Gutxien duenari kentzen zaio gehien

  • areagotu dena.

2021eko uztailaren 27an
Ipar Hegoa fundazioak egindako Euskal Zerga Sistemaren Azterketako datuen arabera, aitortutako errenten %80 soldatako langileengandik dator. Era berean, ELAko Azterketa Kabineteak 2004ko irailean jendaurrean jarritako euskal zerga sistemari buruzko urteroko azterlanaren arabera, 2001eko datuekin alderatuta, Hego Euskal Herriko zerga iruzurra gorantz doa %14,5eko erritmoan.

Bi azterlan horietatik hiru ondorio hauek atera daitezke: lehenengoa, "zerga arloko bidegabekeria areagotzen ari dela"; bigarrena, foru ogasunek iruzurgileen aurkako gero eta ekintza gutxiago egiten dituztela, nahiz eta esan eta esan ari diren enbargo espedienteak irekitzen ari direla eta Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako foru ogasunak 287 milioi euroko zerga zorra kobratzeko ahaleginetan dabiltzala jakin ahal izan dugun; eta hirugarrena, kapitalaren errentek nahiz enpresa jarduera edo jarduera profesionaletik datozenek "aldeko zerga tratamendua" jasotzen dutela.

Enpresek langileek baino 6.600 euro gutxiagoko diru sarrerak dituzte

Handitzen ari da diru gehien eta gutxien daukatenen arteko bidegabekeria. Horixe da ELAk euskal zerga sistemaren inguruan egindako azken txostenaren ondorioetako bat. Txosten hori lehengo urteko azken hiruhilekoan jarri zen jendaurrean. 2003. urtean 12.228,1 milioi euro bildu ziren zerga kontzertatuen bidez (zuzeneko zergak -batez ere PFEZ, sozietateen gaineko zerga, eta abar- eta zeharkako zergak »batez ere BEZ eta zerga bereziak). Lau zatitik hiru langileen lan errentetatik etorri ziren.

Enpresaburuek eta profesional liberalek langileek baino 6.687 euro gutxiago aitortu zituzten. Horrela, Hego Euskal Herriko talde desberdinek aitortutako errentak kontuan hartuta ikusten da langileek urtean 16.993,7 euroko sarrerak aitortu zituztela batez beste. Enpresaburu, profesional liberal eta artistek, aldiz, urteko 10.306,7 euroko batez besteko diru sarrerak aitortu zituzten.

ELAren txostenaren arabera, gehien dutenek sarrera gutxien aitortzeko joera hori areagotzen ari da. Hori gertatzeko arrazoi nagusietakoa da zerga sistemak ahalbidetu egiten dituela egoera "onartezin" horiek. Bilakaera horrek "zerga iruzurra areagotzea" dakar eta, Administrazioa, bitartean, amore ematen ari da iruzurraren kontrolean. Sindikatu abertzalearen idazkari nagusiaren iritziz, "iruzur maila eskandaluzkoa da" eta zalantzarik gabe "Europako Batasuneko zerga paradisuen atzetik Hego Euskal Herria da hurrengoa". Horregatik, datuen gardentasuna eskatzen du eta "iruzurraren aurka borrokatzeko osoko plan bat aplika dadila. Plan horrek, datuak denboran zehar baloratu ahal izateko bitartekoak eta helburuak izan behar ditu bere baitan".

Soldatako lanak osatzen du aitortutako errenten %80
Gaur egungo zerga politikak babestu egiten du kapitalaren zirkulazio askea, kapitala saritu eta lana kaltetzen du, eta lanetik eratorritako errentak sortu eta eskuratzen laguntzen du ekoizpen bideen jabeen onurarako. Horixe da Ipar Hegoa fundazioak egindako Euskal Zerga Sistemaren Azterketaren ondorio nagusia (abenduaren bukaeran jarri zen jendaurrean). Azterketaren arabera, soldatako lanak osatzen du aitortutako errenten % 80 eta, kapital errentek nahiz enpresa jarduera eta jarduera profesionaletatik datozenek aldeko zerga tratamendua jasotzen dute. Horren eraginez, PFEZ ia guzti-guztia soldatako lanetik dator.

