Zahietan zuhur, irinetan ero
Gauza bat esaten zaigu eskuineko belarrira eta oso bestelakoa ezkerrekora. Bizimodu jakin batera bultzatzen gaituzte, eta gero zaplatekoak eman biziera horren ondorioengatik.
Gehiegizko kontsumoa omen dugu EAEn, gure proportzioan bi planeta eta erdi beharko omen lirateke. Baina, normala! Gau eta egun horretaraxe bultzatzen gaituzte, ordea! Zertan oinarritzen da, ba, gure ongizatea, gure aurrerapena, gure ekonomia osoa? Nola neurtzen da, ba, gure hazkundea, gure Barne Produktu Gordina, "aurrera doan herria" garen ala ez? Zer da, ba, gure kultura eta gure aisialdia »asteburuak, oporrak, turismoa…» mugitu eta gastatu, eralgi eta xahutzea baizik?
Bestalde, badirudi hemen gibel-handiak garela denok eta bonbillak piztuta, txorrotak zabalik eta motorrak martxan utzita oheratzen garela! Ura aurrezteko, hondakin gutxiago sortzeko, automobila gutxiago erabiltzeko eta energia gutxiago erretzeko ematen zaizkigun aholkuak, ondo, bai, baina txikikeriak iruditzen zaizkit, eta ganorazko ezer gutxi egin dezakedala sumatzen dut, bizimodua erabat aldatu edo beste mundu batera joan gabe, behintzat.
Azkenaldian dei gehiegitxo egiten dio Administrazioak -Ingurumen Sailak, EVE-EEEk, IHOBEk...- gizabanakoaren kontzientzia ekologistari; eta ez nago horren aurka, herritarron ohitura txarrak zuzentzea beharrezko eta lagungarri baita; baina lan pedagogiko horretaz gain, eginkizun garrantzizkoagoak eta zailagoak badituzte gobernuek.
Auto partikularraren gehiegizko erabilera kritikatu aurretik, gure bizimoduak eskatzen duenari erantzungo dioten garraio publikoak jarri behar dira »edo bestela, gure bizimodu osoan aldaketa sakonak planteatu erro-errotik». Garraio publikoa lastertasunez, erosotasunez, prezioz… ona denean, jendeak laster ikasten du erabiltzen -adibidez: Metroa Bilbon-. Baina, salbuespenak salbuespen, auto partikularraren erabilera lehenesteko dago pentsatua azpiegitura-sare osoa. Eta ez adarrik jo esanez Abiadura Handiko Trena hori konpontzera datorrela. Interes handia balego autoaren erabilera murrizteko, oso bestelako tren-sistema diseinatuko zen.
Eta zahietan hain zuhur diren horiek... zer diote egunero Frantziatik Espainiara edo Afrikara »eta bueltan» erdi-erditik igarotzen zaizkigun milaka kamioiez? Badago hori kontrolatzeko gaitasunik? Ala gehituz joango da erremediorik gabe? Gure ekonomia jendearen eta merkantzien joan-etorri etengabean oinarritzen da. Tamaina zentzugabean, gainera, errentagarritasunaren izenean. Interesgarria oso Le Monde Diplomatique-ren urtarrileko dossierra energiaz: "Los estragos del movimiento perpetuo" (14-15 orr.). Bertan kontatzen da nola batzuen irabaziak gehitze aldera, garraiolariak ia esklabo bihurturik, produktuek milaka kilometro egiten dituzten eskulan merkearen bila, horrek energia, ingurumen eta gizartean dituen ondorio guztiekin. Nik neuk euskaratzen ditudan ipuin asko Txinan (!) inprimatzen dira, gero hemen saltzeko.
Gobernuek ezer askorik ezin dutelako edo ez dutelako egin nahi... ematen du herritarren gain bota behar dutela beren ezintasuna, horrela erantzukizunak sakabanatu eta lausotuz. Kontsumitzaileak ibili behar du bilgarri gutxieneko jogurtak aukeratzen, eta gobernuek ez dute ahalmenik ekoizleei ontziratze-arauak emateko? Erosleak ibili behar du etxetresna elektrikoen kontsumoari begira, eta gobernuak ez dira gai horien fabrikatzaileei, autogileei, etxegileei, eta abarri, energia aurrezteko neurriak ezartzeko? Ala lobby indartsuegien aurrean gaude horiei ezer agintzeko inork?
Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".
Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]
Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.