Makina bat kontu


Hermes babestuta

Greziako Olinpiako Museo Arkeologikoan 2.000 urte baino gehiago duen Hermes estatua ospetsuari lurrikaren aurkako babesak jarri dizkiote.
Hermes estatua Praxiteles eskultoreak marmolez egin zuen eta 2 metro inguru neurtzen du. Bere balioa kalkulaezina da eta horregatik artelanak zaintzeko gero eta interes handiagoa dago. Museo osoa zaintzea bideraezina denez, elementu bakanak nola zaindu aztertzen ari dira.
Kasu honetan Buffaloko unibertsitateko Michael Constantinou eta Andrew Wittaker ikerlariak eta Atenasko unibertsitate teknikoko Vlassis Koumousis ikerlariak elkarrekin lan egin dute Hermes estatuarentzat isolamendu sistema analizatzeko eta garatzeko. Garatutako sistema Greziako kultura ministerioari eskainiko zaio beste estatua batzuekin erabiltzeko.
Garatutako sistemaren oinarria pendulu eran higitzea ahalbidetzen duen plataforma da. Honek sistema balantzaka aritzea ahalbidetzen du eta Richter eskalan 8 gradu arteko lurrikarak jasatea ere bai. Sistema hau Hermesen azpian kokatutako porlanezko oinarri batean antolatu da.
Teknologia hau San Frantziskoko nazioarteko aireportuan, Errusian gasa ateratzeko hainbat plataformatan eta Istanbuleko aireportuan frogatu da ez bakarrik arte-lanetan, baita egitura bakanetan ere. Lortutako emaitzak oso onak izan dira.


Aire purua plasmako teknologiarekin

Unibertsoan arruntena den materia, hots, plasma, aire purua lortzeko erabiltzen ari dira Pacific Northwest National Laboratoryko ikerlariak. Hasieran helburu militarrak zituen ikerketaren emaitzak merkaturatzeko asmoa dago laster.
Sistema atake biologiko edo kimiko batetik soldaduak babesteko pentsatu zuen AEBetako Defentsa Departamentuak, baina Hybrid Plasma Filtration System (HPFS) deitzen den sistema merkaturagarri izan daiteke laster batean. Une honetan sistema garatu duen laborategiak sistema trinko bat baino ez du eratu, baina asmoa egon badago eraikuntza osoak edo abioiak, adibidez, babesteko sistema handiak garatzeko.
HPFSren garapenean ingeniari nagusia den Ken Rappe-k garbi agertu du, sistema honen garapena munduan egiten ari diren ekintza bortitzen ildotik datorrela. Sistema honen ezaugarri nagusia iragazki arruntak ez erabiltzean datza, hauen ordez plasma erabiltzen baita eta honek iragazki guztietatik igaroko liratekeen aire-poluitzaileak deusezten ditu. Gainera, plasmaren bizi erabilgarria iragazkiena baino handiagoa izateaz gain askoz ere erabilgarriagoa da.
HPFS gai da 1995ean Tokioko metroko atentatuan erabilitako sarin gasa, adibidez, deusezteko eta edozein poluitzaile aire garbi bihurtzeko ere bai.


Azkenak
2024-12-31 | Julene Flamarique
24 urteko espetxe-zigorra bete ostean libre da Guillermo Merino durangarra

Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.


2024-12-31 | Leire Ibar
Prezioek gora egingo dute urte berriarekin batera

Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.


2024-12-31 | ARGIA
Apirilaren 11n egingo da Aberri Egun bateratua, Euskal Herria Baterak deituta

Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.


2024-12-31 | ARGIA
Gontzal Fontaneda euskaltzale gasteiztarra hil da

Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]


Eraikiz kolektiboa: “Gizonok matxismoaren aurrean ardurak hartzeko unea iritsi da”

Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.


2024-12-31 | ARGIA
Zarautzen terapia kontsulta duen gizon bat atxilotu dute, emakume bati sexu-erasoa egitea egotzita

Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.


2024-12-31 | Leire Ibar
Kataluniako emakume kazetarien erdiak baino gehiagok jasaten du sexuagatiko diskriminazioa

Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.


2024-12-31 | Julene Flamarique
Akusazioak hemezortzi urteko espetxe-zigorra eskatu du Mario Lopez Gernikako entrenatzaile ohiarentzat

Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]


Israelgo espetxerik ankerrenean atxiloturik dago Gazako azken ospitaleko zuzendaria

Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.


2024-12-31 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Obrak eta obrak, marra horia lausotzeko

Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]


Petardo eta bengalak, albo-kalteak dituen tradizioa

Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]


2024-12-31 | Usurbilgo Noaua
Beste sute bat izan zen erraustegian

Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.


2024-12-31 | Josu Iraeta
Borroka luzearen ametsak, egiazko nahi ditut

Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]


Bizilagunekin plataforma munduko futbol kopa Donostian jokatzearen aurka: “Ez dugu gure aurkako golik ospatuko!”

Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]


2024-12-31 | Sustatu
Max streaming plataforman ere euskarazko edukiak agertzen hasi dira

Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude