Bero-beroan


2021eko uztailaren 27an

Aste erabakigarria Eusko Legebiltzarrean

Aste erabakigarria izango da aste honetakoa. Erabakigarritasuna Eusko Legebiltzarraren Mahaiaren osaketari lotua badago ere, azken bi asteetan eta aste honetan bertan izaten ari diren era guztietako bilera politikoen emaitzen lehen zantzu bat ikusiko da. Juan Mari Atutxaren hautagaitzaren aldeko hautu argia egiten ari da EAJ, baina dagoeneko Izaronews-ek oihartzun handia izan duen filtrazioa jaurti du: Idoia Zerrarruzabeitia lehendakariordea da ezkutuko hautagai errealista. Laster ikusiko da Izaronews-en iturrien fidagarritasuna. Bitartean, Espainia aldean ere gero eta gehiago ari dira irensten Zapaterok zerbait serioa duela eskuartean. Elkarrizketa prozesu sakonaren ideia sustraitua da jada aste gutxitan, baita berau geldoa eta luzea izango dela. Baina, aldi berean, sendo sustraitzen ari da alde desberdinek keinu zehatzekin agertu behar dituztela beren jarrerak. Herritarrak, bitartean, zain dira. Arauak finkatzeko garaia omen da, baina eduki kontuak ere ari dira iradokitzen apurka, hori bai, oraingoz beste garai batzuetan baino indar askoz gutxiagorekin.


Frantzian baiezkoak aurrera egin du, baina Chirac larri dago

Europako Konstituzio-Itunaren aldekoen kopuruak goraka jarraitzen du Estatuaren baietzaren aldeko eraso mediatikoaren ondoren eta oraindik ere ezezkoa nagusi bada, inkesta batzuen arabera dagoeneko lau puntuko tartea besterik ez du. Herritar oso multzo handi batek, dena den, oraindik ez du bere botoa erabaki. Lehia estua aurreikusten da, beraz, maiatzaren 29rako. Frantziako lehendakaritzan hamar urte bete berri duen honetan, Jacques Chirac arnas apur bat hartzen ari da egunotan. Erreferendum honek Chirac-ekiko plebizito kutsua ere badu eta ikusi beharko da emaitzak zein neurritan eragiten dion 2007ko lehendakaritzarako hauteskundeetara aurkez dadin. Ikusteke dago oraindik eskuinaren hautagaia Chirac bera izango den edo UPMko lehendakari Nicolas Sarkozy bera. François Hollande PSko idazkari nagusiak aitortu izan duenez, Sarkozy-ri irabaztea errazagoa litzateke honek Chiracek berak baino «askoz irudi eskuindarragoa duelako, liberalagoa eta amerikarragoa». Edozein eratan, eta beste goi mailako agintari askorekin gertatzen den bezala, Chiracek Frantziako justiziarekin dituen hainbat gai ere erabakigarriak izan daitezke lehendakaritzara berriz aurkezteko ala ez. Bere alderdia zen RPRren legez kanpoko finantzazio kontuak eta Parisko alkate izan zen garaiko gai ilunak daude epaitegietan eta Frantziako lehendakaritzak ematen dion inmunitatea galtzen duenean arazo handi samarrak izan ditzake epaileen aurrean.


Rajoy eta Espainiaren batasuna ez dira nahiko Zapateroren aurka

Alderdi Popularra ontzat jotzen ari omen da Mariano Rajoy buruzagiak Zapatero presidentea astintzeko erabiltzen ari den estrategia eta gunea: Legebiltzarreko eztabaidak erabiltzen ditu eta egurra astintzeko Kataluniako finantzazioa eta Euskal Herriko elkarrizketa prozesua: Espainiaren lurraldetasun sakratua funtsean. Popular askorentzat, aldiz, hori bakarrik ez bide da nahikoa izango eta egurra banatzeko beste gai batzuk beharko baditu ere, garrantzitsutzat jotzen ei dute Gobernuaren balio eskasa eta ahalmen urria azpimarratzea. COPEko tertulietan Espainiako Gobernuko ministroei buruz nola hitz egiten duten entzunda »leloak, kokoloak, ezjakinak, lotsagabeak...» bide hori gero eta indartsuago erabiliko direla aurreikusten da.


Orotariko Euskal Hiztegia amaitu dute

16 liburuki ditu Orotariko Euskal Hiztegiak eta azkenekoa oraintsu bukatu dute. 125.987 sarrera ditu hiztegi osoak eta bakoitzak eduki hauek jaso ditu: esanahia frantsesez, gaztelaniaz edo bietara, aurreko hiztegigileek horri buruz bildutakoak eta literatur tradizioko adibideak. Bide luzea, oso luzea egin du hiztegiak. Koldo Mitxelena Resurreccion Maria Azkueren edizio agortuari jarraipena ematekotan hasi zen, baina beste molde bateko lana atera zitzaion. Mitxelenak ez zuen bukatu lana, ezta gutxiagorik ere. 1987az geroztik Ibon Sarasolak hartu zuen ardura eta lehen liburukia argitaratu zenetik ia 18 urte igarota bukatu dute Orotariko Euskal Hiztegia.


