Agenda 22


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.


Nondik nora?

genda beti jo izan dugu etsai itogarritzat. Gutiziaren bat, lagunarteko bazkariren bat, egotean egote hutsa... agendak galarazi izan digu urteetan. Lodia, estua, beltza edo arrea, arimadun arerio bihurtu dugu urtea joan eta urtea etorri, beregan eskumenik ez dugula sinistera iritsiz. Bete beharreko koaderno zitala lagun hartzea erabaki dut orain. Oroitzapenen euskarri eta gogoeten sorburu ere bada agenda, ikusien eta ikasien ibilbide, memoria-hutsik gabea.
22 berriz, 21ari kontrajarriz izendatu dut. Bestelakoa delako mugikortasun jasangarriaren kontzeptua, begiratu bulego bateko leihotik edo ibili batetik bestera jendearekiko etengabeko igurtzian. Herrien eta sentimenduen, eta herri-sentimenduen mapa osatzeko bidelagun hartuko dut hilero-hilero agenda. Ez espero izan erabateko zintzotasunik ordea, leku-izenetan. Bisitatu aurretik izen bat duen herriak beste bat har baitezake etxerakoan.


Nor tentatua

Ai baletoz berriz, bertso-bazkari edo afari bakoitzean apaiza bertsolariaren ondoan esertzen zen garai haiek! Izugarri errazten digu lana nor tentatua izateak. Gainera, apaizak, bertsolarion modura, jendaurrean mintzatu gabe etsitzen ez dakitenak dira, eta haien otordu aurreko edo osteko hitzek hari-mutur ezin hobea eskaintzen digute gure jarioa ehuntzen hasteko. Araotzen ondoan izan genuen Martin. Postrea amaitu ondotxoan jaiki, eta Gatzagara joan zen hileta-elizkizun bat burutzera. Bueltan etorri eta zortzietako meza eman zuen Araotzen. Amaitu eta Elkartera berriz sartzean, han aurkitu gintuen gu, oraindik jarriak, lehen utzitako lekuan. Apaizek eta fraideek ere lan egiten dutela adierazi nahi nuen; bidenabar, gu ere ez garela uste bezain alferrak.


Itzalen itzal

Antonomasia: ezaugarri orokor batzuk adierazteko, izen-propio baten erabilera. Izen horrek ordea, itzaltsua behar du oso, garaikideen artean bederen. "Hi haiz hi Indurain!" esanda, gehienok ulertzen dugu edozein pertsona kementsu eta irabazletzat hartu nahian ari garela. Prudenciorentzat arazoak. Zer pentsatu behar zuen, hain Indurain ez zen Indurain batek? Lizartzan izan gara urtero legez. Manolo Handie omendu dugu aurten, xume. Lizartzakoa da, eta soinujolea. Lizartzakoa, soinujolea, artista... eta nor. Ez, ez nintzen Kaxianoz ari. Manolo, anaia da. Ez du anaia zenaren itzalik izango Euskal Herri zabalean, baina oso estimatzen dugu herrian eta lagunok. Bere begiondoak bustitzea lortzeko adinako esanindarra daukagula frogatzeak geu hunkitzen gaitu.


Etxebeste delakoa

"Egutegi" hitza zabaldu baino lehenagokoa da Arantzazuko "kalendarioa". Sukaldean zintzilik ezagutu izan dugu etxe asko eta askotan, orria kendu ahala ze ezuste ekarriko. Sorpresan harrapatu gaitu aurten orri batek, otsailaren hasierakoak. -Akaso, "sos-presan" jarri behar genuke hemen-. «Etxebeste Bertsolaria» zuen izenburu. Ez nuen nik orain arte horrela ezaguturiko bertsolariaren albisterik, eta jakin minez ekin nion irakurketari. Testuak aurrera egin ahala, bestelako akats itxuraz larriago baina hondoan arinagoen artean, Juan Martin Etxebestez ari zela irakurri nuen, azken Gipuzkoako Txapelketan bigarren geratu bide zenaz. Jon Martini buruz ari zen, noski. Baina Juan Martin hari, deitura, ustez lehenengoa, aurkitu behar izan zion, segur aski latz bila ibili ondoren, testuaren egileak. Ez zitzaion nonbait buruan sartzen, lehen deitura Martin izan zezakeenik Jonek. "Abuelo" eta "abuela" ez dira nonbait oraindik, Arantzazura iritsi. Norbaitek barkamena merezi izatekotan ordea, ibiliaren luzeagatik, eta dagoen lekuan dagoelako, Arantzazuko jendeak merezi du. Aita Santua bera ere ez dabil oso katoliko...


Literatura ari du

Txurdinaga eta Azpeitia, hain urrunak itxura batean, literaturak elkartu ditu nire Agendan. Bilbora joan nintzen nire azken liburuaren aurkezpena egitera. Horrek ez luke bestelako misteriorik berez. Baina Santutxuko literaturzale talde bat hilean behin elkartzen da egile baten jiran, liburuari buruzko iruzkinak elkar trukatzeko. Zinez, merezi du osteratxoak. Normala eta ohizkoa behar lukeena, albiste bihurtu digu egungo gizarte-moduak. Azpeitian berriz, Literatuzta taldeko egile gazteekin batera, bertso kantari aritu ginen. Haiek lana bapo egina zeukaten. Gu ere ahalegindu ginen. Baina ez genuen asmatu. Ez dira nonbait uztar errazak literatura eta bat batekoa. Desberdina dute publikoa, desberdina erritmoa, desberdinak bero sentitzeko mekanismoak. Gure hanka-sartzea ulergarri delakoan nagoen bezala, Udalarena ulergaitzagoa egiten zait. Saioa iluntzera aurreratu behar izan genuen, gauez areto berean film bat eman behar zutelako. Presaka amaitu genuen lana. Irten orduko esan ziguten ez zela filmik emango, hiru pertsonak baino ez zutelako sarrera erosi. El aviador zen filma. Non eta Azpeitian! Jarri ba, auto-lasterketei buruzkoren bat!


Elurra teilatuan

"Kanpoan euria ari zuen". Modu horretako esaldiekin amaitzen dira poema asko eta asko. Funtzionatu egiten dute. Barne-sentimenduak azaltzen ari denak, sentimenduen pilaketaren ondoren, kontraste bortitza lortzen du arestikoaren moduko esaldiekin. Gu, hitza emandako lekuetara iritsi ahal izan gara otsail elurtu honetan. Zortea izan dugula aipatu nion lagun bati. Barre-murritxa eginez erantzun zidan: "Zuek ez daukazue arazorik! Elurra kanpoan egiten dik!".


Azkenak
2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Plastiko kutsadura mugatzeko negoziaketen azken fasea abiatu du NBEk

Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.


“Hezkuntzak izan behar du patxadatsua eta geldoa”

Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]


2024-11-27 | Julene Flamarique
"Euskara ez den hizkuntza bat” erabili du Barakaldoko Udalak kanpaina batean

Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]


2024-11-27 | Leire Ibar
180 eragile baino gehiagok egin dute bat etxebizitzaren eskubidea bermatzearen aldeko mobilizazioarekin

Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.


2024-11-27 | Julene Flamarique
Gutxienez 2027ra arte atzeratu dituzte berriro ere AHTren obrak EAEn

2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]


Erretiroa hartuko du Benito Lertxundik

82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.


2024-11-27 | Mati Iturralde
Gogoan ditut

2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]


Valentziako ilargia

Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]


2024-11-27 | Castillo Suárez
Pertseberantziaz

Bihotzean ditudan oroitzapenik politenetakoak dira. Euskal Filologia egiten ari nintzen garai hartan, eta Arbizuko elkarte batera joan ginen Ruper Ordorikaren kontzertu batera. Han zeuden Rikardo Arregi Diaz de Heredia eta Juanjo Olasagarre. Ez nintzen Arregiri esatera ausartu... [+]


Materialismo histerikoa
Zuekin nahi dut

Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude