Duela urte batzuetako bertso saioetan gerrikoa estutu esaldia sarri entzuten genuen. Noski, krisiak jota: langabezia, miseria... eta horrelako egoeretan, Lazkao Txikik irudimena eta irudia baliatzen zituen: "Guri gerrikoa estutzeko, gehio ala? ta eak? Nei beittu besteik eztau, ttikie ta flakoa; gerrikoare azkeneko zuloaino estututa baino… baezpare, Fraga tiranteekin".

McDonald's salatu omen dute, enegarren aldiz, astean hiru edo lau aldiz han otordua egiten zuten bi haurren gurasoek, jateko ematen dutena eta iragartzen dutenaren artean alde dezentea omen dagoela eta. Enpresa ziur dago kasua artxibatu egingo dutela; ez omen da euren errua haur horiek gehiegi gizentzea; ez omen du ez buru eta ez hanka salaketak. Nik ere apustu egin beharko banu, enpresaren alde egingo nuke, nork dauka bada justiziaren makinaria bere alde jartzeko bitarteko gehien, munduko multinazional indartsuenetako batek ala bi mukitsu eta gurasoek? Beste kontu bat litzateke arrazoiari begiratuta apustua egitea. Baina, orduan, ez nuke apustua norekin eginik izango.

AEBetako biztanleen %60ak obesitate arazoak omen ditu eta, ikerketek diote elikadura txarraren eraginez dela. Jaten dena txarra eta asko jaten delako, gainera. Zenbat aldiz jaten duzu zuk egunean? Hiru, lau otordu eta gutxi gehiago. Agian gutxiago. Bada, AEBetan egunean 18 aldiz jaten omen da zerbait. Atera kontuak zer datorkigun!

Europan ere kezka sortzen ari da kontu hau eta, azken asteetan gainera, areagotu egin da kezka, izan ere, laborategi batek kalkuluan huts egitearen ondorioz, haurren pisu eta hazkunde kurbak gaizki atera omen eta jan gehiegi eman diegula. Kasualitatea, amaren bularrarekin aski ez eta haurrak normal hazteko, laborategi horietako produktuak ematen aritu gara, amen frustraziorako eta laborategien patrikak aberasteko. Hanka sartzaileak, beste behin, ez direla etxekalte aritu aizue!

Baina obesitateak eragin larriagoak ere baditu: diabetea, hiperkolesterolemia, hipertentsioa, egundoko gastuak nola jatenean hala osasun zaintzan...

Multinazionalak ez dio utzi, ordea, propaganda egiteari eta milioiak erabiltzen ditu, goizean jaiki eta lehenengo otorduan bere zerealak jan ditzagun, adibidez. Edo, beste estrategia batzuk ere baliatzen ditu, zein kirolek du arrakasta aparta AEBetan? Saskibaloiak. Zenbat atsedenaldi ditu partidu bakoitzak? Hiru behintzat bai eta hasierako itxaron aldia gainera. Zer egiten du zaleak tarte horietan? Jan eta jan, edan eta edan, iragarkiek agintzen diotena. Zerbaitegatik dauka futbolak arrakasta gutxi: batetik zaleek hainbeste denboran kontzentrazioari eusteko gero eta gaitasun gutxiago dutelako eta bestetik denbora asko atsedenik gabe entretenituta; hainbeste jende batera eta sarrera beste zukurik atera ez? Negoziante kaxkarrak!

A, baina gizendu ondoren argaltzeko dietak, a zer mauka! Dirutzak mugitzen dira beti bide berean kilo batzuk argaltze aldera. Ondorioak: inor gutxik argaltzen du nahi adina eta, batzuek, sendatzen zail samarrak diren gaixotasunak bereganatzen dituzte gainera: anorexia eta bulimia ezagunenak. Arrotzagoak: hortorexia, barazkiz soilik elikatu nahia eta gorputzaren beharrak ongi ez asetzearen ondorio, bitamina ezak gaixotu ohi du pertsona; bigorexia, muskulatura sendotu nahia kosta ahala kosta, gaixotasun psikologikoa...

Familiek zer bide hautatzen dute? Betikoa, erruduna kanpoan bilatzen hasi. Honi salaketa, hari erantzukizuna... Zer egin dugu guk? Hezi al ditugu haurrak dieta sanoan? Etxean zer eta nola jaten dugu? Ez dago horrelako galderarik edo, daudenean, beranduegi.

Egia da estresatutako bizimodua daramala jende askok eta etxean otordu duinik prestatzeko astirik gabe bizi dela hainbat. Beharbada, jangela kolektiboak antolatu beharko ditugu eskoletan, lantegietan, auzoan... arazoa eta ondorioak ikusita, irteera egokia izan daiteke, aste egunetarako behintzat.

Horretaz aparte, familiaren eragina ikusita, haur eta gazteak osasuntsu hezteko beharraz jabeturik, garaiz hasita, eskoletan hezi behar genituzke eta horretarako gastronomia eta dietetika gaiak jorratu. Horrekin batera kirol egokiak hautatzen irakatsi eta zer, zergatik eta zertarako egin behar luketen garbi azaltzen saiatu.

Edo bide hau edo, garai batean uztarrian lotuta lanean erabiltzen genituen behiei bezala, muturretakoa jarri askatik kanpora jan ez dezaten, askakoa ongi prestatuz, noski. Ez dago beste aukerarik.