Osasuna: Urtero 1.000 biriketako minbizi diagnostikatzen dira EAEn
Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburu Gabriel Inclan-ek adierazi bezala, urtero mila biriketako minbizi kasu inguru diagnostikatzen dira Euskal Autonomia Erkidegoan. Biriketako Minbiziaren Espainiako Taldeak Bilbon egin zuen sinposioan eman zuen datu hori Inclanek, gaitza lehen mailako osasun-arazo definituz, kopuruagatik, heriotza-tasengatik, erabili behar diren baliabide ekonomiko nahiz sanitarioengatik, eta kasu bakoitzak duen garrantzia pertsonal, familiar eta laboral izugarriarengatik.
Sinposioan emandako datuen arabera, 2000. urtean 18.000 biriketako minbizi kasu izan ziren, eta heriotza-tasa 17.000 pertsonakoa izan zen. EAEn, esan bezala, 1.000 kasu diagnostikatzen dira, batez beste, urtero. Baina kasu horietan agerian utzi beharra dago tabakoaren garrantzia, berau baita biriketako minbiziaren erikortasunaren eta hilkortasunaren eragile nagusia, eta hori gutxi balitz, baita kardiopatia koronario guztien %30aren erantzule zuzena ere.
Tabakoa faktore kausal erabakigarria da aho-barrunbeko, laringeko eta biriketako tumoreetan, arrazoi sortzaile nagusia, lehen esan bezala, baina beste hainbat tumore gaiztorekin ere »hala nola hestegorri, maskuri eta giltzurrunetakoekin» lotura zuzena daukala frogatu dute ikertzaileek.
Horrexegatik, Inclanek argi utzi zuen "kontsumoaren aurrean, tabakoari erabat uko egitea beste neurririk ezin dela onartu", eta tabakoaren erabilera kontrolatzeko erakunde desberdinek »administratibo, politiko nahiz sanitarioek» hartutako neurriak erabat justifikatuak daudela gehitu zuen. Adibide gisa, zera azaldu zuen: heziketarako martxan jarritako ekimenei esker eta Lehen Mailako Arretan egindako jardun medikoei esker 1997. urtean %29 erretzaileak ziren bitartean, 2002. urtean pertsona horien kopurua %26ra jaistea lortu dela.
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.
Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]
Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]
Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.
2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]
82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.
2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Bihotzean ditudan oroitzapenik politenetakoak dira. Euskal Filologia egiten ari nintzen garai hartan, eta Arbizuko elkarte batera joan ginen Ruper Ordorikaren kontzertu batera. Han zeuden Rikardo Arregi Diaz de Heredia eta Juanjo Olasagarre. Ez nintzen Arregiri esatera ausartu... [+]
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]
