500 euro baino gutxiago eta 40 lan ordu baino gehiago
Emakumearen mundu zabalean, esparru batetik bestera eta emakumearen jatorriaren arabera, desberdina da diskriminazioa. Zalantzarik gabe, sektore kaltetuenetan lan egiten duten emakumeek eta sorterria utzi eta lan eta janari bila alde egin behar izan duten emakume etorkinek jasaten dute diskriminaziorik handiena. Horregatik, erreportaje honetan, etxeko emakume langileek Euskal Herrian bizi duten diskriminazioa jorratuko dugu, gaur egun munduko hainbat herrialdetako emakume asko ari baitira lanean sektore horretan.
Gai honen inguruan, beste hainbatetan bezala, euskal herrialde bakoitzeko oso datu gutxi dauzkagu, eta Euskal Herri osoari dagokionez, askoz ere gutxiago. Horrenbestez, Etxe Langileen Elkartea-Asociación de Trabajadoras de Hogar (ELE-ATH) Bizkaiko elkarteak orain dela hiru hilabete emandako datuetan oinarritu behar izan dugu artikulu hau. Sortu berria den Gaindegia Euskal Herriko Ekonomia eta Gizarte Garapenerako Behategia ere etorkizunean erabilgarria izan daiteke hutsune estatistiko hori betetzeko.
Koadroan zehaztu dugu nolakoa den etxeko langileen lan eskubideen egoera. Lehen aipatutako elkarte bizkaitarrak egin duen ikerketako gauzarik adierazgarriena da etxeko langileen %77k astean 40 ordutik gorako lanaldiak dituela, %15ek astean 60 ordutik gorakoak, eta horiek guztiek oso soldata txikia daukatela. %42 ez zen Lanbide arteko Gutxieneko Soldata (SMI) kobratzera ere iritsi »txostena egin zenean, 2004an, SMI 490,80 eurokoa zen». Gaur egun, 2005ean, urteroko gehikuntza aplikatuta, 512,90 eurokoa da SMI. Bestalde, etxeko langile gehienak ez daude Gizarte Segurantzan sartuta. Etxeko langileen egoera oso larria da, baina oraindik larriagoa da etxeko langile atzerritarren egoera. Egunetik egunera gehiago dira gure auzotar askoren etxeetan lanean ikusten ditugun langile kolonbiarrak, ekuadortarrak, boliviarrak, filipinarrak, errumaniarrak, arabiarrak, eta abar. Langileak hartzen dituztenak etorkinetaz baliatzen dira soldata gutxiagoren truk lan gehiago egin dezaten.
Testuinguru horretan, "lan baldintza duinak onartu eta etxeko lana beste edozein lan bezala tratatuko duen" legeria eskatzen du ELE-ATHk euskal sindikatu guztien sostenguarekin. Beraz, legeriak etxeko langileen lan eskubideak jaso ditzala eta langile horien egoera Gizarte Segurantzan erregula dadila eskatzen dute. Etxeko lanaren kontratua erregulatzea eskatzen dute, eta kontratu hori Gasteizko Legebiltzarrari bidaliko diote, handik Espainiako Gobernuari presioa egiteko, "Europako Batasuneko beste legeekin bat datorren" eta "jasaten dugun diskriminazioarekin bukatuko duen" lege berri bat ezar dezan.
Zehatzago esanda, hauxe da legeria berrian sartzeko eskatzen dutena: astean 40 orduko lanaldia gehienez ere; egin beharreko lanen araberako soldata, 40 orduko lanaldiarentzat gutxienez SMIren %120koa izango dena; langile internoen kasuan, jatordu eta ostatuarengatik soldatan deskontuak egitea debekatzea; astean egun eta erdiko atsedena -24 ordu jarraian eta, segidan edo banatuta, beste lanaldi erdi bat-; eta, sektore guztietan bezala, kaleratzearen kalte ordaina.
Kontratuak. Espainiako Estatuan ez da derrigorrezkoa eta egitekotan, ez dago edukiarentzako araudirik. Frantziako Estatuan derrigorrezkoa da eta lanaldia zehaztu behar du. ELE-ATH Bizkaiko elkarteak kontratua derrigorrezkoa izatea eta besteak beste lanaldia zehaztea eskatzen du.
Antzinatasuna. Espainiako Estatuan hirurtekoak %3koak dira, %15era iritsi arte. Frantziako Estatuan, berriz, lehenengo hirurtekoa %3koa da, eta urtean %1eko gehikuntza egiten da, %10era iritsi arte. ELE-ATHk %5eko hirurtekoak eskatzen ditu, %25era iritsi arte.
Hileko soldata. Espainiako Estatuan 490,80 euroko hamahiru ordainsari izaten dira. Frantziako Estatuan, berriz, kategoriaren araberako hamabi ordainsari: 1.322,14 eurotik 1.392 eurora bitartekoak. Gaueko lanari »gehienez ere hamabi ordukoa izaten da», benetako lanordu bakoitzak balio duenaren 1/6 eransten zaio. ELE-ATHk gutxieneko soldatako bi aparteko ordainsari eta lanen araberako beste hamabi hileko eskatzen ditu: 588,96, 613,50 edo 638,40 eurokoak. Gaueko lana, lo egitea barne »gaueko 21:00etatik goizeko 8:00etara», hilean 674,85 eurorekin ordaintzea ere eskatzen du.
Asteko lanaldia. Espainiako Estatuan 40 benetako eta presentziazko ordukoa da asteko lanaldia. Muga bakarra lanaldi batetik besterako denbora »8 ordu langile internoentzat eta 10 ordu kanpoko langileentzat» eta asteko 36 orduko atsedena dira. Atsedenerako denbora hori zatitu egin daiteke: 24 ordu jarraian egin behar dira eta gainontzeko denbora bi aldeek adostu behar dute. Frantziako Estatuan 40 ordu egin behar dira benetako lanaren eta presentziazko denboraren artean. Asteko atsedena 36 ordukoa da, eta denbora hori banatu egin daiteke: 24 ordu eta beste lanaldi erdi bat. Bestalde, ezin da bost gau baino gehiago segidan lan egin. Euskal elkarteak 40 orduko lanaldia eskatzen du. Lanaldia eguneko 11 ordura arte luza daiteke, lanean gaua pasa behar izanez gero, baina 240 minutuko benetako lanetik pasatu gabe. Bost gau baino gehiago segidan lan ezin egin izatea ere eskatzen du. Eta astean 24 ordu eta beste egun erdiko atsedena ere bai: egun erdia ohiko lanaldi osoaren %50 izango litzateke.
Beste desberdintasun batzuk ere badaude Espainiako eta Frantziako Estatuen artean presentzia orduei, aparteko orduei eta langilea hartzen duenak lan kontratua amaitzeagatik ordaindu beharreko kalte ordainari dagokienez. Arlo horiek ere hobetzea eskatzen du elkarte euskaldunak.
Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.
Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.
Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.
Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]