«Basoa ikusten uzten ez gaituen zuhaitza" esaldia oso erabilia da, baina ez horregatik garrantzi gabea. Euskal politikagintza azken boladan dabilen moduan, badirudi honelako zerbait gertatzen ari zaigula, Ibarretxe Plana zuhaitz hori izatea, beste gauzarik ikustea utziko ez ligukeen bitartean. Azken hau, egia esateko, Plana berari lepora ezin geniezaioke, nire ustez, gure lanbidearen ajean oinarrituta baitago. Horregatik, zuhaitza alde batera utziz oraingoan, sar gaitezen euskal ekonomiaren basoan.

Duela egun batzuk, honelako albiste titulua topatzen genuen egunkari ezberdinetan: "Lanbide arteko gutxieneko soldata jasotzen duten 80.000 euskal herritar pobreziaren atalase-maialatik behera bizi da". Albisteak honela jarraitzen zuen, OCDEren arabera, pobrezia ekidin edo saihesteko hilabete oro 780 eurotan legokeela kopuru minimoa, eta gogorarazten zuen, aurreko hilabetearen igoeraren onarpenaren ondorioz, soldata hau gure autonomia erkidegoan, eta hedaduraz Espainia guzian, kopurua 513 eta 598 euroen artean egokitzen dela, urtean 12 edo 14 paga jasotzen diren arabera. Beraz, hau jakinda, argi dago Caldera jaunak onetsi zuen %4,5eko igoerak ez duela inor pobreziatik ateratzen eta aterako.

Bestetik, kontuan badugu SMIa oinarri dela beste zenbait kalkulu egiteko orduan, hala nola, pentsioen dirua, langabeziaren prestakuntza, oinarrizko errenta, eta abar, esan daiteke ehun mila pertsona baino gehiagok kantitate ekonomiko urria jasotzen dutela eta ez daudela bizi baldintza minimoetan irauteko moduan.

Egia da bestetik, lan merkatuak badituela bere zirrikitu eta zokoak, eta ziurrenik ere SMI jasotzen duten pertsonek, zenbait kasutan, beste diru sarrera batzuk izatea, edo komunitatean bizi diren pertsonekin soldata borobiltzea, baina ez da egia gutxiago, konponketa hauek guztiak beharrezko adabaki batzuk besterik ez direla honela bizitzera behartuta aurkitzen diren pertsonentzat.

Honek guztiak gure gizartearen zati batek bizi duen egoera larriaz eta estuaz hitz egiten digu, baina ez, era berean, gure sistema ekonomikoa eskasia honetan sostengatzen dugula, eta zati batean behintzat, gure ongizatearen gezurra.

Gabonak pasa dira, San Sebastianak ere bai eta inauteriak etorriko dira. Berriro ere "etxea leihotik" botako dugu, baina herritar askok ez dute hori egiteko aukerarik izango, horregatik, zorpean sartu beharko dute beraien buruei normaltasunaren itxura eman nahian, edota zalapartatik baztertu beharko dute bere behartasun egoera isolaturik eta bakarrean bizitzeko.

Baina egia esanda, aurreko honek gure gizartearen gehiegikeria eta neurrigabekeriarekin erlazioa izango lukeela iruditzen zait, horregatik gehiago kezkatzen nau, etxebizitzen prezioak, erosketen saskiak eta oinarrizko bizitzaren beharrak ere, gure kale eta herrietan bizi diren pertsona hauen esku ez egoteak, bien bitartean gu, nolabaiteko marjinarekin kontsumitu dezakegunak, ez gara ohartzen ez arduratzen.

Pobreziak lotsa ematen du eta gainera lotsagarria da, Lazaro Carreterrek azaltzen zuen bezala bere ezagunak diren El Dardo en la palabra delako ezberdintasun burutsu eta zorrotzetan. Badira ezkutatzen saiatzen diren pobreziak, non sufritzen dutenek ez duten bere benetako egoera azaldu nahi herritarren artean, eta hori pobrezi lotsagarria da. Aldiz, badago beste pobrezia mota bat denoi lotsa eman beharko ligukeena, hau da, gizarte zati bat behartasun eta eskasian bizitzera kondenatzea, beste zatia bizitza ugaritasun eta oparotasunean bizi den bitartean. Honela beharrezkoa dirudit, marxismoaren plusvalia terminologia berreskuratzea, alegia, miseri bat ordaintzea etekin eta mozkina ateratzeko lotsagarria da, baina hori egiten duten askok gure gizartean pertsona arrakastatsuak kontsideratzen dira. Beraien aberastasuna gizarte iruzurrean baliatzen da gehienetan eta herritarron tresna funtzioan, hau guztia gizarte neoliberalaren isla delarik, gurea.