Otsaileko hostoak
Topografoaren neurriak baliaturik, promotoreak orubea erosiko dio baserritarrari.
Hasi da espekulazioa.
Europa
Europa sistema osatu bat al da gure burmuinetan, Euskal Herria sistema osatu baten gisa ikusten dugun modu bertsuan? Maria Zambranok zioen: sistema bat indartsua da bere baitan dauden kreaturak forma baten jabe direnean, eta ez formaren zerbitzari.
Forma baten jabe. Europakoak gara, baina zenbat urte beharko ditugu europarrak izateko? Vasco-españolak edo vasco-frantsesak izan nahi ez eta hemendik aurrera vasco-europarrak izateko bidean jarri al gara?
Balentriak
Heroismoaren garaiak, aldi eta leku guztietan, terrorearen garaiak izan ohi dira, batzuen heroismoak besteen terrorea izaten baitu bazka.
Trukean
- Irakasle jauna, euskal gaztediak zergatik ez du benetan baliagarria zaiona ikasten? Zergatik sartu behar ditu kaskezurrean bigarren mailako gauzak?
- Zertaz ari zara, Lertxundi? Zer esan nahi duzu?
- Oso xumea da. Literatura orduetan Arrese-Beitia, Bilintx eta Mogel ikasi behar izaten ditugu, literatura unibertsalaren ikuspegitik guztiz bigarren mailakoak diren idazleak, eta hori Gamiz kontutan hartu gabe… Eta, bitartean, ez dugu Shakespeare edo Goetheri buruzko arrastorik. Denbora galtzen dugu Gamazada ikasten, baina ez ditugu Europako eta munduko historiak ezagutzen. Eta latin-hiztegia? Irakaskuntza honen erruz, ez daukagu Erromatarrean eta Grezian, guztiz ezezagunak zaizkigun bi kultura handi horietan, familiartasunez ibiltzeko betarik. Zer balore du horrelako heziketa batek?
- Ez zaizu arrazoirik falta. Eskolak arreta gehiago eskain diezaioke kultura unibertsalari. Baina ez ahaztu euskaldunak garela.
- Eta?
- Lertxundi, ahaztu egin al zaizu orain gutxi arte zure gurasoak eta zure gurasoen gurasoak zigortuak izaten zirela eskolan euskaraz hitz egiteagatik?
- Ez, ez, jakina, ez zait ahanzten. Baina horregatik ezjakinak izan behar al dugu guk?"
Trukatu berri dudan testu bat da. Arrese-Beitia, Bilintx, Mogel eta Gamiz zioen tokian jar itzazue Mickiewicz, Slowacki, Krasinski eta Towianski, erromantizismo poloniarraren lau izar. Euskara dioen tokian, jar ezazue poloniera. Zamakolada dioen tokian, Tadeusz Kosciusz-en matxinada. Lertxundi dioen tokian, Gombrowicz.
Bai. Euskal egoerara egokitu dudan testu hori Gombrowiczena da, eta, Gombrowiczekin batera, esaten hasi beharra dago: ez da batere on, ez osasungarri aberria ezkutu gisa baliatzea mundutik bereizteko; ez da on ezta osasungarri ere ez kulturarentzat, ez aberriarentzat berarentzat ere, eta irakurleak uler bitza bai kultura bai aberria nahi duen eran.
Lau apunte
Joseba Permachek dio kondenak iraganekoak direla baina indarkeriak presentekoa izaten segitzen du. Presentekoak izan nahi dugunok kausa-efektuaren funtzionamendua ikasten hasi beharko dugu Permachen logikari buruzko klaseetan.
"Europa buruzagi politikoek soilik eraiki dezakete", zioen Josu Ortuondok. Ez dakit bere burua Europako buruzagi politikotzat daukan. Nolanahi ere den: zergatik eta zertarako deitu ziguten bozkatzera?
"Madrilen masiboki egiten da bekatu", bota zuen, bai bota ere, Espainiako gotzainen buruak. Putetxeetako ate eta hormetan egoten omen diren zulotxoetatik begira bezala irudikatzen dut Rouco Varela madrildarren bekatuak kontabilizatzerakoan. Kuriosoa litzateke zenbat bekatu egiten den Bilbon edo Iruñean edo Apatamonasterion. Baina gure gotzainak lotsaz daude nonbait zirrikituetatik begiratzeko.
Auschwitz
Nolanahi ere den, Auschwitzi buruz irakurri ditudan liburu eta testu ugarien artean, Ökerny idazle hungariarraren testu labur kitzikagarri bat etortzen zait burura.
"Neska koskorrak ez zituen lau urte besterik. Haren oroitzapenak, seguru asko, urtuta zeuden, eta amak, neska koskorra zetorkien aldaketara ohitu zedin, txarrantxez jositako kontzentrazio zelaiko hesira eraman zuen, eta handik urruti ikusten zen tren bat seinalatu zion:
- Ez al zaude gustura? Laster libre izango gara. Tren horrek etxera eramango gaitu.
- Eta orduan, zer gertatuko da?
- Orduan, etxean biziko gara!
- Zer esan nahi du etxean bizitzeak?» galdetu zuen neska koskorrak.
- Lehen bizi ginen tokian biziko gara.
- Eta zer dago han?
- Oroitzen al zara zure hartzatxoaz? Agian aurkituko ditugu zure panpinak ere…
- Ama, eta etxean ba al dago zentinelarik?
- Ez, laztana, han ez dago.
- Orduan, handik... handik ihes egin daiteke?"
Bankua eta solidarioa?
Ametsa dirudi. Hobeto esateko, ez du posiblea denik ematen. Baina Angel Toñak dio:
"Ametsa da, baina amets egingarria. Batzuk betirako busti gara. Zoratuta gaudela esaten digute lagunek, baina jendea itxaropentsua da aldi berean. Beste mundu batean sinisten ez badugu, sekula ez dugu beste mundu hori egingo, eta guk sinisten dugu, bidea malkartsua izango dela jakin arren".
Eskertzen da hitzez eta ekitez eskaini nahi den mundu hobe bati buruzko testigantza.
Antzezpena
Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]
María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.
Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.
Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]
Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.
---------------------------------------------
Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]
.jpeg)
Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]
Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]
Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.
Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]
Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.
Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.