolakundeak antolatutako topaketa antiinperialisten barnean izan da Euskal... [+]


Ertzaintzak Etxarri II gaztetxea hustu du Bilboko Errekalde auzoan

Iragarrita zegoen moduan, Bilboko Errekalde auzoko Etxarri II gaztetxea hustu du Ertzaintzak 9.00etan abiarazi duen operazioarekin. Arratsaldean protesta manifestazioa egingo dute auzoan, 19:00etan Amezolako tren geltokitik abiatuta.


2025-04-04 | ARGIA
Langile bat hil da Agoitzen obra batetik jausita

Ezbeharra ostegunean gertatu da eta SOS Nafarroak 16:00 orduak jotzear zirela jaso du haren berri. Medikua, anbulantzia et Foruzaingoa bertarako dira, baina ezin izan dute gizona suspertu eta bertan hil da.


2025-04-04 | ARGIA
Euskaraldia Hika-rako 83 herrik eman dute izena

Aurtengo berritasuna da. Ahobizi eta belarriprest rolen artean aukeratzeaz gain, herritarrek Euskaraldia Hikan parte hartzeko aukera izango dute. Hitanoa erabiltzen ez den herrietan, toka eta noka, bien erabilera bultzatuko da, eta hitanoa bizirik dagoen herrietan nokaren... [+]


Eguneraketa berriak daude