Euskara koadrilan muturra sartuta dabil


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
13-14 urte arteko lagunarteentzat prestaturiko egitasmoa da Kuadrillategi, alegia, DBH-ko 2. eta 3. mailetan dauden gazteentzat. B edo D ereduetako nerabeak biltzen dira proiektuan. Gutxienez bost laguneko taldeak osatu eta astean hiruzpalau orduko saioa egiten dute. Gazteen intereseko gaiak lantzeko hiru elementu izaten dituzte ardatz: jolasa, lagun-taldea eta euskara.

Proiektua hasi eta lagun taldeak hiru aldiz elkartzen dira ikasturtean dinamizatzaileekin, koadrila-saio izenekoan egitasmoaren gorabeherak aztertzeko. Hasi eta buka, ikasturte bat irauten du asmoak, baina eskaintza ikasturtero errepikatu ohi da. Lagun-talde batek gehienez ere bi ikasturtetan jardun ahal izango du, taldeko kide guztiek eta dinamizatzaileek hala adosten badute. Bestalde, egitasmoa herriko eragileek kudeatzen dute.

Sorrera, eta hasierako urratsak

Orain 12 bat urte, Pello Jauregi doktorea gazte talde baten euskalduntze prozesua aztertzen hasi zen. Hari horri tiraka, Pasai Antxon (Gipuzkoa) jarri zuen martxan proiektua. Bi ziren helburu nagusiak: gaztelaniaz bizi zen gazte talde baten hizkuntza ohiturak aldatzea eta aldaketa prozesu horren jarraipena egitea. Hasierako teoria eta metodologia orraztu ostean, proiektua osatu eta Lasarte-Orian (Gipuzkoa) aplikatu zuen diseinu berria. Bigarren ikerketan esperientzia eta lagun kopurua handitu zituen. Horrezaz gain, lagunarte euskaldunak eta lagunarte mistoak »euskaldunak eta gaztelaniadunak», bildu ziren egitasmora. 2000ko ekainean ikerketa fasea amaitu eta datuen berri eman zuten. Emaitzak oso onak izan ziren, batez ere talde mistoetan hizkuntza ohitura euskararen alde aldatu zelako. Euskaraz egiteko ohitura duten lagun taldeek ohitura indartzea eta gaztelaniaz mintzatzen ziren taldeek euskaraz egiteko ohitura hartzea zen asmoaren helburua. Diseinu berria ere egin zuten gero, adina txikitu, euskara-eskolak bazter utzi eta aisialdi eskaintza erraztuta. Orain arte, dozena bat inguru udaletan jarri dute martxan: Gipuzkoako Andoain, Aretxabaleta, Astigarraga, Beasain, Deba, Lasarte-Oria, Bergara eta Urnietan eta Nafarroako Burlata, Uharte eta Atarrabian.

Ikerketa-aholkularitza taldea eta prestakuntza

Lasarte-Oriako esperientziaren ostean, Kuadrillategi Ikerketa eta Aholkularitza Elkartea osatu zen, hasitako proiektuari eusteko. Euskalgintzan diharduten pertsona, elkarte eta erakundeak euskararen normalizazio prozesuan berezko taldeek duten garrantziaz ohartaraztea da talde horren helburua. Baita euskararen erabilera indartzeko bide berriak ikertzea ere.

Horrezaz gain, Kuadrillategi egitasmoa martxan jarri nahi dutenentzat 50 orduko prestakuntza ikastaroa ere antolatu du Elkarteak, proiektuaren teoria eta metodologia azaltzeko, eta orobat, berezko taldeetan euskararen erabilera sustatzeko Kuadrillategi Elkarteak eginiko ikerketen berri jasotzeko.

