Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
astelehena 2024ko abenduaren 23an
Xabi Otero: «Argazkigintzan intrusismo asko dago»
- Zortzi urte zituela kamera bat oparitu zioten, jostailuzkoa, baina metalez egina. Argazki txiki batzuk ateratzeko balio zuen, eta harekin atera zituen Xabik bere lehen argazkiak; paisaiak, jendea... Berrogei urtean, paisaia aldatu egin da, jendea ere bai. Baita opariak ere. Orain, opariak paperezkoak dira, argazkiak dira. Xabiren Otero idatzia daramate ertz batean.
Argazkilaria izateko autodidakta izan behar da?
Ni hala izan naiz. Inoiz ez zaizkit gustatu izan ikasketak, ikasle txarra izan naiz. Madrilen, batxiler garaian, askotan ez nintzen klasera joaten, izugarri aspertzen nintzelako, eta Zientzia Naturalen museoan, edo Antropologia museoan pasatzen nuen eguna. Garbi neukan ez nuela ikasten denborarik galdu nahi. Hala ere unibertsitatean antropologia ikasten hasi nintzen. Urte bete egin nuen. Urte hartan zabaldu zituzten Madrilen kazetaritzako ikasketak, eta han sartu nintzen argazkigintza lantzeko. Baina sartu orduko ikusi nuen hura kalamatrika bat zela. Nik nahi nuena argazkiak ateratzea zen, eta ohartu nintzen horretarako ez nuela inongo karrerarik behar.
Baina orain argazkilaritza ikasi egiten da, kazetaritzan badago fotokazetaritza alorra, arte ederrak ere hor daude, edo argazkigintza ikastaroak...
Ez nago oso jakinaren gainean ikasketak nola dauden. Baina nik uste dut argazkilaria izateko egin behar dena argazkiak atera eta atera ibiltzea dela. Jende asko ikusi dut maila teorikoan ezagutza asko duena, eta hizketan ona, baina gero ez badituzu argazki txukunak ateratzen, horrek ez du ezertarako balio. Niri argazkiak ateratzea gustatzen zait, eta beste guztiaz ez dakit ezer. Intuizioa da dena.
Horregatik hasi zinen bidaiatzen hain gazterik?
Gaztetan gurasoen lana zela eta Italian, Londresen, eta Madrilen bizi izan nintzen. Baina 1975ean, argazki bila joan nintzen Afrikara. Euskal Herrian espedizio bat antolatu zen, eta hamar euskaldun joan ginen Mendebaldeko Afrikara: eskalatzaileak, Martin Zabaleta, Felipe Uriarte, marrazkilariak, etnografoak... Niretzat aukera polita zen zerbait egiteko, eta aprobetxatu egin nuen.
Orduan maitemindu zinen Saharaz?
Saharan lehenago ere egona nintzen, eta izugarri gustatu zitzaidan basamortua. 1975eko euskal espedizio hori egin genuenean, bost hilabetean egon nintzen Malin eta Senegalen, eta ordukoa ere zoragarria izan zen. Hasierako ideia ez zen liburu bat publikatzea, baina denbora pasa eta gero, Afrikako nostalgia horrekin, irudiak elkartu, eta Sahara izeneko liburua osatu nuen.
Erraza da argazki batzuen bidez Sahara Euskal Herrira ekartzea?
Landu behar duzun gaia gustatu egin behar zaizu, pasioa sentitu. Eta besteekiko sentibera izan behar zara, hori argazkietan islatu egiten baita. Badago arima bat argazkien atzean, eta nik erretratuak egin, eta gero libururako aukeratzen ditudanean, ikusten badut bakarren batean aurpegiak ez duela pertsonaren duintasuna azaltzen, ez dut jartzen.
Maiz ibiltzen zara begien bila, zergatik?
Asko erakartzen naute, asko gustatzen zaizkit. Kasu asko egiten diodanez kolorearen saturazioari eta argiari »hori berebizikoa da», bereziki bilatzen ditut begiak, ongi islatuak geldi daitezela, asko esan nahi baitu begiradak. Hor irakurtzen da pertsona.
Beraz, argazkiak aterata, estetika bilatu arren, sentimendu bat ere transmititu nahi duzu?
