Landareak: Libano gora behera
Hango baso apurretan daude bai, inoizko gerrate gehien pairatu dituzten zuhaitzak. Zedroak. Kulturak, baldin eta izan behar badu, nahi eta nahiez erlijioari uztartua behar duela pentsatzen dutenek beharrezkoak dituzten gerrateak. Nekazari libanoarrek Arz al-Rab deitzen diote zedroari, "Jaunaren zedroa". Era guztietako jainko-jainkosen bizileku izan den basoak gaur egun ere badu apopiloa: etorkizunerako babesteko, bere adarrak sutarako ebakitzen dituen guztia madarikatzen duena.
Maronitek baseliza bat dute han: abuztuero meza ospatzen dute, zuhaitz sakratuen ohorez. Hauentzako bezala, erlijio suntsitzaileak baino lehenagokoentzat zuhaitz batzuk espiritua zuten: grekoen hamadriadak, errusiarren zuhaitzetako demonioak, egiptiarren sikomoroetako jainkotxo lotsatiak... Maronitentzako bezala Siriako Nosairi tribukoentzako zedroak jainkotasunez blai dira eta Feniziarren garaietatik etengabe bete dute baso sakratuak gurtzeko erritoa.
Sakratuak ez ziren basoak, ordea, gupidarik gabe eraitsiak izan dira. Feniziarrek Egiptora saldu zituzten duela bost mila urte eta Biblostik abiatuta itsasoz almadia gisara eraman zituzten haraino. Lehen faraoien hil kaperak, gorpuen baltsamoak eta papiroak kontserbatzeko gaia zen zedroa.
David erregearen tenplua, asiriarrenak, babiloniarrek Mardukeri eskainitakoa eta pertsiarren Persepolis hiria denak dira zedro. Gero erromatarrek ontziak egiteko epaia eman zieten basoei eta enbor ipurdien arteko harkaitzetan seinaleak zizelkatu. Bizantinoek elizak eraikitzeko, arabiarrek ontzigintzarako eta Justinianok Jerusalengo Birjineran basilikako teilatua egiteko, kostata baina basotxo bat topatu eta desegin zuen. Lehen Mundu Gerran turkiarrek burdinbideak eraikitzeko erabili zuten zura hau. Victoria erreginak, koloniaren aldeko itxura lanetan, galtzeko arrisku bizian ziren zedroen bueltan harresi bat eraikiarazi zuen.
Gaur egun bai arriskua. Munduko erlijio gerrazaleenen topagune bortitzenean baitaude Libanoko zedro hauek. Gerrak eta erlijioak akaba ditzagun... zedroen alde!
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]