Agenda 22


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Aingeru guardakoa

Umetatik izan zen egun berezia guretzat. Mitotzat geneukan Joxe Anjel Iribar atezain handiaren urtebetetze eguna. Amak gogorarazten zigun: "Gaur Aingeru Guarda, Makatzaren urtebetetze eguna". Erlijio eta herritartasun ariketa horren bigarren zatiarekin baino ez ginen geratzen ordea, amak segur aski bigarrena, lehena erakargarri bihurtzeko erabiltzen zuenean. Martxoa Donostian hasi genuen, azken urteetan bezalatsu, Ibaetan, Aingeru Guardakoaren omenez eraikitako ermitan. Kasko hura Donostia da, eta ez da Donostia. Urrun geratuko zaie donostiar askori. Eta bertan dago. Bisita merezi du, Bilintx Boulevardean zauritu zuen lehergailua, handik gertu dagoen beste kasko batetik jaurti zutela ezagutzeko besterik ez bada ere. Eta Urgull menditik ikusi egiten omen ziren bonba jaurtitzean ateratzen ziren su eta keak. Handik hurbil egingo dute errausketa-lekua. Iragana, tamalez, etorkizunaren ispilu.


Xoxua

Eibarren egiten dugu topo "Xoxua"rekin urtero. Bi urte eskas mendea osatzeko, sasoiko azaldu zaigu aurten ere. Abestikoarekin ez du zerikusirik Eibarko Xoxuak. Honek ez ditu galdu, ez burua eta ez mokoa. Aurtengo bertso-bazkaritan damu bakarra zuen: bazkaritara joan behar zuela ahaztu, eta gehitxo txikiteatu izana! Ez zen atzera geratu ordea gero ere. Onenaren pare da jan-edanean, eta jakin berriz, guk denok batera adina daki. Mukiak estalaktita bihurtu zaizkigun negu hau jasan badu, auskalo zer ez duen egingo Xoxuak, udaberriak goxatzen duenean.


Según

Azkoitia, Bergara, Altza... Hitzaldiz hitzaldi asko ikasten da. Batik bat hizlariak. Irakastea birritan ikastea dela zioenak, asmatu zuen. Gure gaztetxo eta umeak "zer ba?", "katxo", eta "agatxau" esaten hasi direlarik piztu zaigu alarma. Ez dute euskara komunikazio tresnatzat erabiltzen askok eta askok. Moztasuna, zabarkeria, ezina, ezjakintasuna... Baina zer irakatsi diegu? Etxean ezer gutxi gehienetan. Eskolan, gutxi-asko, betikoa. Tematu gara aditz-paradigmak irakasten, esaera-zaharrak zerrendan ematen, idazlana agintzen bere gordinean... Eta gure gazteek, "según" nola esaten den jakiteko premia daukate. "Zenizkidaketeen" urtean behin baino ez dute erabiliko, eta "según" egunean hamar aldiz. Zenbat guraso eta irakaslek saiatu du "según" gainditzeko modua? Ezabatzea, ez esatea, aski dela gehienetan irakatsi beharko diegu. Baina buru imintzio edo bekain harroaldi batez lagundu behar dela esaldiaren hasiera. Hots, antzerki gehiago eta teatro gutxiago.


Schopenhauer

Erabaki dut zer egin datorren urtean. Bartzelonako Ramblatan piztu zitzaidan argia. ARGIAko langileekin joan nintzen, eta Kikerekin. Haiek lanera, eta gu hitzaldi pare baten aitzakian. Denbora pasa nenbilela aurkitu nuen liburu-denda batean: "L`art de tenir sempre raó, exposat en 38 estratagemes". Schopenhauerrena. Bada gazteleraz ere, baina ez da aurkitzen samur samurra. Katalanezkoa nahiago dut gainera. Nire asmoa da liburu horretako ia berrogei modu horiek, bertsogintzan, teman ari garelarik, erabiltzen ditugun edo ez frogatu eta modu bakoitza adibideekin hornitzea. Eta horretarako, nahiago dut liburua katalanez, gazteleraz baino. Katalanez ez dut dena ulertzen baina jabetzen naiz ez dudala ulertzen dena. Gazteleraz, dena ulertu uste dut, eta hori izaten da ezer ez ulertzeko erarik ohikoena. Hizkuntzarena baita zama bat, nahiz ahalegin gehiago egin behar izan, urrutietatik hobeto ekartzen dena, gertutik baino. Barandona Institutukoek jakin behar lukete hori.