Bai, horretan saiatzen naiz. Gero lortzen ote dudan, hori besterik da. Bakoitzak esan beharko du hala izan den edo ez, baina bai, zerbait transmititu nahi dut. Oinarri-oinarrian garrantzitsuena hori baita, argazkiek arima bat edukitzea, sentimendu propioa.
Eta askok lortzen du arima hori irakurtzea?
Batez ere pertsona batzuek lortzen dute, argazki bat ikusi eta norbaitek esaten dizunean: "Honek egoera hura oroitarazten dit... Edo Turnerren koadroa ekartzen dit gogora, badirudi ardiak bizirik daudela, zein ongi atera den borda hura...". Alegia, beraiek ere zuk transmititu nahi izan dituzun datuen bila aritzen dira. Kontua ez da gehiengoak egiten duena, argazki bat ikusi, "polita da" esan eta kito. Jendeak bilatu eta aurkitzen duen heinean, zu ere ohartzen zara, "tira, badoaz gauza batzuk nabaritzen, badoaz ulertzen argazkiaren atzean dagoen hori guztia". Zein lan duen, zer suposatzen duen, zein giro daraman, haizea, hotza...
Lehen begiradaz hitz egin dugu, begiek hitz egin egiten dutela. Paisaia bati nola eman ahotsa, bizia?
Ni saiatzen naiz paisaia biziagoa egiten, argien bidez, eta ahal dudan guztietan mugimendua azalduz: lainoen edo animalien bidez, haizeak hostoak nola mugitzen dituen, edo belarra nola mugitzen duen...
Paisaia asko atera izan dituzu, Aezkoa liburuan ere ez dira gutxi. Euskaldunok badakigu zenbat paisaia eta nolakoak ditugun gure herrian?
Nik uste dut ezetz. Euskal Herriko paisaia izugarri aberatsa da, hasi goi mendien Pirinioetatik, segi Aezkoatik Baztanen behera, Gipuzkoara, Bardeetara... Batzuek bai, ezagutzen dute, baina gehiengoarentzat oso ezezaguna da, gehiengoak ez daki zer aberastasun daukagun. Aezkoako lanak hori erakutsi dit, Nafarroan askotan gertatu baitzait, jendeak galdetu ea zertan ari nintzen, eta nik: "Aezkoari buruz liburu bat egiten". "Ah, Amezkoak!", Urbasan dauden Amezkoekin nahasten dira. Hemengo jendeak ere ez daki non dagoen Aezkoa. Esaten baldin badiozu Orbaizeta dela, edo Abaurrea, orduan "ah, bai". Baina gainontzean ezezaguna zaie testuinguru eta paisaia hori. Iratira bakarrik joaten dira, eta ez dira ohartzen bidean dagoen guztiaz.
Hain zuzen ere Aezkoa hori, bere paisaia, eta bere bizimodua, ezagutarazteko osatu duzu liburua. Nolako kritikak jaso dituzu?
Egia esan oso balorazio positiboak jaso ditugu, bereziki bertakoen ahotik. Esan diguten guztia oso ona da, eta horrek oso pozik uzten gaitu. Ez baita berdin Saharari buruz egitea liburua edo Aezkoari buruz egitea. Hemen sahararrak erakustea oso exotikoa da, eta arrakasta ia ziurtatua dago. Ekarri Labrador hona eta berdina gertatzen da, edo joan Txinara, ekarri Txina hona, eta antzekoa. Baina gure herria islatzea, gure ingurua, eta jendeak onartzea, eta berea bezala ikustea oso pozgarria da.
Argazki liburu bat egiten nola hasten zara, argazkietatik, edo istorio bat pentsatuta?
Lehenik istorio bat harilkatzen dut, gidoi bat, nobela edo film batean bezala. Filmetan askotan gertatzen da, badirela irudi batzuk politak eta beste batzuk ez hain politak, baina denak behar izaten direla bata bestearen osagarriak direlako. Niri ere berdin gertatzen zait. Liburu bat egin beharko banu irudi hutsekin, gustatzen zaizkidan irudiak bakarrik sartuko nituzke, inongo haririk gabe. Baina gidoi bati eusteko beste batzuk sartu behar dira.
Eta gidoia janzteko lan prozesua nolakoa izaten da?
