Bero-beroan


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Aste erabakigarria Eusko Legebiltzarrean

Aste erabakigarria izango da aste honetakoa. Erabakigarritasuna Eusko Legebiltzarraren Mahaiaren osaketari lotua badago ere, azken bi asteetan eta aste honetan bertan izaten ari diren era guztietako bilera politikoen emaitzen lehen zantzu bat ikusiko da. Juan Mari Atutxaren hautagaitzaren aldeko hautu argia egiten ari da EAJ, baina dagoeneko Izaronews-ek oihartzun handia izan duen filtrazioa jaurti du: Idoia Zerrarruzabeitia lehendakariordea da ezkutuko hautagai errealista. Laster ikusiko da Izaronews-en iturrien fidagarritasuna. Bitartean, Espainia aldean ere gero eta gehiago ari dira irensten Zapaterok zerbait serioa duela eskuartean. Elkarrizketa prozesu sakonaren ideia sustraitua da jada aste gutxitan, baita berau geldoa eta luzea izango dela. Baina, aldi berean, sendo sustraitzen ari da alde desberdinek keinu zehatzekin agertu behar dituztela beren jarrerak. Herritarrak, bitartean, zain dira. Arauak finkatzeko garaia omen da, baina eduki kontuak ere ari dira iradokitzen apurka, hori bai, oraingoz beste garai batzuetan baino indar askoz gutxiagorekin.


Frantzian baiezkoak aurrera egin du, baina Chirac larri dago

Europako Konstituzio-Itunaren aldekoen kopuruak goraka jarraitzen du Estatuaren baietzaren aldeko eraso mediatikoaren ondoren eta oraindik ere ezezkoa nagusi bada, inkesta batzuen arabera dagoeneko lau puntuko tartea besterik ez du. Herritar oso multzo handi batek, dena den, oraindik ez du bere botoa erabaki. Lehia estua aurreikusten da, beraz, maiatzaren 29rako. Frantziako lehendakaritzan hamar urte bete berri duen honetan, Jacques Chirac arnas apur bat hartzen ari da egunotan. Erreferendum honek Chirac-ekiko plebizito kutsua ere badu eta ikusi beharko da emaitzak zein neurritan eragiten dion 2007ko lehendakaritzarako hauteskundeetara aurkez dadin. Ikusteke dago oraindik eskuinaren hautagaia Chirac bera izango den edo UPMko lehendakari Nicolas Sarkozy bera. François Hollande PSko idazkari nagusiak aitortu izan duenez, Sarkozy-ri irabaztea errazagoa litzateke honek Chiracek berak baino «askoz irudi eskuindarragoa duelako, liberalagoa eta amerikarragoa». Edozein eratan, eta beste goi mailako agintari askorekin gertatzen den bezala, Chiracek Frantziako justiziarekin dituen hainbat gai ere erabakigarriak izan daitezke lehendakaritzara berriz aurkezteko ala ez. Bere alderdia zen RPRren legez kanpoko finantzazio kontuak eta Parisko alkate izan zen garaiko gai ilunak daude epaitegietan eta Frantziako lehendakaritzak ematen dion inmunitatea galtzen duenean arazo handi samarrak izan ditzake epaileen aurrean.


Rajoy eta Espainiaren batasuna ez dira nahiko Zapateroren aurka

Alderdi Popularra ontzat jotzen ari omen da Mariano Rajoy buruzagiak Zapatero presidentea astintzeko erabiltzen ari den estrategia eta gunea: Legebiltzarreko eztabaidak erabiltzen ditu eta egurra astintzeko Kataluniako finantzazioa eta Euskal Herriko elkarrizketa prozesua: Espainiaren lurraldetasun sakratua funtsean. Popular askorentzat, aldiz, hori bakarrik ez bide da nahikoa izango eta egurra banatzeko beste gai batzuk beharko baditu ere, garrantzitsutzat jotzen ei dute Gobernuaren balio eskasa eta ahalmen urria azpimarratzea. COPEko tertulietan Espainiako Gobernuko ministroei buruz nola hitz egiten duten entzunda »leloak, kokoloak, ezjakinak, lotsagabeak...» bide hori gero eta indartsuago erabiliko direla aurreikusten da.


