Jatorrizkotzat hartuak diren zenbait herriren sinesteen arabera, oraingo bizitza norbederak bere buruaz dagien ametsa omen da. Ondokoa, ez-ametsezko errealitatean, zinezkoan, garatzen omen da. Oraingoa, beraz, betierekoan gertaturiko «eten» ttipi eta laburra baizik ez dateke.

Iradokigarria. Agian, lehen gain-begiradan ematen duen baino sakonagoa.

Eta ezin erran zenbait herriren uste horiek ustelak direnik, gainerako usteak haiek bezain ustel direlako, gutienez; «eten» horren aurre-ondokoaz ezeingo usterik gabekoenak barne. Gutiz gehienetan haiek baino itsusi eta zarpailagoak, denak.
Mendebaldean -«mendebalde» bihur(ri)tutako mundu osoan-, ametsean bizitzera eta amets egitera (des)heziak gara, eskubide-obligazio-aukera berdinak ditugulakoan, lorpenak oro gure esku direlakoan -auzoa zamakatuz, bidenabar, hurkoa eta urrunekoa, pertsonal mailan eta kolektiboan-... Baina, aspaldiko kontua da, nahiz gero eta gaizkoatuagoa izan, abantzu beti ametsa ameskeria bilakatu ohi da. Gakoetarik bat ukatean eta xahutzean datza, menperatzean eta kontsumitzean, alegia: natura, gauzak, gauzakiak, izakiak, jendeak, herriak, beraien ametsak... Jakina, inor «bestea» eta bere ametsak menperatu-kontsumitzerat pusatua denean -edozein suerteko etekin egarriz-, ustez eta arrazoiz eta eskubide osoz hornituta gainerat, ezin konta ahala jende gertatu ohi dira bide-bazterrean, benetako amesgaiztoan bizitzerat kondenatuak. Errealitatearen infernuan, alegia.

Guztiarekin ere, izuak eraginik edo, amets hau neke eta sufrikarioren iraganbidea baino ez dela aldarrikatu ohi da, kapera eta kaperatxo guztietan; benetakoa, egiazkoa, hil ondokoa dela. Hemen azpi-bizitzeak, beraz, ez du muntarik, garrantzia duen bakarra gerokoa da-eta. Hargatik, funtsean, ez duke zentzurik indar apurrak «eten» bat baino ez den honetan xahutzea; benetako beste munduan inbertitzea omen da zuhur eta probetxugarrien, hango kontu korrituak sekulako errenta-iturri dira-eta... mundu honetakoetan.

Jatorrizkoak deituak diren zenbait herrirentzat, aldiz, amets liluragarria bizitza hau da. Inbertitzekotan, beraz, gehien bat hemen dute egiten, ez bestean, betiereko ez-dakiten-zertan. Alazankoa!

Sozietate aferetan, bestalde, ametsari kontrajartzen zaiona errealitatearen lokatza izan ohi da: edo ametsean zabiltza, galdua, edo lokatzan lekeda bezala trabatua, zikin, saldua... Eta auzia da lokatzan egonik -ez gaude beste inon- amestea, baina lokatzatik abiatuta eta lurra galdu gabe; areago, berau arras ongi ezaguturik: zertan den ahul, indartsu zertan, noiz eta non duen saihetsa flako... Hain zuzen, denik eta une-gune-hautarik ñimiñoenean oina lokatzan ezarriz, amets alderako urrats sendoa eman ahal izatea. Tai gabeko ariketa.

Niri, mendebaldar gogaitu eta halere probestua, gaitza zait, zaila alegia, oraingoa amets liluragarritzat hartzea, arras zaila. Menpeko hemen honetan eta luzeegi doakigun neguan mardul garaturiko sentipena... Eta hemen hori bada zitua -edo uzta-, pentsa hainbat eta hainbat tokitako egoera anitzez jasangaitz eta mugagokoetan.

Eta hori dena, aldeak alde, ez da patuaren edo antzeko deusen kumea, araiz, giza ukate egarriak eragin, gauzatu eta gaizkoatua baizik. Azken buruan, beraz, aldagarria, egozgarria. Borondaterik baldin bada, naski. Ez botereen gotor-lekuetan, naski, haietan sistema iraunaraztearen aldeko interesa baizik ez da. Askatasun egarria, eta balorea, atxikitzen duten sozietateei dagokie azken hitza, testuinguruak testuinguru eta funtsean. Garaian garai eta tokian toki. Orain eta hemen, geureari.

Eta gu ibili bagabiltza, aspaldi. Nahiz, funtsean, nahikotasun mailarat ezin iritsiz izan, eta tartean anitz jasan eta pairatuta. Eraso gero eta bortitzagoko egoera ez da ametsa, ezta ere lokamutsa. Atzarri eta hazi ezean, beti da etorkizun aro beltzagoa... errealitate gordin eta hitsean.