Euskaltzaleentzat kexa edo kezka iturriak ez dira falta, poza eta esperantza motiboak berriz, askoz urriagoak dira. Baionako maiatzaren leheneko manifestaldiak bigarrenak ekarri dituzte. Hala nola, CGT sindikatuak lehen aldikoz bere esku-orria euskaraz atera du. CFDT Iparraldeko sindikatu nagusiak, azken hilabeteetan egiten duenaren ildotik, megafoniatik bota lelo eta hitzaldietan bi hizkuntzak erabili ditu. Halaber, Europako Itun konstituzionalari buruzko erreferendumean ezkerreko ezetza aldarrikatzen duen Copernic plataforma zabalak manifestarien artean banatzen zituen bizkarrekoak elebidunak ziren. Euskararen egoera kontutan hartuz, batek pentsa dezake gertakari horiek anekdotikoak direla, baina duela zenbait urte ezagutzen genuen egoera eta lehengo urratsak zailenak direla kontutan hartuz, aurrera goazelako seinale argiak dira.

Egia erran, azken Korrikan ere aldaketa batzuk nabaritu ziren. Iparraldeko sindikatu nagusiek elkarrekin korritu zuten kilometroan jende franko mobilizatu zen. Alderdien aldetik berriz, argazki historikoa atera zen, kilometro berean frantses nahiz abertzale alderdiak, eskuin zein ezkerrekoak, elkarren ondoan 1.000 metroz lasterka ibili zirelarik. Eta nola ez aipa sortu berri den Euskararen Erakunde Publikoaren presentzia, honen presidentea Brisson, Chirac-en alderdiko hautetsiak lekukoa hartzen zuelarik.

Euskaltzaleen garaipen ttipi horiek giro baikorra moldatzen dute eta urrunago joateko paradak irekitzen. Hain zuzen, heldu den maiatzaren 10ean, IPE edo GIP izenez ezagutua den Erakunde Publikoaren Aholkularitza batzordea lehen aldikoz bildu eta ofizialki osatuko da. Euskalgintzako herri mugimendu eta elkarteez gain, hainbat eragile sozial, sindikatu, guraso elkarte, hedabide eta abar gomitatuak dira. Batzuentzat hizkuntz politikaz gogoetatzea usaiaz kanpokoa izanen da arrunt. Baina denak ariketa berria egitera etorriko dira. Estatutuetan eta Erakundeko arduradunen ahotan batzorde honen funtzioak eta interesak argi gelditzen dira: proposamenak landu, ebaluazioak egin, Erakundeko erabakiak zaindu, bilan kritikoa ere egin... Ikusteko da luzaroan nola ibiliko den, azken finean ibilmolde arauek bezainbat, pertsonek eta beren jokamoldeek egiten baitute egituren balioa.

Dena den, argi da Erakunde horren sortzeak eta ondoko hilabeteetan segituko duen ibilbideak, euskararen eremua gainditzen duela erabat, arlo politikoan esperientzia berria irekiz. Horren adibide bat izan dugu joan diren asteetan, Udalbiltzako diru laguntzen auzia dela-eta. Izan ere, EAJ-EAk osaturiko Udalbide fondoak, hizkuntzaren alorreko hainbat proiektu laguntzeko 300.000 euro banatuko zituela jakinarazi zuen martxoaren hondarrean.

Aste baten buruan Brisson jaunak, Erakundeko presidenteak iritzi artikulua argitaratu zuen, iniziatiba hori kritikatuz. Brissonen ustez, ekimen horrek euskararen alde abiaturiko frantses instituzioen arteko elkarlana alde batetik eta Eusko Jaurlaritzarekin azken bi urteetan eramandakoa bestetik, oztopatuko luke eta diru emaileen arteko konkurrentzia piztuko. Frantses botere publikoek, aspaldidanik eskatua zitzaienari erantzunez, hizkuntz politika publikoa martxan ematekotan direlarik atzera pausua litzateke. Hots, ariketa politiko delikatua trabatzea besterik ez lukete ekarriko Udalbideren diru laguntza horiek, besteak beste, mugaz gaindiko instituzioen arteko elkarlanari edukin abertzale bat emanez.

Brissonen testu honek jasotzaile desberdinak zituen segur aski. Abertzaleak lehenik eta bereziki dirutza handiak mobilizatzen ahal dituzten EAJ eta EA alderdiak: Erakunde publikoaren sorrerak Frantziak, lehen ez bezala, euskara, kontutan hartzeko asmoa duela erran nahi du. Mugimendu horretaz baliatzea ideia eta erronka abertzaleak aitzinatzeko, lanjerrean ezarriko luke lortutako oreka osoa.

Baina, aldi berean, pentsa daiteke Brissonek bere alderdiko kide eta frantses administrazioa lasaitzeko idatzi duela gutuna. Alabaina ez dira gutti han-hemenka entzuten diren oharrak: abertzaleek instrumentalizatuko omen dute Erakunde berria, Brisson bera bahiturik geldituko dela... Egia erran, euskararen eremu osoan, hizkuntza politika bateratua martxan emateko helburu eta beharra urrats nabarmenak egiten ari dira. Ondorioz abertzaleek aldarrikatzen duten hizkuntz politika "nazionala" bideratzen ari delako irakurketara egin dezakete batzuek.

Bestalde, Brissonek euskalgintzako herri mugimenduei mezu eta nolabaiteko mehatxu argia helarazi nahi izan dizkie, bestalde salatzen duen instrumentalizazio politikoa berbera erabiliz: gurekin aritu nahi baduzue, beste batzuk ahantzi. Baina, hainbeste urtetan ezagupenik gabe, askotan borrokan, baliabide eskasean, sasi guztien gainetik eta hodei guztien azpitik, aurrera egiten ikasi zuten mugimendu horiek euskararen bizi berritzeko bide guztiak baliatu behar direla badakite. Brissonek onartu beharko du euskararen irakaskuntza, erabilpena eta atxikimendua bultzatzeko laguntza guztiak ongi etorriak direla eta euskaltzaleek denak baliatzeko asmoa dutela.

Ageri denez, euskararen alde zein kontrako politika bat bideratzeak nahitaez topo egiten du jendartean dauden indar eta korronte politiko desberdinen proiektuekin. Horiek horrela, espero dezagun ez dadila euskararen berreskurapenaren kaltetan izan.