Bero-beroan


2021eko uztailaren 27an

Zer gertatuko da Frantziak ezetz badio?

Inkestetan ezezkoak hamar puntuko tartearekin irabazten dio baiezkoari, maiatzaren 29ko Europako Konstituzio itunaren erreferendumean. Estatuak jadanik jarri du abian indar osoz beldurra barreiatzeko estrategia. Espainian ere, 80ko hamarkadan NATOko erreferenduma egin zenean, inkestek ezezkoa ematen zuten hilabete batzuk lehenago eta azkenean baiezkoa gailendu zen. Danimarkak ere 1992an lehenengo saioan ezezkoa esan zion Maastrichteko Itunari, eta bigarrengoan baiezkoa. Baina zer gertatuko litzateke Frantzian ezezkoa gailenduko balitz? EBko edozein estaturen ezetzak geldiaraziko luke ituna, baina askoz larriagoa litzateke estatu fundatzaile eta Alemaniarekin batera EBren motore denaren ezetza. Frantziako ezkerrak dio beste itun bat egingo dela ikuspegi sozial egokiagoarekin; PSko baietzaren aldekoen ustez »ezetza ezkerraldetik dator» alderantzizkoa gertatuko litzateke, itun liberalagoa aterako litzateke, eskuina nagusi delako EBn. Pozarren legokeena Erresuma Batua da, botoa ematen azkena izango dena, 2006an.


Bi urte eta hiru hilabete Aita Santua hautatzeko

Aita Santu berria hautatzeko konklabeak berriz erakarri du munduaren arreta. Denetik entzun eta irakurri da pertsona bati buruz, inoiz ez bezala, eta berdin Elizari katolikoari buruz. Konklabearen ezaugarriei dagokienez, oso esanguratsua da berau, funtsean, azken zazpi mendeetan oso oinarri berdintsuen gainean egin dela. 1274an Gregorio X.ak Lyongo II. Kontzilioan aurkeztu zuen Ubi Periculum konstituzioa, konklabearen oinarri guztiak finkatzeko egin zena eta batez ere epeei dagokiena. Hautatze denborak direla eta, hona bi bitxikeria: Gregorio X.aren ondorengoa, Inozentzio V.a, hautatzeko egun bakarra nahikoa izan zen; hau izan da dimititu duen Aita Santu bakarra. Celestino V.a hautatzeko, aldiz, bi urte eta hiru hilabete behar izan zuten XIII. mendearen bukaeran. Adituen esanetan, oraingoa hiru bat egunetan hautatuko dute.


Ikurriña bigarren bandera

Nafarroako udaletxeetan ikurriña jarri ahal izateko proposamena luzatu du Aralarrek: herrietako udalbatzak osoko bilkuran onartu beharko luke ikurriña herri horretako bigarren bandera gisa, eta horrela bi bandera jarri ahal izango lirateke udaletxean. Aralarren aburuz, ikurriñaren irudi eskubideak Eusko Jaurlaritzarenak dira eta honek irudiaren erabilera utziz gero, ezingo litzateke debekatu ikurriña jarri ahal izatea. Dagoeneko, udal askok kendu behar izan dute ikurriña, Ikurren Legean oinarrituta, epaitegiek hala erabakita.


Krisia sandinismoan

1990ean hauteskundeak galdu zituenetik, Nikaraguako FSLNk krisi bat baino gehiago izan du bere baitan. Txinpartak atera dituen gaia 2006ko Nikaraguako lehendakaritzarako hautagaiaren hautaketa da. FSLNko sektore batek dio barne hauteskundeak egin behar direla, beren ustez 2002an galtzaile atera zen Ortegak berriz galduko duelako lehendakaritza 2006an. Azkenean, FSLNk Daniel Ortegaren aldeko hautua egin du martxoaren 5ean egindako ezohiko kongresuan; bertan, halaber, Herty Lewites »Managuako alkate ohia» eta Victor Hugo Tinoco oposizioko gidarietakoak kanporatu zituzten. FSLNren egoera korapilotsuaz gehiago jakin nahi duenak, hango egoera ondo ezagutzen duen Iosu Peralesi apirileko Hika aldizkarian egindako elkarrizketa interesgarria irakur dezake. Perales ulerkor ageri da kanporatutakoekin eta kritiko Daniel Ortega, Bayardo Arce eta Tomas Borge moduko buruzagi sandinista historikoekin.