Hasiera batean errenta birbanatzeko helburuarekin sortu zen PFEZ, baina aipatutako azterketaren arabera, soldatako lanari ezarritako zerga bihurtu da. Adibide moduan aipatzen ditu ekitate horizontalaren printzipioaren porrota ondare gehikuntzek jasotzen duten aldeko tratutan -%15eko ezarpen tasa finkoa ezartzen zaie-, kapitalaren errentetan -batzuek %15eko zerga finkoa ordaintzen dute eta beste batzuek %40-50eko kenkariak izaten dituzte- enpresaburu eta profesionalen etekinetan -benetan lortutakoak baino murritzagoak diren etekin balioetsiei dagozkien zergak ordain ditzakete-. "Ideologia neokortserbatzailea da poliki-poliki kapitalaren zergagabetzea ezartzeko aukeraz baliatu dena", euskal Administrazioaren babesarekin, noski.

Aipatutako azterketak dioenez, zerga tratamendu desberdinek, zergak saihesteak eta iruzurrak murriztu egin dute PFEZak zergak biltzeko daukan ahalmena. Murrizte hori gutxikorrak diren zeharkako zergen bidez orekatzen da, zerga horiek ez baitute zergadunen ahalmen ekonomikoaren berri ematen duten progresibitate elementurik eta, beraz, birbanaketaren kontrako ondorioa baitute. Gogoan eduki beharra dago Hego Euskal Herrian zerga bidezko diru sarreren % 53 zeharkako zergapetzearen bidez eskuratzen dela.


Azkenak
Orkatz Gallastegi preso politikoak EPPK utzi du

Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.


2024-12-24 | Julene Flamarique
Airearen kutsadurak 1.270 heriotza eragin zituen 2022an EAEn, Europako Ingurumen Agentziaren arabera

NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.


Turkiak 120 argitalpen kurdu debekatu ditu azken hiru asteetan

Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.


Garraio publikoa doan izango da 12 urtez azpikoentzat, duela bi urte bideragarria ez bazen ere

Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.


Amaya Zabarte zauritu zuten ertzainen arduradunak identifikatu nahi ditu epaileak

Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.


Santa Klausen ejertzito antikapitalista

Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]


Eski estazioetako festibaletan kutsadurak goia jotzen du

Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]


2024-12-23 | Estitxu Eizagirre
Jaurlaritzak onartu duen planaren aurka mobilizatu da EH Bizirik
“Egungo eredu kapitalista gainditzea ezinbestekoa da larrialdi ekologiko eta energetikoari aterabide bat aurkitzeko”

Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]


2024-12-23 | ARGIA
Hiru lagunek osatutako lehendakaritza izango du Seaskak

Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.


2024-12-23 | Julene Flamarique
Vidalina Morales, nekazaria eta ekintzailea
“Kaleetan gerra tankeak ikustea normalizatu dugu, gerran egon gabe ere”

Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]


2024-12-23 | Julene Flamarique
Emakumeak nola bortxatu aholkuak partekatzeko 70.000 partaideko Telegram kanal bat atzeman dute Alemanian

Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]


2024-12-23 | Ahotsa.info
“HTX-k bukatzen du bere zikloa, baina oraindik daude borrokatzeko eta aldarrikatzeko motiboak”

HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.


Hegoaldean 222 milioi euro gastatu dira Espainiako Loterian, sarietan jasotakoa baino bost bider gehiago

Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]


2024-12-23 | ARGIA
Zaballako espetxeko funtzionarioek “ezkutuko greba” hasi dutela salatu dute zenbait presok

Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]


Eguneraketa berriak daude