Orokorrean nire lan metodoa izaten da: libururako gidoi bat pentsatu, lekuak bilatu, orduak zehaztu, eta zein argazki nahi dudan buruan argi izanik hura ateratzera joatea. Gero, lana egin ahala gidoia aberasten eta zabaltzen ere joaten da. Eta askotan, liburua bukatzen dudanean iruditzen zait orduan hasi beharko nukeela liburua egiten. Orduan ezagutzen baitut gaia, orduan dakit zer egin zitekeen.
Joandako lekuan argazki asko ateratzeko ohitura duzu?
Lehen gehiago ateratzen nituen. Kanadan klikoda deitzen zidaten, argazkiak atera eta atera ibiltzen nintzelako. Orain, aurrez pentsaturik interesatzen zaidan argazkien bila joaten naiz. Baina beti atera ohi ditut asko. Izan ere nik bi erabilpen ematen dizkiet gero: batetik argazkilari artista naiz, nolabait esatearren, eta bestetik etnografoa. Ondorioz, argazki kantitate handi bat etnografiako artxibo dokumentalerako dira. Dagoeneko 50.000 argazki baino gehiago izango ditut artxiboan. Ez dakit zerbaitetarako balioko ote didaten, baina eskutan ikustean, objektu hori galtzea pena dela pentsatzen dut beti.
Argazkilari artista esan duzu.
Ni artista kontsideratzen naiz. Baina nire helburua ez da argazki bat atera eta arte galeria batera arte lan bezala saltzea. Kasu horretan pertsona bat iristen baita, erosten du zure argazkia eta horixe da argazkiaren azken geltokia, pertsona bakarrarengana doa. Niri interesatzen zaidana nire obra zabaltzea da, jendearengana iristea, eta ez elite batentzat aritzea, pertsona gutxi batzuentzat. Beraz, artista kontsideratzen naiz sortzaile bezala, baina zabalpen bidea argazkilari askotatik ezberdina dut.
Zoazen lekura zoazela beti daramazu kamera bat?
Normalean, bai. Baina lan handi bat egiten bukatu berri dudanean, nekatuta egoten naiz eta kamera etxean utzirik atseden pixka bat hartzen dut, arnasa. Baina gero, leku batera iritsi, ikusi, eta pena hartzen dut kamera ez daramadalako soinean.
Beraz, edozein lekutan zaudela ere, denari begiratzen diozu argazkilariaren begiarekin?
Bai, bai. Eta beti daramat argazkilari hori buruan. Argazkilaria naiz eguneko 24 orduetan.
Lehen duintasuna aipatu duzu. Egoera baten aurrean gertatu izan zaizu kamera lurrean utzi behar izatea?
Ez.
Denari ateratzen ahal zaio argazkia?
Nik uste dut baietz. Ez dut ikusten ezer txarrik horretan. Beti sortzen dira arazoak, egoera gordin eta gogorrekin, baina argazkilariak ez baditu ateratzen, ez dira ezagutuko.
Eta argazkia atera eta gero, landu ohi duzu ordenagailuan?
Argazkiak, beharrezkoa duten beste ukitzen ditut. Orain dela zenbait urte, ordenagailu bidezko eskaneatzea hasi zenean, argazki bakoitzari zegokion dentsitatea ematen zioten, diapositibaren antzekoa ateratzen zitzaizun hartara. Orain, tratamendu kalitatea jaitsi egin da, badago estandar bat, eta niri eskanerretik bidaltzen dizkidaten argazkiak beltzak dira. Harrigarria da, ia monokromoak dira, denak dentsitate berdinean tratatzen dituztelako. Beraz, azkenean, argazkia ukitzea beharrezkoa da, beti egin behar duzu. Gainera gaur egun oso erreminta onak daude.
Baina zenbat eta gehiago landu ez al zara errealitatetik urruntzen ari?
Ez, alderantziz. Naturaltasunetik hurbiltzen zara. Ni soil-soilik ahalegintzen naiz, argazki orijinalean ikusi dudan kalitate hori sortzen.
Argazkia subjektiboa dela maiz esaten da, errealitatearen zati txiki bat dela. Nola hautatzen duzu zati hori?
