Erakunde publiko batek egiten dituen aurrekontuetan atal nagusi batzuk bereiz daitezke: industria, arlo soziala, turismoa, azpiegiturak, osasuna, kultura... Diru mugimendu honen zati bat behar gehiago duten sektoreetan berbanatzen da. Aldiz, hain ezaguna ez den multzo puska bat ere beste arlotan erabiltzen da. Ekonomikoki ondo kokatuak dauden sektoreetara bideratua dagoen diru publikoa AEBetan Wealthfare izenpean ezagutzen da. Ikerketen arabera gehiago daukatenek gehiago jasotzen dute AEBetan eta bestelako Estatutan. Euskal Herrian ezaugarriak, portzentajeak eta ahalmenak ezberdinak izan arren, euskal-Wealthfare ere badugu.

Hori dela eta, alderdi batzuetako eta enpresa-buru batzuetako eliteen arteko harremana oso estua da. Lobby kontserbadoreak eta eskuindarrak botere politikotik gertu bizi dira, epeltasunean. Oso ohitura arrunta eta arriskutsua da esparru politikotik pribatura pasatzea. Hala egiten dute Munduko Komertzio Elkargoan (OMC), Mundu-Bankuan (BM), Nazioarteko Moneta Fondoan (FMI) eta horrela suertatzen da gure inguruan, gure "apaltasunean".

Euskal Herriko Hegoaldeko gobernuetan ibili diren alderdiek, enpresa-buru horiekin hartu-eman iraunkorrak dituzte. Urtetan, gainontzeko arazoen gainetik, hainbat lagunek uzta ederra jaso dute.

Lizarra-Garaziko Akordioarekin indar-korrelazioak aldatu ziren eta PSOE zenbait gunetik at geratu zen. Segituan mugituko zelakoan, EAJk aurrera egin zuen.

Ez zen estrategia txarra izan, PSOEko buruak beharragatik baino ez baitira mugitzen. Botere-gunetik kanpo, diru iturrietatik urrun mugitu behar zela uste izan genuen. Zoritxarrez, ordea, ez zen horrela gertatu eta PSOEk, PPrekin ezkontza sakratua egin zuen. Gogor jokatuz, ondo atera zitzaien, EAJ kokildu egin zen eta ETAk ez zuen herriaren nahia ulertu -nahi izan?-.

Urte batzuk pasatu dira eta dirudienez batzuek lehengo egoerara itzuli nahi dute erosoago baitzeuden. Datozen urteetan azpiegitura erraldoi berriak egin nahi dituzte. Europa neoliberalaren eredua behin-betikoz indarrean jarri nahi dute bazka handia egongo baita banatzeko.

Mendebaldeko hiru herrialdetako hauteskundeen emaitzek ez naute lasaitu. Zenbakiek erabaki ausartak hartzeko parada ematen badute ere, beldur naiz ez ote duten berriro iruzurra egingo.

Bake prozesu baten atarian egon gaitezke, berrerakundetze prozesu baten atarian egon gaitezke, baina dena bertan behera gera daiteke gobernuetan egon dauden indar horien esku erabakiak geratzen badira. Gatazka politikoaren behin-betiko konponketa parte-hartzailea izan behar duen prozesu baten eskutik gauzatuko da. Bertan, herri-kontsulten bitartez aurre-pausoak ematea funtsezkoa da.

Euskal Herri askeak eredu berria izan behar du. Herriak benetan hitza eta erabakia izan behar ditu. Hitza eta erabakia ukan, hartzear dauden erabaki garrantzitsuetan jendartearen nahia bete dadin.

Ez naiz fio, oker egotea nahi nuke. Konponbide iraunkorra lortzeko zorian egongo bagina ez genuke "uhin oztopatzailerik" -Elorrietak zioen bezala- jaurtiko. Hala ere, tamalez, mesfidati bilakatu naute eta zenbait lagunen ikasgaia barneratu dugu. Europako Konstituzioari baiezkoa eman zioten indarrekin ez dago fidatzerik, gehienetan, behintzat.

Egoera orekatuko duen eta erabakiak baldintzatuko dituen indar berriak elkartu behar ditugu. Ez da behin-behineko egoera, aldaketa estrategiko sakonen garaia da. Globalizazioaren munduan, kultur ezaren lurrikaran, ziklo baten amaieran murgiltzen ari gara.

Honen aurrean, orain arte sakabanatutako gogoak elkartzeko beharrean gaude. Ezker abertzale soziala ustez baino zabalagoa da, ustez baino indartsuagoa, ustez baino erakargarriagoa. Ezin da erantzukizuna besteei pasa. Esparru soziopolitiko hori osatzen duen multzoa hiru hanka dituen aulkia da. Burdinazko hankarik ez duena, protagonismo antzuen pipiak jango ez duena. Mota ezberdineko egurrez egindako eserleku honen hiru hankak jendarte mugimenduek, sindikatuek eta alderdi politikoek osatzen dute. Eserleku horretan, lana txukun eginez, euskal herritarron gehiengoa eseri ahal izango delakoan nago.