Diego Egizabal, Kuadrillategi egitasmoaren zuzendaria: «Gazteen arteko erabilera sustatzeko Kuadrillategi eraginkorra izan da»
Balorazioa oso ona egin duzue. Zein ondorio nagusi atera duzue?
Gure esku-hartzeak euskararen erabilera suspertzen du, koadrilak hainbat baldintza betetzen baditu eta gutxieneko denbora ematen badu esku-hartzean. Gure uste teorikoak indartuta eta baieztatuta geratu dira ikerketan. Horrek ez du esan nahi, ordea, Kuadrillategin izena eman eta helburuak lortzen direnik. Sustatzaileek oso erne ibili behar dute baldintzak bete daitezen, eta baldintzak betetzen ez dituen taldeari kanpora joan nahi ez badu bete behar dituela gogorarazten. Esku-hartzea eragingarria izango bada, esku-hartzean diharduten koadrila guztiek bete behar dituzte baldintzak, salbuespenik gabe. Salbuespenak ezinbestean eragiten dio sistema osoari eta esku-hartzearen muina bera kaltetu dezake.

Datu eta grafiko ugari argitaratu duzue horren harira. Nolakoa izan da euskararen erabileraren garapena?
Lagunen erabilerari dagokionez, Kuadrillategi aurretik 55 gaztek hitz egiten zuten euskaraz. Bi ikasturteen buruan, nabarmen egin du gora joera nabarmenik ez zuten gazteen kopuruak. Euskararen aldeko joera zuten gazteen kopuruak ere gora egin du, baina apalago. Gaztelaniaren aldeko joera zuten gazteen kopurua, berriz, erabat murriztu da. Euskararen aldeko joera zuten 55 gazteetatik 51k eutsi diote. Aitzitik, erabilera hobe zezaketen 50 gazte horien artean 23k lortu dute hobetzea, hau da, gazteen %62k. Horietatik 11 gaztek, gainera, euskararen aldeko joera lortu dute, erabilera hobe zezaketen gazteen %22k. Gainerako 20 gazteek modu nabarmenean hobetu dute erabilera, baina ez dute lortu helburua. Horiek horrela, esan dezakegu gazteen arteko erabilera sustatzeko Kuadrillategi egitasmoa eraginkorra izan dela.

Eta parte hartu dutenen euskara gaitasuna aldatu al da?
Gaitasunari gagozkiola, emaitzak apalagoak izan badira ere, datuek argi erakusten dute egitasmoan parte hartu duten gazteen kopuru handi batek hobetu duela hizkuntza gaitasuna. Kuadrillategi aurretik, 105 gaztetxoetatik 51 gaztek hitz egiten zuten euskaraz oso ongi; hortaz, 54 gaztek baino ezin zuten gaitasuna hobetu. Gaitasuna hobe zezaketenen %37k hobetu dute. Hortaz, hazkunde adierazgarria gertatu da. Edonola ere, multzoak banaka aztertuz gero, ez dirudi multzo guztietan hazkunde esanguratsurik izan denik. Hasieran euskaraz "oso ongi" hitz egiten zuten gazteen multzoan, adibidez, hazkundea txikia izan da; "nahiko ongi" hitz egiten zuten gazteen multzoan, aldiz, hazkundea esanguratsua izan da. Euskaraz oso ongi hitz egiten zuten gazteen multzoan ez da galerarik izan, eta euskaraz nahiko ongi hitz egiten zuten gazteen multzoan lagun bakar batek baino ez du atzera egin.

Zein dira Kuadrillategi proiektuko lan-taldearen helburuak?
Hainbat herri dabil Kuadrillategi egitasmoa martxan jarri nahian. Gure asmo bakarra herri horiei egitasmoa hasten laguntzea da. Esku-hartzea behar bezala gauzatzeko zerbitzuak eskainiko dizkiegu.


Azkenak
Martxoak 3tik 49 urte
“1976ko Gasteizko greben mugimendua eskola politikoa izan zen”

Martxoak 3ko sarraskiaren 49. urteurrena beteko da astelehenean. Grebetan eta asanblada irekietan oinarritutako hilabetetako borroka gero eta eraginkorragoa zenez, odoletan itotzea erabaki zuten garaiko botereek, Trantsizioaren hastapenetan. Martxoak 3 elkartea orduan... [+]


Memoria bala bat da buruan

1976ko martxoaren 3an, Gasteizen, Poliziak ehunka tiro egin zituen asanbladan bildutako jendetzaren aurka, zabalduz eta erradikalizatuz zihoan greba mugimendua odoletan ito nahian. Bost langile hil zituzten, baina “egun hartan hildakoak gehiago ez izatea ia miraria... [+]


2025-02-28 | ARGIA
1936-1976an Nafarroan errepresaliatutako 407 irakasleak, nortzuk ziren?