Ni beti abiatzen naiz egiten dudan guztia subjektiboa dela onartzetik. Hori oinarrizkoa da. Beraz, saiatzen naiz egiten dudana nire bezala ezagutua izan dadin. Nirea denez, beti izango da interpretazio bat, eta interpretazio inteligente bat izan behar du. Horretarako baitzaude zu, pertzepzio berri hori sortzeko. Gero, markatzen duzun pertzepzio estetiko horretatik gertuago egotea, zuk horretarako duzun abildadearen baitan dago.
Lan bat egitean hura zurea bezala ezagutua izan dadin nahi duzula diozu, baina enkargatutako lanak ere egin dituzu. Hor ez da zure pertzepzioa bakarrik hartuko kontuan. Zentsura, autozentsura... ezagutzen dituzu?
Enkargatutako lan bat egitera zoazenean, Gipuzkoako Aldundiarentzat adibidez, kultura sailarentzat, eta izugarri modernoa den zerbait galdetzen badizute, pentsatzen duzu, "ongi, oso modernoa den zerbait egingo dut, baina ez hain modernoa dena ere, bai baitakit haiek bilatzen dutena ez dela hainbesterainokoa, eta benetan modernoa egingo banu izutu egingo liratekeela". Beraz, zuk muga bat jarri duzu, baina kuriosoa da, zure muga jada beraientzat urrunegi dago. Orduan, oso modernoa eskatu bai, baina gauza berriak egiterakoan zuk propio pentsatua baino oraindik gehiago atzeratzen zaituzte. Beldurra ematen die. Oso kontserbadoreak dira.
Haiek kontserbadoreak, edo zu oso modernoa?
Behintzat, praktikan, ni haiek baino askoz aurrerago noa. Enkargatzen dizunak, askotan, ez daki zer nahi duen, pentsatzen du izugarri modernoa dela, eta uste du kristorena egin behar duela, baina erabaki behar duenean, nola bera den lanaren arduraduna, ez da ezertan bustitzen. Beti uzkurtzen da.
Batzutan enkargatua, bestetan norbere proiektua, argazkilari lan asko dago Euskal Herrian?
Bai. Oraingo egunkari, agentzia, instituzio... denek dute argazkilariren bat, telebistek ere bai, gobernuek, gobernutxoek, udalek... Baina horien guztien tartean, jende asko dago funtzionario bezala lan egiten duena, eta zurekin lehiatzen dena. Arazoa da berak bere bizitza konpondua duela, zuk ez, zuk prezioa jarri behar diozu zure lanari, prezio erreala, eta berak ez. Intrusismo lotsagabea da hori.
Zer esan nahi duzu zehazki intrusismo hitzarekin?
Intrusismoa da batzuk argazkiak atera ahal izateko ordaintzen dugula, bai lizentzia fiskalak eta bai zergak, eta beste batzuk ari direla argazkiak egiteko ordaindu ez, eta gainera saltzen, dirua irabazten. Argazkiak edozeinek egin ditzake, ados, baina arazoa saltzean dago.
Horrelako asko dago?
Bai, argazkilari infiltratu asko dago, izugarri. Digitalarekin nola edozeinek denetik egiten duen... Ezer ez den jendea berdin ari da argazkiak ateratzen, eta gainera badirudi denak balio duela. Pentsatzen dut kazetaritzan berdina pasako dela, jende asko ariko da kazetariarena egiten kazetari izan gabe.
Nola konpondu hori?
Iritsiko da momentua argazkilariek serio plantatu beharko duguna, ez dakit greba bat edo zer, baina zerbait egin beharko dugu intrusismo hori kontrolatzeko.
Intrusismoa dela eta, kalitatea galtzen ari da?
Bai, ofizioaren kalitatea ari da galtzen. Argazkilari onak badauzkagu, baina ofizio batek lana ongi ezagutzea eta ongi egitea suposatzen duen zentzu hori galtzen ari da.
Eta jendearen begia ere kalitate ertainera bihurtzen ari da?
Baita ere, hori ere gertatzen da. Publikazioetan nabaritzen dut. Nik maila on bat exijitzen diot argitalpen bati, eta jendeak, bere kontura ari denean, ez du autokritika maila hori bere lanarentzat. Eta ohartzen zara kalitatea jaisten ari dela.
Baina ikus entzutekoaren aroan gaude, telebista, bideo jokoak... Irudi geldiak badu oraindik zer esanik?