Gure aitak amari

"Gure aitak amari, gona gorria ekarri". Abesti zaharraren esaldi horretan oinarriturik ikasi genuen Kike eta biok Morfosintaxia. Sakoneko egituran zer zegoen, zer azaleratu zen, arbolak, adarrak eta adaxkak. Miren Azkarate genuen irakasle, oker ez banago. Gu golfo-antxa ginen, umoretsuak, erdi-artistak, zabarrak, oholtzarako lotsarik gabeak. Miren zen irakaslea, zintzoa, langilea, detailerik txikiena ere zainduko zuena. Urteen joanak hara nora eraman gaituen! Gu inurri-lanean, eskolaz eskola, herriz herri, Euskara Aholku Batzordearen eskariz egindako euskarari buruzko lantxoa aurkezten. Eta Miren Hollywooden! Gona gorriaz gainera!. Herri hau baldartzio doa. Lanak oker banatu ditugu. Soineko gorria jantzita baboarena egitea izan da betidanik Kike eta bion espezialitatea.


Asteak eta jaiak

Egun bat jai hartu nahi, eta hartu ezina omen da jubilatuen drama. Gurea ez dakit hobea den. Hogeitaka urteren buruan aurkitu diot formulazioa gure bizimoduaren tankerakoa daramanaren itolarriari. Ez dugu jakiten ilusio handiagoa dugun ostirala iristeko edo astelehena heltzeko. "Asteburuak blindatu" zituela aitortu zidan adiskide batek duela gutxi, astean zehar lanez lepo dabilelako. Zer blindatu behar nuke nik blindatzen hasita, astea edo asteburua? Akaso ezer ez. Ederra da itolarria itorik ez denean. Txarra bestea da: oporren amaieran izaten den dei uholdea. Jendea nonbait, lanera itzultzeko zain egoten da lana eragiteko. Horregatik, aukeran ia nahiago izaten dut besteek oporrak izan ditzaten, neuk izatea baino.


Bi makulu zahar, esku banatan

Txirritaren bertso baten hasiera da, edozein afalondotan eztabaida polita ateratzeko bide. Zenbat makulu dira horiek? Batzuk "bi" esango dute. "Lau" besteek. Kakotxak argibide dezente eman dezake idatziz jarrita, baina ahoz ekinez gero, eztabaidak luze joko du eta haserrerik ez da piztuko. Egoera ideala. Neuri tokatu zait Aste Santuan makuluekin, birekin jakina, ibili beharra. Xelebrea da jendeak zeri deitzen dion xelebre. Urrutitik hots egiten zidaten, normalean hain urrutira diosalarik egingo ez lidaketenek ere:

- Zer, Egaña, makuluekin?

Eta gero barre egiten zioten beren esaldiari. Harritu egiten nintzen ni. Horrek grazia egiten bazien, zer ez dute egingo txiste on bat entzuten dutenean! Tira... Akaso grazia nire ibilerak egingo zien...


Azkenak
Olatz Salvador
Konfort gunea

Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.