Nafarroako Hizkuntza Politikarako batzordeak ez du akordiorik lortu

Carlos Cristobal sozialistak euskararen garapenerako prestatutako proposamenen txostena aurkeztu zuen hilaren 13an, baina Parlamentuko Hizkuntza Politikako ponentziak, urtebetez lanean aritu den batzordeak, atzera bota zuen. Aralarrek ponentzia desegitea nahi izan zuen, baina ez zuen lortu eta ponentzia bozkatu ere ez zuen egin. UPN, EA eta EAJ alderdiek aurkako botoa eman zuten, PSN eta CDN alderdiek baiezkoa eta EBN abstenitu egin zen. Urtebeteko lana ezerezean geratu da.


«Euskarari zor zaiona» kanpainari esker 12.000 euro jaso ditu Oinarriak-ek

2000. urteaz geroztik urtero egin du Oinarriak plataformak Euskarari zor zaiona izeneko kanpaina. Errenta aitorpenaren bidez Nafarroako herritarrek euskararentzako dirua jar dezateke. 2004ko ekitaldiaren emaitzak orain jakin dira: 300 laguni esker 12.000 euro jaso ditu Oinarriak-ek. 3.000 euro Noaingo eta Elortzibarko haurrentzat eraiki nahi duten ikastolarentzako izango dira. 7.000 euro euskara ikasle helduen beka sistemarako izango dira eta gainerako 2.000 euroak Oinarriak-ek berak hartuko ditu hurrengo kanpaina antolatzeko. 2003ko ekitaldian 292 nafarrek hartu zuten parte kanpainan eta 7.500 euro jaso ziren.


Euskara ikasi duten irakasleei zorionak

Eskola euskaldundu ekimenak (AEK, EHE, Sortzen-Ikasbatuaz, Kontseilua, LAB, Ikasle Abertzaleak, Euskal Konfederazioa eta Euskal Herriak Bere Eskola) euskara ikasi duten irakasleak omendu berri ditu. Irakasle horien guztien ordezkari gisa hamaika elkartu zituzten Bilbon eta giltza bana eman zien. Giltza eman zitzaien «eskoletan euskarari eta Euskal Herriari etorkizunerako atea irekitzeko». Bien bitartean, hizkuntz eskakizunak bete ez dituztelako egonkortasuna galdu duten irakasleek protesta ekitaldia egin zuten hilaren 11n eta Ibarretxeri eskatu zioten «konponbidea» aurkitzeko.


«Hizkuntza politika eraginkorrik gabeko» hauteskunde programak

Joan den igandeko Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeetako alderdiek aurkeztu dituzten egitarauak aztertu ditu Euskararen Gizarte Erakundearen Kontseiluak. Kontseiluaren iritziz, alderdien egitarauetan ez da «hizkuntza politika eraginkorrik» agertzen. PSE-EE, UA eta PPri dagokionez, atzerapausoak nabaritu ditu Kontseiluak. Azterketa hori egiteko 2004an hainbat alderdi politiko eta sindikaturekin sinatutako Akordio Soziopolitikoa hartu du oinarri Kontseiluak.


Azkenak
2024-12-31 | Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra

Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.


2024-12-31 | Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera

Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.


2024-12-31 | ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta

Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.


2024-12-31 | ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da

Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.


2024-12-31 | ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita

Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.


2024-12-31 | Leire Ibar
Kataluniako emakume kazetarien erdiak baino gehiagok jasaten du sexuagatiko diskriminazioa

Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.


2024-12-31 | Julene Flamarique
Akusazioak hemezortzi urteko espetxe-zigorra eskatu du Mario Lopez Gernikako entrenatzaile ohiarentzat

Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]


Israelgo espetxerik ankerrenean atxiloturik dago Gazako azken ospitaleko zuzendaria

Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.


2024-12-31 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Obrak eta obrak, marra horia lausotzeko

Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]


Petardo eta bengalak, albo-kalteak dituen tradizioa

Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]


2024-12-31 | Usurbilgo Noaua
Beste sute bat izan zen erraustegian

Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.


2024-12-31 | Josu Iraeta
Borroka luzearen ametsak, egiazko nahi ditut

Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]


Bizilagunekin plataforma munduko futbol kopa Donostian jokatzearen aurka: “Ez dugu gure aurkako golik ospatuko!”

Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]


2024-12-31 | Sustatu
Max streaming plataforman ere euskarazko edukiak agertzen hasi dira

Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude