Mikel Irastortza: «Urte hauetako hizkuntza politikak euskararentzako porrot izugarria ekarri du»
- Mikel Irastortza EHEko kideari elkarrizketa egiteko unean, erakunde euskaltzalea buru-belarri ari zen II. Hizkuntza Eskubideen Eguna prestatzen (Oiartzun, apirilak 17). Iazko abenduan 25. urtebetetzea ospatu zuen EHEk; elkarrizketan Irastortzak behin baino gehiagotan agertu duenez, euskalgintzaren ahaleginari zor zaizkio denbora horretan euskarak egindako aurrerapausoak. Ez asko, beraren ustez.
Hizkuntza eskubideak zeharo lotzen dituzue ofizialtasunarekin.
Ofizialtasunaz berba egiten denean, beti datozkigu gogora Iparraldea eta Nafarroa. Eta EAE?
25 urtetan, EAEn egon diren Gobernuek hainbat lege eta arau sortu dute euskara normalizatzeko. Zergatik ez dute ba aurrera egin?
Hedabideen inguruan hausnarketa sakona egin duzue azken urteetan, baina orain hasiko zarete gaia indarrez plazaratzen. Badaude euskara hutsez diharduten komunikabideak, eta gehienbat erdaraz diharduten beste asko. Baina horien artetik ere, denek ez dute euskararenganako jarrera bera. Zein izango duzue bakoitzarekiko jokabidea?
Irakaskuntza aipatu duzu lehen. Urteetan zehar, matrikulazio kanpaina iritsi eta asko izan dira D ereduaren alde agertu direnak. EHE zen, berriz, A ereduaren aurka mintzatzen zen bakarra… EHE da euskalgintzaren l'enfant terrible? Irudi hori dago?
Euskalgintzaren barruan ere?
Batzutan ez zaio gehiegitxo eskatzen euskaldun xeheari, beren eskubideen alde borroka egiteko eskatzen zaionean? Justizia-administrazioaren aurrean, esaterako.
Askotan leporatzen zaio EHEri euskara eta politika, edo euskara eta ideologia, gehiegi nahastea.
Zuen mezu ideologikoaren muinetako bat elebakartasuna da. Horrek ere harrotzen ditu hautsak…
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.
Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]
Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]
Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.
2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]
82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.
2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Bihotzean ditudan oroitzapenik politenetakoak dira. Euskal Filologia egiten ari nintzen garai hartan, eta Arbizuko elkarte batera joan ginen Ruper Ordorikaren kontzertu batera. Han zeuden Rikardo Arregi Diaz de Heredia eta Juanjo Olasagarre. Ez nintzen Arregiri esatera ausartu... [+]
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]
