Gutxien duenari kentzen zaio gehien

  • areagotu dena.

2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ipar Hegoa fundazioak egindako Euskal Zerga Sistemaren Azterketako datuen arabera, aitortutako errenten %80 soldatako langileengandik dator. Era berean, ELAko Azterketa Kabineteak 2004ko irailean jendaurrean jarritako euskal zerga sistemari buruzko urteroko azterlanaren arabera, 2001eko datuekin alderatuta, Hego Euskal Herriko zerga iruzurra gorantz doa %14,5eko erritmoan.

Bi azterlan horietatik hiru ondorio hauek atera daitezke: lehenengoa, "zerga arloko bidegabekeria areagotzen ari dela"; bigarrena, foru ogasunek iruzurgileen aurkako gero eta ekintza gutxiago egiten dituztela, nahiz eta esan eta esan ari diren enbargo espedienteak irekitzen ari direla eta Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foru ogasunak 287 milioi euroko zerga zorra kobratzeko ahaleginetan dabiltzala jakin ahal izan dugun; eta hirugarrena, kapitalaren errentek nahiz enpresa jarduera edo jarduera profesionaletik datozenek "aldeko zerga tratamendua" jasotzen dutela.

Enpresek langileek baino 6.600 euro gutxiagoko diru sarrerak dituzte

Handitzen ari da diru gehien eta gutxien daukatenen arteko bidegabekeria. Horixe da ELAk euskal zerga sistemaren inguruan egindako azken txostenaren ondorioetako bat. Txosten hori lehengo urteko azken hiruhilekoan jarri zen jendaurrean. 2003. urtean 12.228,1 milioi euro bildu ziren zerga kontzertatuen bidez (zuzeneko zergak -batez ere PFEZ, sozietateen gaineko zerga, eta abar- eta zeharkako zergak »batez ere BEZ eta zerga bereziak). Lau zatitik hiru langileen lan errentetatik etorri ziren.

Enpresaburuek eta profesional liberalek langileek baino 6.687 euro gutxiago aitortu zituzten. Horrela, Hego Euskal Herriko talde desberdinek aitortutako errentak kontuan hartuta ikusten da langileek urtean 16.993,7 euroko sarrerak aitortu zituztela batez beste. Enpresaburu, profesional liberal eta artistek, aldiz, urteko 10.306,7 euroko batez besteko diru sarrerak aitortu zituzten.

ELAren txostenaren arabera, gehien dutenek sarrera gutxien aitortzeko joera hori areagotzen ari da. Hori gertatzeko arrazoi nagusietakoa da zerga sistemak ahalbidetu egiten dituela egoera "onartezin" horiek. Bilakaera horrek "zerga iruzurra areagotzea" dakar eta, Administrazioa, bitartean, amore ematen ari da iruzurraren kontrolean. Sindikatu abertzalearen idazkari nagusiaren iritziz, "iruzur maila eskandaluzkoa da" eta zalantzarik gabe "Europako Batasuneko zerga paradisuen atzetik Hego Euskal Herria da hurrengoa". Horregatik, datuen gardentasuna eskatzen du eta "iruzurraren aurka borrokatzeko osoko plan bat aplika dadila. Plan horrek, datuak denboran zehar baloratu ahal izateko bitartekoak eta helburuak izan behar ditu bere baitan".

Soldatako lanak osatzen du aitortutako errenten %80
Gaur egungo zerga politikak babestu egiten du kapitalaren zirkulazio askea, kapitala saritu eta lana kaltetzen du, eta lanetik eratorritako errentak sortu eta eskuratzen laguntzen du ekoizpen bideen jabeen onurarako. Horixe da Ipar Hegoa fundazioak egindako Euskal Zerga Sistemaren Azterketaren ondorio nagusia (abenduaren bukaeran jarri zen jendaurrean). Azterketaren arabera, soldatako lanak osatzen du aitortutako errenten % 80 eta, kapital errentek nahiz enpresa jarduera eta jarduera profesionaletatik datozenek aldeko zerga tratamendua jasotzen dute. Horren eraginez, PFEZ ia guzti-guztia soldatako lanetik dator.