------------------------------------------------

Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


Atzera bota dute Zaragoza eta Araba arteko goi tentsioko linearen proiektua

Martxoaren 19an amaitu zen proiektua aurkezteko epea, baina Errioxako PSOEk adierazi du Forestalia enpresak "interesa baztertu" duela. Enpresak bi parke eoliko eraiki nahi zituen Aragoiko lurretan, baina oraindik ez ditu lortu baimenak eta hori dute egitasmoa... [+]


2025-03-28 | ARGIA
200.000 euro lortzeko kanpaina abiatu du Integrazio Batzordeak

Seaska Sarean inklusio egoeran dauden 165 ikasleei laguntza bermatzeko hasi dute kanpaina, antolaketa propioa eratuta. Frantziako Hezkuntza Ministerioaren jarrera salatu dute kanpaina aurkezteko prentsaurrekoan, behar bereziak dituzten haurren inklusiorako baliabide... [+]


2025-03-28 | Irutxuloko Hitza
Metroaren lanetako gainkostua 33,3 milioi eurokoa dela adierazi du Eusko Jaurlaritzak

EH Bilduk galdera sorta bat erregistratu zuen Eusko Legebiltzarrean Donostiako Metroaren igarobideko lanen gainkostua argitzeko. Informazio hori atzo jakinarazi zuen Susana Garcia Chueca Mugikortasun sailburu sozialistak.


AEBn ekoizten ez diren autoei %25eko muga-zergak ezarriko dizkiela iragarri du Trumpek

Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez. 


2025-03-27 | Arabako Alea
Greba mugagabea hasi dute Gasteizko lorezainek

%90eko jarraipen "ia erabatekoa" izan du grebak, sindikatuen arabera. Gasteizko parkeak, lorategiak eta eraztun berdea mantentzen dituzte Enviser azpikontratako 90 langileek.


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Biharamunen lantegia
Zer ikertu herritarrek erabakitzen dute

Ikerketa parte-hartzailea eta gogoetatsua bultzatzen du Biharamunen Lantegia kooperatibak, eta zientzia eta ikerketa herriarengana hurbiltzeko lan egiten du. Duela urte eta erditik egoitza Bidarten dauka, eta Institut Curie-rekin elkarlanean Iker Herria ikerketa zentroa sortzeko... [+]


2025-03-27 | ARGIA
Euskal sagardo ekologikoaren bereizgarria, kupeletan jartzeko gertu

Txotx denboraldian eredu ekologikoan ekoiztutako Euskal Sagardoaren eskaintza izango da hainbat sagardotegitan, eta hura bistaratzeko, Jatorri Deiturak eta ENEEK-Ekolurrak kupeletan paratzeko euskarria aurkeztu dute.


2025-03-27 | Kontxita Beitia
Atzo bezain ozen! NATO pikutara soldaduskarik ez

Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]


Etxarri Gaztetxearen aldeko zenbait gaztek Bilboko udaletxeko osoko bilkura eten dute

Amenabar enpresak Bilboko Udalaren eskutik apirilaren 4rako agindu duten desalojoaren kontra azaldu dira bilkuran. Poliziak indarrez kanporatu ditu. Ostiral honetan18.30ean, Errekaldeko Plazatik hasiko den manifestaziora batzeko deia luzatu dute gazteek, baita desalojoaren... [+]


Bruselaren kitak ezkutatzen duena: simulakroak eskolan, “kooperazioa” militarrekin...

Europako Batzordeak aurkeztu duen plana ustezko gerra edo hondamendi baten aurrean “bizirauteko” kit batetik harago doa: hogeita hamar neurri proposatu ditu eskoletan, enpresetan eta herritarren artean militarismoa eta beldurra sustatuko dutenak.


2025-03-27 | ARGIA
proiektuak 10 urte!
Lurrari begiratzen diogunok badugu aldizkari berezi eta berria: Bizi Baratzea Orria

Gaur, martxoak 27, ARGIA komunikabidearen egoitzan aurkeztu dugu Bizi Baratzea Orria, urtaro bakoitzean zabalduko den aldizkari berria. Horrekin batera ospatu dugu ARGIAren Bizi Baratzea proiektuak 10 urte betetzen dituela aurten. Bizi Baratzeako kolaboratzaileak eta ARGIAko... [+]


Eguneraketa berriak daude