Orotariko Euskal Hiztegia amaitu dute

16 liburuki ditu Orotariko Euskal Hiztegiak eta azkenekoa oraintsu bukatu dute. 125.987 sarrera ditu hiztegi osoak eta bakoitzak eduki hauek jaso ditu: esanahia frantsesez, gaztelaniaz edo bietara, aurreko hiztegigileek horri buruz bildutakoak eta literatur tradizioko adibideak. Bide luzea, oso luzea egin du hiztegiak. Koldo Mitxelena Resurreccion Maria Azkueren edizio agortuari jarraipena ematekotan hasi zen, baina beste molde bateko lana atera zitzaion. Mitxelenak ez zuen bukatu lana, ezta gutxiagorik ere. 1987az geroztik Ibon Sarasolak hartu zuen ardura eta lehen liburukia argitaratu zenetik ia 18 urte igarota bukatu dute Orotariko Euskal Hiztegia.


Gaelikoz idatzitako bide seinaleak eta turista galduak

Irlandako gobernuak legea aldatzea erabaki du eta hemendik aurrera bide seinaleak bertako hizkuntzan baino ez dira egongo. Gaelikoa hitz egiten duten Irlandako zonetan jada jarri dituzte seinale berriak eta www.telegraph.co.uk/news-ek (Daily Telegraph-en web gunea) dioenez, turismo sektorean hautsak harrotu ditu legeak: turistek gaelikoz idatzitako seinaleak ez omen dituzte ulertzen eta galdu egiten omen dira. Jasotako iritzien arabera, bertakoa den Seamus Sullivanen ustez, ingelesez eta gaelikoz beharko lukete seinaleek, lehen bezala; bertakoek bideak ezagutzen omen dituzte. Edinburgoko Rachel Hendry turista gazteari berriz, ez dio axola gaelikoz baino ez egotea seinaleak; galduz gero bidaia interesgarriagoa delako.


Euskararen Eguna Bidankozen

Maiatzaren 28an Euskararen Eguna ospatuko dute bidankoztarrek. Nafarroako Erronkaribarreko herri txiki honetan, goizeko 11:00etan hasiko dira ekitaldiak eta hurrengo goizaldera arte ez dira amaituko Kebenko euskara elkarteak antolatutako ekitaldiak.


EBPN garatzeko diru-laguntzak onartu dira

Eusko Jaurlaritzak tokian tokiko Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia garatzeko Euskal Autonomia Erkidegoko toki erakundeentzako diru-laguntzen agindua onartu du. 2005eko planetarako 1,6 milioi euro izango dira.


Juan Lekuona jesuita hil da

60ko eta 70eko hamarkadetan euskal irratigintzaren sustatzaile garrantzitsuenetakoa izandako Juan Lekuona Urrutia tolosarra apirilaren 29an hil zen. Lekuona Loiolako Herri Irratiko zuzendaria izan zen zortzi urtez 1962 eta 1970. urte bitartean.


Azkenak
Bost greba egun berri iragarri dituzte Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoan

LABek, STEILASek, ELAk eta CCOOek greba egutegi bateratua aurkeztu dute Bilbon: martxoaren 25, 26 eta 27, eta apirilaren 1 eta 2. Egungo hitzarmenak aldarrikatutako edukietatik urrun kokatzen direla adierazi dute, "bai sukaldearen eta garbiketaren kolektiboan zein... [+]


2025-03-11 | Hala Bedi
Izanen gazte aldizkaria jaio da

Euskal Herriko literatura gaztearen eta idazle hauen topagune bilakatu nahi den proiektu berriaren inguruan hitz egingo dugu gaur.


2025-03-11 | Euskal Irratiak
Daniela Albizu euskaltzale eta abertzaleari plaza bat eskaini diote Urruñan

Larunbatean, martxoaren 8an, Urruñako herriak Daniela Albizu izena ezarri dio herriko etxearen aitzineko plazari, emazte abertzale honen memoria omentzeko.