Gaelikoz idatzitako bide seinaleak eta turista galduak

Irlandako gobernuak legea aldatzea erabaki du eta hemendik aurrera bide seinaleak bertako hizkuntzan baino ez dira egongo. Gaelikoa hitz egiten duten Irlandako zonetan jada jarri dituzte seinale berriak eta www.telegraph.co.uk/news-ek (Daily Telegraph-en web gunea) dioenez, turismo sektorean hautsak harrotu ditu legeak: turistek gaelikoz idatzitako seinaleak ez omen dituzte ulertzen eta galdu egiten omen dira. Jasotako iritzien arabera, bertakoa den Seamus Sullivanen ustez, ingelesez eta gaelikoz beharko lukete seinaleek, lehen bezala; bertakoek bideak ezagutzen omen dituzte. Edinburgoko Rachel Hendry turista gazteari berriz, ez dio axola gaelikoz baino ez egotea seinaleak; galduz gero bidaia interesgarriagoa delako.


Euskararen Eguna Bidankozen

Maiatzaren 28an Euskararen Eguna ospatuko dute bidankoztarrek. Nafarroako Erronkaribarreko herri txiki honetan, goizeko 11:00etan hasiko dira ekitaldiak eta hurrengo goizaldera arte ez dira amaituko Kebenko euskara elkarteak antolatutako ekitaldiak.


EBPN garatzeko diru-laguntzak onartu dira

Eusko Jaurlaritzak tokian tokiko Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia garatzeko Euskal Autonomia Erkidegoko toki erakundeentzako diru-laguntzen agindua onartu du. 2005eko planetarako 1,6 milioi euro izango dira.


Juan Lekuona jesuita hil da

60ko eta 70eko hamarkadetan euskal irratigintzaren sustatzaile garrantzitsuenetakoa izandako Juan Lekuona Urrutia tolosarra apirilaren 29an hil zen. Lekuona Loiolako Herri Irratiko zuzendaria izan zen zortzi urtez 1962 eta 1970. urte bitartean.


Azkenak
Euskal preso politikoei espetxe politika arrunta aplikatzeko eskatu dio Sarek Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailari

"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]


Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera

"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.


2024-08-21 | ARGIA
Udaltzaingoak kaleko saltzaileekin duen “jarrera oldarkor eta bortitza” salatu dute Bilboko konpartsakideek

Udaltzaingoaren azken egunotako "gehiegikerien" aurrean, Bilboko Konpartsen Federazioak elkartasuna adierazi die manteroen kolektiboko lagunei, Areatzan egindako elkarretaratzean.


Eneko Etxeberria: “Hitz bakarrean, inpunitatea bilatzen du Gobernuak”

Maiatzaren 30ean Nafarroako Gobernuak zenbait biktimaren aitortza egin zuen eta senitartekoek Sekretu Ofizialen Legea bertan behera uzteko eskatu zuten. Horien artean, Mikel Zabalza eta Mikel Arregiren familiak. ‘Naparraren’ anaiak ere egina du eskaera hori. Eneko... [+]


AEBek diote Israelek onartu duela “trantsizio proposamena”, baina Hamasek kritikatu du baldintzak aldatu dituztela

Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]


Emazteari eraso zion ertzainak tratu txarrak ea lehenagotik ematen zizkion ikertzen ari da Fiskaltza

Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.


Kongok espero du tximino baztangari aurre egiteko adina txerto emango dizkiola Mendebaldeak

Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.


Hainbat gizon atxilotu dituzte asteburuan indarkeria matxistagatik

Tuteran 30 urteko gizon bati 23 urteko bikotekideari erasotzea leporatu diote, eta Ondarroan 31 urteko gizon bati lankide bati ukituak egitea, herriko osasun etxean. Bilboko jaietan bi sexu eraso salatu dituzte, eta Donostian 20 urteko gizon bat atxilotu dute, hiriaren... [+]


2024-08-20 | ARGIA
Osakidetzan tratamenduari ekin nahi dioten transek psikiatriatik pasa behar dutela salatu dute

Hainbat kolektibok salatu du Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean arreta jasotzen duten transei lehen harrera psikiatrikoko profesionalek egiten dietela, horrek transak patologizatzen dituela eta harrera endokrinoak egin beharko lukeela. Harrera endokrinoak... [+]


2024-08-20 | Euskal Irratiak
Bigarren etxebizitzen kontrako aldarria entzun da Miarritzen

Etxebizitzen %20 baino gehiago jadanik bigarren etxebizitzak dira Ipar Euskal Herrian. Larrialdi klimatikoaz sentsibilizatzeko lau hilabetez, Nantesetik abiatu Alternatiba txirrindula itzulia, kostaldean zen aste buruan.


Eguneraketa berriak daude