Landareak: Azpitarako akaramailua
San Blasetako Abadiñon opil eta erroskilen anisaren usain artean behikunde latza, azken urteetako zabalena ikusteko aukera ederra izan genuen. Txarolesak, blondak, herri-behiak, alistana-sanabresa idiskoak eta idiak... ikuskizun polita merke asko Gerediaga auzoko Solozabal baserriaren atzekaldean. Usaina zela eta, erroskila dozenen paldo ziren gurbitz-adarretaz idaztea erabaki samartua nuenean, kristal zartatuz distiratutako adarrak, isatsa egina eta ilaje orraztua zuten zezenak eta mahatsondoarekin mozorroturiko baserriaren artean horra intsusadia!
Ona da intsusa (Sambucus nigra) ona. Bieito deitzen diote galegoek, bedeinkatua. Bonarbre katalanek, zuhaitz ona. Teutonek intxusaren aurrean txapela kendu beharra dagoela dion esaera bat dute. Europarrek mundu osora eraman zuten, Andeetako muturretaraino, hainbeste onura antzeman izan zaio intsusari... Gurea bezalako kultura atlantikoetan etxearen babesa bermatzen duen landarea da intsusa. Abadiñoko Solozabalen bezela makina bat etxe, etxeordeko, borda, eilor eta oilategitan ikusi daiteke. Areago... sendabelar erabilienetakoa da »erredurak sendatzeko ukendurik ezagunena osatzen du», moja-konbenturen batean garagardoa intsusaz gozatzen dute, bere adar hutsez jostailuak egiten dira, ukuiluko azpiak ateratzen direnean zapoak, sube gorriak eta arrabioak uxatzeko azpi berrien azpian intsusa adarrak jartzen dira, eta abar, eta abar... Hortik, jakina, intsusak adina izen duen landare gutxi: akamailu, akamelu, akaramailu, flot-arbola, intu, intxu, intusa, intsusa beltza, linsura, linsusa, litsusa, maus, plausta, plausta arra, sabiko, sabuka, sabukitze, saguka, sakuta, sakute, saliparda, San Juan lilia, sarets, sauka, sauko, sauku, sorgin-mahatsa, sugukitze, txikutxa, txotxika, txutxika, zaminka, zaminza, ziaurrea, ziorria, zuka-ziria.
Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]
María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.
Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.
Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]
Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.
---------------------------------------------
Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]
.jpeg)
Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]
Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.
Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]
Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.
Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]
Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.
Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]
Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.