Nik uste dut zikloka aurreratzen garela. Ni hona etorri nintzenean bizitzera, super zortzia zegoen modan, zinema. Orduan denek zuten super zortzia. Urteak pasa ziren eta jendea aspertzen hasi zen proiektorea edukitzeaz. Orduan bideoa hasi zen, denek zuten bideoa, eta orain denek dute bideoa armairuan. Orduan berdin gertatuko da digitalarekin. Jende askok ateratzen ditu orain argazkiak, baina iritsiko da beste zerbait, eta ez ditu gehiago argazkiak aterako. Beste zaletasun bat egongo da, Interneten jolastea, edo dena delakoa, eta ororen buru betitik ari garenok segituko dugu argazkiak ateratzen. Funtsean jendeak egiten duena jolastea baita, jolaserako erabiltzen du digitala. Besteok, aldiz, argazkiak ateratzen ditugu.
Bertsoa
Doinua: Espainian behera
Argazki bakoitzari
hainbat amodio,
mila hitzen pare da,
esaerak dio.
Baina irudi batek
deus ez du balio,
parean duenari,
begiak medio
belarrira mezu bat
eman ez badio.
Zabor ontziak ere politak
«Beti alde estetikoa nagusitzen da nire bilaketan. Eta horregatik kritika ere egin izan didate. Behin ikus entzuteko bat egin nuen zabor ontzien gainean, eta esan zidaten ez nuela zabor-ontzien argazki itsusirik atera».
Jauregizahar etxe historikoa
«Gure etxearen lehen aipamena gutxi gorabehera 1030ekoa da, Baztan arana sortu zutenekoa. Foie-ko kondeek eta dukeek Nafarroako erregeari eman zioten. Ordurako aipatzen da etxea Jauregizahar izenez, beraz, beste bat berriagoa ere egongo zen. Hurrengo datua 1450ekoa da, Ursua sasikumea etxe honetara ezkondu zen. Hori da lehen aipamena norbait etxe honetara bizitzera datorrenekoa. Handik aurrera datu asko daude, gizon hori notarioa izan zelako, eta gero jabe mordo bat pasa ziren; mugako kapitainak, notarioak, gerrako kapitainak, denetik izan zen hemen. XV. mendean ez dakigu nolakoa zen etxea, XVI. mendean aldatu egin zutelako. Garai hori bat dator Martin Ursuakoarekin. Martin Ursuakoa mugako kapitaina zen eta gaztelarren alde aritu zen gure aurka Amaiurko gazteluaren setioan 1537an. Hori zela eta Amaiurko gazteluko atea eman zioten, auzi bategatik. Urte hartatik dago ate hura hemen, eta Amaiurko gaztelu hartatik gelditzen den pieza bakarra da. 1610ean, azken sorginkeria epaiketetan, herriko zortzi emakume eduki zituzten hemen atxilo, sorgin izatea leporatuta. Handik aurrera, notarioek segitu zuten etxe honen jabetzan, eta XVIII. mendean jabeak Iruñera joan ziren bizitzera, etxea baserri bezala utziz, laborantzarako alokairuan. Ordutik orain arte baserri izan da. Gu hona etorri ginenean, 1988an, bizilagunak bizi ziren hemen, eta hemen zeuzkaten ganaduak. Erosi genuenean hustu eta berritu egin genuen, eta monumentu historiko izendatu genuen Nafarroako Gobernuarekin, interes kulturaleko ondasun».
Nortasun agiria
Xabi Otero 1953ko irailaren 30ean sortu zen Iruñean, eta haurra zela Italian egonaldi bat egin bazuen ere, Iruñean bizi izan zen zortzi urtera arte. Gurasoak, lanagatik, Madrilera aldatu ziren gero, Madrilen bost urte egin eta Londresera, Londresen hiru egin eta atzera Madrilera. Ikasketak han eta hemen osatu zituen beraz, Madrilen unibertsitatean sartu arte. Antropologia eta kazetaritza ikasketak egiten hasi zen, baina haiek utzi eta lanari ekin zion. Jano, Periplo, prentsa agentziak, Punto y Hora... argazkiak erosiko zizkionik ez zen falta. Eta hogei urterekin, Afrikara joan zen lehen aldiz, kamera soinean hartuta. Ez zen gehiago etxera itzuli, nahiago izan zuen jaioterrian egin habia berria. Ilustratzaile bezala, pegatinak, panfletoak, kartelak, Eginen egunero marrazkitxo bat, denetik egin zuen. Baina argazkilaritza eta etnografia uztartuz, lanik gustukoena bere liburuak ateratzen aurkitu du. Sei liburu baditu plazaratuak: Sahara (1986), Saharaui Herria (1989), Euskaldunen Labrador (1990), Euskal Herria Esentziak, Basque.... eta orain Aezkoari buruzkoa atera berri du. Arraiozeko Jauregizahar etxe historikoan bizi da 1992az gero.
Etnografia baloratua
"Fermin Leizaolak Gipuzkoan antolatu ditu Zaharkinak izeneko erakusketa batzuk, hogeita bost bat herritan. Denen arteko material bilketa sustatzen dute, gero denen artean herrian jarri, eta denek ikus ditzaten. Nik uste dut jendea sentsibilizatzen ari dela eta gaur egun etnografia gehiago baloratzen dela. Hala ere, gezurra dirudi baina gaur egun oraindik objektu asko galtzen dira axolagabekeriaz. Ezetz pentsatzen duzu, zuri nola hainbeste gustatzen zaizun uste duzu denek baloratzen dutela berdin, baina ez, oraindik jende asko dago baloratzen ez duena».
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Aratz Gallastegi Sodupe
#2
Onintza Irureta Azkune
#3
Argiako erredaktoreak
#4
#5
Xabier Letona Biteri
Azkenak
2024-12-23
Mikel Garcia Idiakez
Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen: “Herritik sorturiko ekitaldiaren jabe egin da Udala”
Herriko elkarte eta eragileek antolatzen dute Olentzero eta Mari Domingiren etorrera Irunen, sorreratik. Goizetik gauera jakin dute udalak hartu duela ekitaldiaren jabetza eta beraz, ekitaldiaren inguruko azken erabakiak haren gain geratu direla: “Udalari eskatzen diogu... [+]
2024-12-23
Irati Diez Virto
Ez naiz sagua, ezta satorra ere; lursagua naiz
Ugaztun hitza entzutean, askotan burura etortzen zaizkigun lehen ordezkariak tamaina handienekoak izan ohi dira: hartza, otsoa, oreina… Batzuetan etxekotutako katua edo txakurra dira agertzen lehenak, edo urruneko lehoiak eta elefanteak. Ikusgarritasunak lehia irabazi ohi... [+]
2024-12-23
Jakoba Errekondo
Ilarraren entzumena
Laster urte guztian izango ditugu malko ilar goxoak (Pisum sativum). Oraindik, ordea, negua eta udaberria dira, ia erabat ilar freskoak jateko sasoia; udaberrian jango ditugun azken ilarrak ereiteko garaia orain hasten da. Eta oraintxe jango ditugu urria aldera erein zirenak.
2024-12-23
Garazi Zabaleta
Ekin Dulantzi
Nekazaritzako elikagaien test gunea Dulantzin
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Gabonetan tokikoa eta sasoikoa kontsumitu eta,
bide batez, Israelgo produktuak boikoteatu
Palestinarren genozidiorako Israelek erabiltzen duen arma nagusietako bat gosea da. Alde batetik, Gazara elikagaiak sartzeko debekuarekin, eta, bestetik, Palestinako elikadura-burujabetza ezabatuta.
2024-12-22
Diana Franco Eguren
Teknologia
Gai izango ez garenean
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
2024-12-22
Uxue Apaolaza Larrea
Materialismo histerikoa
Idatzi nahi nuen
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
2024-12-21
Iñaki Lasa Nuin
Pagadiak
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
2024-12-21
Roberto Alkarterri
Elkar mugituz?
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Gobernu berriaren aurrekontu neoliberal zaharrak
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
2024-12-20
Xabier Letona Biteri
Israelek hildako 17.000 haur palestinarren izenak irakurriko dituzte Iruñean 30 orduz jarraian
Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.
2024-12-20
Nekane Txapartegi
Izartxoak *, arriskutsuak patriarkatuarentzat
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Eguneraketa berriak daude