Memoria eta Bizikidetzako, Kanpo Ekintzako eta Euskarako Departamentuko Memoriaren Nafarroako Institutuak "Maistrak eta maisu errepresaliatuak Nafarroan (1936-1976)" hezkuntza-webgunea aurkeztu du.


2027an ixten hasi behar diren zentral nuklearrak mantentzeko eskatu diote Iberdrolak eta Endesak Espainiako Gobernuari

Espainiako Estatuko zentral nuklearrak itxi ez daitezen aktoreen presioak gora jarraitzen du. Otsailaren 12an Espainiako Kongresuak itxi beharreko zentral nuklearrak ez ixteko eskatu zion Espainiako Gobernuari, eta orain berdin egin dute Endesak eta Iberdrolak.


2025-02-28 | ARGIA
“Erdalduntzeko makina” salatzeko kanpaina abian jarri du Bilboko Guka mugimenduak

Gukak “Bilbo erdalduntzen duen makina” ikusaraziko du kanpainaren bidez. 24 orduz martxan dagoen makina salatuko dute, eta berori “elikatu eta olioztatzen dutenek” ardurak hartzea eskatuko dute. Euskararen aldeko mekanismoak aktibatzea aldarrikatuko dute.


'Errealitatearen harribitxiak'
Arreta galdu barik

ERREALITATEAREN HARRIBITXIAK
Nork: Josu Iriarte, Nerea Lizarralde, Jare Torralba eta Amets Larralde. Mikel Martinezek zuzenduta eta Jokin Oregiren testuetatik abiatuta.
Noiz: otsailaren 21ean.
Non: Bilboko 7katu... [+]


2025-02-28 | Gedar
Adin txikiko neska bati eraso dio Sarako kirol entrenatzaile batek

 15 urteko emakume bati egin dio eraso Izarra klubean jarduten zuen pilota entrenatzaile batek.


Nafarroako Gobernuak Estatuaren indarkeriaren beste zazpi biktima aitortu ditu

Nafarroako Gobernuak ofizialki aitortu ditu gure lurraldean giza eskubideen urraketa larriak jasan zituzten Estatuaren indarkeriaren beste zazpi biktima. Horien artean, hitzez hitz “motibazio politikoko biktima gisa” aitortzen ditu Patxi Erdozain, Eneko Compains,... [+]


Odon Elorzak Donostiako San Bartolomeko merkataritza zentroaren kontrako plataforma aurkeztu du

Donostiako alkate ohiak webgune bat sortu du, eta plataformarekin bat egiteko eskatu die herritarrei.


2025-02-28 | Sustatu
Webtest.eus: webguneen segurtasuna autoebaluatzeko tresna

PuntuEus-ek doako tresna erabilgarri bat jarri du edonoren eskura, webguneen segurtasuna erraz ebaluatzeko. Webtest.eus izeneko autoebaluazio-tresna honi esker, erabiltzaileek beren webgunearen segurtasun-maila modu sinple eta argian azter dezakete.

 


Okzitaniako A69 autobidea
Justiziak ezeztatu du obren gauzapena zekarren prefetaren ordenantza

"Historikotzat" jo du otsailaren 27an plazaraturiko epaia Lurraren Altxamenduak sare ekologista antikapitalistak. Bere aldetik, epaiaren "krudelkeria" salatu eta helegitea jarriko duela jakitera eman du Frantziako Estatuak. Duela hogei urte baino gehiago jarri... [+]


Arabako ospitaletako komunen irisgarritasun falta salatu du Eginaren Eginez elkarteak

Elkarteko Elena Avalosek salatu du aulki gurpildunarekin komunera sartzea oztopatzea, pertsona desgaituen eskubideen, autonomiaren eta duintasunaren kontra doala.


Txema Monterok EAJ birsortzea proposatu du, ‘Deia’-k zentsuratutako artikulu batean

Joan den asteartean La Vanguardia-n argitaratutako artikuluan egin zuen proposamena Txema Montero abokatu bizkaitarrak. 30 urtez Deia egunkariko kolaboratzailea izan da eta lehenik hara bidali zuen bere artikulua, baina egunkariak ez zion argitaratu.


Eguneraketa berriak daude