Irati mendian Basajaunen atzetik
Gure bizikleta zaharrari hautsak kentzeko garaia iritsi dela uste dugu. Negu partean lotan, lasai utzi badugu ere, badu garaia trikitrakateko batzuk ateratzekoa. Irati basoaren inguruan, Europako pagadirik zabalenean, egin ditugu gure eginahalak.
Ibilbidea Donibane Garazitik pare bat kilometrora hasi dugu, Zaro herrian. Bertako iturrian motordun lau gurpilak utzi eta bi gurpilak hartu ditugu, kateari olio pixka bat jarri ostean. Bertan, lau dorre zilindriko dituen Ohontze gaztelua ikus daiteke, kapritxo izanez gero.
Ezterenzubira iritsi garenean, artean goiz, gogoratu gara orain bost urteko otsailaren 13 batean gertatuarekin: haizeak zabaldutako sutearen ondotik bost mendizale gazte bertan geratu ziren.
Jendea meza entzutera inguratzen ari da bertako elizara:
"Esterenzubi herria, ene sor-leku maitea! / Jainko Jauna, zuk, iguzu gure artean bakea. / Zuhurki bizi dadien beti Eskualdun jendea, / Eta begira fermuki betiko gure fedea" abestu edo pentsatuko dute, ziurrenik ere.
Ezterenzubi bere mendietan bertan sortzen den Errobi ibaiaren alde bietan dago banatuta, bai hirigunea eta baita inguruko mendietako baserriak ere. Herriko bestak irailaren bigarren igandean ospatzen ditu eta korpus egunean San Salvadorren erromeria ospatu ohi da.
Bidea lur-jauzi batek oztopatu badigu ere, txirrinduak bizkarrera bota eta erraz pasa ahal izan dugu traba. Autoz egiteko, ordea, konpondu artean ezinezkoa da.
Eski nordikoa egiteko aproposak dira paraje eder hauek. Sei pista daude zailtasun eta luzeraren arabera sailkatuak. Guztira 45 kilometro daude prestatuta.
Bazkazane eta Altzietatik barrena Zaro herrira iritsi gara.
Euskal Herriko basoetan bizi da, eta beraz, Iratiko basoetan ere bai. Neurrigabeko indarra du ezaugarri nagusietakoa. Behin artzain baten etxola paretik pasatzerakoan, esku bakarrarekin harritzar bat jaurtiki zuen pendizean behera, zazpi gizonezkok ere mugitu ezingo zuten harria. Basajaun zelaietatik pasatzen zen gauetan, ardiak ez omen ziren mugitu ere egiten eguzkia atera artean. Horrela, artzainak lasai hartuko zuen atseden, otsoen beldurrik gabe.
Behin, Nafarroa Beherean kontatzen denez, Basajaunen andreak elizari jauntxo batek oparitu zion urrezko zutargi bat eskatu omen zion. Basajaunek, esan eta egin, urrezko zutargia ostu zuen andrea gustura utziz. Artzain gazte bat, Basajaun ikusten zuen bakoitzean kasu egin eta berarekin hizketan geratzen omen zen. Noizbehinka, gainera, gazta bat oparitzen omen zion. Basajaunek opariak hartzeaz gain, bere konfiantza erakutsi eta artzainaren ardiekin jolasten omen zen. Beltzak gustatzen omen zitzaizkion. Horrela, artzainak ardi beltz bat ere opari eman zion. Basanderek atondu omen zuen hiruek jan zuten afaria goxoa, zutargiaren argitan. Horrenbesteko jan edanak Basajaun eta Basandere mantsotu arazi zituen. Artzain gazteak, orduan, zutargia hartu eta alde egiteko aprobetxatu omen zuen. Ez omen zuten denbora askorik egin hutsuneaz ohartu gabe. Korrika batean atera omen zen Basajaun gaztearen atzetik. Gazteak, ordea, oihu eta garrasika, elizako kanpaiak joaraztea lortu eta izutu omen zuen Basajaun indartsua.
Hamas, Iran eta beste hainbat eragilek Israeli egotzi diote erasoa, baina oraingoz ez du egiletza onartu. Horrez gain, Hezbollahko agintari garrantzitsu bat hil du Israelek asteazkenean Beiruten, eta ostegunean Israelgo Armadak ziurtatu du Hamaseko buru militarra hil zuela Gazan... [+]
“Haiengana zuzentzen da eta haiei soilik apuntatzen die”, informatu du Irutxuloko Hitzak. Astearte gaueko 21:30etan atxilotu zuten gizona, Eusko Jaurlaritzaren Segurtasun Sailak jakinarazi duenez.
Emmanuel Macron Frantziako presidenteak Marokoko Mohamed VI erregeari gutun bat bidali dio babesa adierazteko. Pedro Sanchezek ere duela bi urte eman zion babesa Marokoren autonomia planari. Macronek deia egin du alde guztiak biltzeko konponbide politiko bat emateko gatazkari.
Abuztuaren 5ean emango dio domina zentroari Gasteizko Udalak, eta abuztuaren 2rako elkarretaratzea eta prentsaurrekoa deitu du Memoria Osoa plataformak. Martxoak 3 elkarteak salatu du “planteamendu diskriminatzailea” eta “irakurketa partziala” egiten... [+]
Elon Musken proiektuen artean bada adimen artifizialeko bat ere, Grok, eta horretarako Musken jabetzako X edo Twittereeko erabiltzaileen jarduna ari dira baliatzen, LLM edo hizkuntza eredua handitzeko eta entrenatzeko. Izatez, Twitterreko zure ezarpenetan sistema hori... [+]
Bederatzi militar sionista atxilotu dituzte, Sde Teimango kartzelan preso palestinar bati egindako torturengatik; besteak beste, metalezko barrak sartu zizkioten ipurtestetik. Kolono "zibilen" eta soldaduen protestak piztu dira torturatzaileekin elkartasunez, eta... [+]
Eraso LGTBI+fobiko eta matxistak espazio publikoan ematen direla gehien adierazi dute mugimendu hauek urtero ateratzen dituzten txostenen arabera. Gasteizko Mugimendu Feministak eta Lumagorri elkarteak guztien plazera erdigunean jarriko duen jai eredu bat nahi dute, eta neurri... [+]
AEBetako hauteskunde presidentzialetarako hautagaiek Israeli babesa berretsi diote Netanyahuk herrialdera egindako bisita baliatuta, Alderdi Demokratarena barne. Demokraten hautesle ugarik, ordea, genozidioaren inguruko jarrera jarri dute bozka emateko baldintza gisa.
Muturreko lehorteak eta euriteak dira beroketa globalak Pakistanen duen inpaktuaren alde agerikoena. Ez dira hain ezagunak, ordea, hondamendiek piztu eta bizkortzen dituzten gaitz sozialak, eta zenbat eta nola oztopatzen duten azken horiek Asiako herrialdearen garapen oso eta... [+]
Aragoiko Asabón errekak zeharkatzen duen lurraldeak hainbat ustekabe eder gordetzen ditu. Ez naiz historialaria, eta, hortaz, ez dut halako kronika historiko bat eginen. Bereziki mendizale gisa mintzatuko naiz, aspaldi honetan nire gogoak –nire senak– halako... [+]
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
Aspaldidanik Saran bizi den arren, goiza Bidasoaren ibarrean pasa behar zuenez gero, Hondarribiko parte zaharrean zitatu gaitu Ruper Ordorikak (Oñati, 1958). Goiz eguzkitsuan, puntual eta irribarretsu agertu da maldan gora, konsistorioaren parera, turista gazte kuadrilla... [+]