Gurutzetako Ospitaleko Larrialdiak “kolapsoaren ertzean” daudela salatu du ESK sindikatuak

Barakaldoko ospitaleko larrialdi zerbitzuan sufritzen ari diren "saturazioa larria" dela ohartarazi du sindikatuak. Pazienteak korridoreetan artatu dituztela eta krisia kudeatzeko "behar adina langile" ez dagoela salatu du. Errealitate horren aurrean... [+]


2025-03-11 | Estitxu Eizagirre
Makroeolikoez hitzaldia Andoainen eta egunpasa Aranon
Komunitatean hitz egin eta kultura sortu, haize-erroten aurrean

Komunitatea bildu, pilpilean dauden gaiez hitz egin, informazioa trukatu eta beste herrien esperientziak ezagutzea da herritar kritikoek egiten duten lehen ekintza, makroeoliko bat herrian jarriko diotela jakiten duenean. Halaxe egingo dute martxoaren 13an Andoainen: mendi... [+]


‘Statu quo’-a mantentzea espero da Groenlandiako hauteskundeetan, Trumpen presiopean

Inkesta gehienen arabera, Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistaren eta Siumut sozialdemokrataren arteko aliantzak jarraituko du indarrean parlamentuan. Herrialdeko lehen ministro Mute Egedek hauteskundeak aurreratzea proposatu zuen, AEBen "kanpo presioek"... [+]


2025-03-11 | Joan Mari Beloki
Euskal Herria Europa berrian

Ukrainako gudaren amaierak ondorio sakonak ekarriko ditu Europa osora. Europako elite ekonomikoek beren indar guztia jarri dute guda-zelaian eta galdu egin dute. Galtzaileek, elite globalistek, beren egitasmo kuttuna galduko dute, Europako Batasuna, eta Bruselatik europar... [+]


Pablo Gonzálezen aurkako zigor auzibidea itxi du Poloniako Justiziak

Varsoviako Barrutiko Auzitegiak argudiatu du González jada ez dagoela Polonian, eta ezin dutela jakin noiz aterako den Errusiatik. Auzitegiak ez du kazetari nabarniztarraren aurkako bestelako prodezurarik abian jarriko.


2025-03-11 | ARGIA
Euskal Herria antimilitarista dela aldarrikatuko du EH Bilduk apirilaren 20ko Aberri Egunean

Mundua "oso azkar" aldatzen ari dela azaldu du Arnaldo Otegik, militarismorantz eta autoritarismorantz doala, eta norabide horren aurkako jarrera duela koalizio subiranistak.


Duela bost urte baino %155 aldiz arma astun gehiago inportatzen ditu Europak

Ukraina da munduan arma gehien erosten dituen herrialdea; munduko erosketa guztien %8,8. Merkatuaren ia erdia kontrolatzen duena, berriz, AEB dira: Europak erosi dituen armen erdia baino gehiagok jatorri estatubatuarra dute.


Euskara bihotzean eta erdara ezpainean

Azterketak amaitzearekin batera ohikoak bihurtu dira ikasleriaren artean, urteko garai honetan merkeak diren hegaldiak hartu eta adiskideekin bidaiatzea. Horrela egin dut neuk ere eta Londresera joateko aukera izan dut. Ildo beretik, bertan “euskaldun” pilarekin egin... [+]


2025-03-11 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Ukrainako “eskarmentua” Asia Ekialderaino heltzen ari da

Maiatzaren 12an Filipinetan egingo diren Bongbong Marcosen agintaldiaren erdiko hauteskundeek eman dezakete argibideren bat herritar xeheen artean kezka noraino errotu den begiztatzeko.


Eskolako guraso taldean nola informatu euskara hutsean, erdaldunak haserretu gabe

"No entiendo, en castellano por favor" eta gisakoak ohikoak dira eskolako guraso Whatsapp taldeetan, baina Irungo Txingudi ikastola publikoan euskara hutsean aritzeko modu erraz eta eraginkorra dute, behar duenarentzat itzulpen sistema berehalakoa ahalbidetuta.


2025-03-11 | ARGIA
Petrolio-ontzi bat erregaia isurtzen ari da Ingalaterrako kostaldearen aurrean eta egoera “oso-oso kezkagarritzat” jo du Down Streetek

Petrolio-ontzi batek eta zamaontzi batek elkar jo dute astelehen goizean Ipar Itsasoan, Ingalaterrako ipar-ekialdean. Talkak Jet-A1 erregaia zuen petrolio-ontziaren tanke bat apurtu du eta kezka da nagusi, izan ditzakeen ondorio ekologikoengatik.


Eguneraketa berriak daude