Hasiera batean errenta birbanatzeko helburuarekin sortu zen PFEZ, baina aipatutako azterketaren arabera, soldatako lanari ezarritako zerga bihurtu da. Adibide moduan aipatzen ditu ekitate horizontalaren printzipioaren porrota ondare gehikuntzek jasotzen duten aldeko tratutan -%15eko ezarpen tasa finkoa ezartzen zaie-, kapitalaren errentetan -batzuek %15eko zerga finkoa ordaintzen dute eta beste batzuek %40-50eko kenkariak izaten dituzte- enpresaburu eta profesionalen etekinetan -benetan lortutakoak baino murritzagoak diren etekin balioetsiei dagozkien zergak ordain ditzakete-. "Ideologia neokortserbatzailea da poliki-poliki kapitalaren zergagabetzea ezartzeko aukeraz baliatu dena", euskal Administrazioaren babesarekin, noski.

Aipatutako azterketak dioenez, zerga tratamendu desberdinek, zergak saihesteak eta iruzurrak murriztu egin dute PFEZak zergak biltzeko daukan ahalmena. Murrizte hori gutxikorrak diren zeharkako zergen bidez orekatzen da, zerga horiek ez baitute zergadunen ahalmen ekonomikoaren berri ematen duten progresibitate elementurik eta, beraz, birbanaketaren kontrako ondorioa baitute. Gogoan eduki beharra dago Hego Euskal Herrian zerga bidezko diru sarreren % 53 zeharkako zergapetzearen bidez eskuratzen dela.


Azkenak
2024-11-01 | Sustatu | Sustatu
Wikipedia AA eduki okerretik (baina ez AA orotatik) askatzeko premia eta proiektua

WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]


‘Lo que no te cuentan de Donosti’-ren kontrako elkarretaratzea antolatu dute, beren deialdiarekin bat eginez

Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]


2024-11-01 | Gedar
Portugaleteko Sastraka Gaztetxeko bederatzi kide epaituko dituzte

2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.


2024-11-01 | Hala Bedi
Gorka Erostarbe (Badok)
“Edukiak gorantz egin du eta sorkuntza aldetik une polita bizitzen ari da euskal musika”

Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]


Estatuaren biolentziaren beste 93 biktima aitortu ditu EAEko Balorazio Batzordeak

Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Ostegunetik igandera, Gazte Topagune Sozialista antolatu dute Altsasun

"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.


2024-10-31 | Andoni Mikelarena
“Haurrek Halloween ospatzeari esker jakin dugu gurean ere kalabazekin jolasten zutela duela ehun urte”

Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]


2024-10-31 | Leire Ibar
Korrikaren karbono isuria nola murriztu daitekeen ikertu dute lehenengo aldiz

Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.


2024-10-31 | Justus Johannsen
ANALISIA
Öcalan gabe ez dago konponbiderik Turkiaren eta PKKren artean

Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]


2024-10-31 | Julene Flamarique
Energia konpainien gaineko zerga berezia bertan behera uztea adostu du Espainiako Gobernuak, EAJ eta Juntsekin

Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]


2024-10-31 | Euskal Irratiak
Baigorri-Tafalla egunak ospatuko dituzte asteburuan Baigorrin

Baigorri eta Tafalla herrien arteko senidetzea ospatuko dute asteburuan Baigorrin. 1978an hasi ziren lehen harremanak, baina hautetsien aldaketarekin pixka bat galdu zen ondotik. Haatik, duela hiru urte Tafallakoak berriz Baigorrira hurbildu ziren.


2024-10-31 | Iñigo Satrustegi
Bizitza ez da esateko erraza

MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.

----------------------------------------------

Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]


2024-10-31 | Nicolas Goñi
Zuhaitzen migrazioa dugu oihanek klima larrialdiari aurre egiteko soluzioetariko bat

Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]


Murrizketak, bazterkeria eta negozio interesak: hondamendi batentzako koktel hilgarria Valentzian

Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]


2024-10-31 | Jon Torner Zabala
“Eskolak ezin dio heriotzaren gaiari bizkarra eman”

Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]


Eguneraketa berriak daude