Eusko Legebiltzarrak estatutu-erreformaren proposamena onetsi zuenetik, gero eta gehiago dira proposamenak sorrarazitako auzien gaineko analisiak. Besteak beste, deigarria da J. M. Ruiz Soroaren moduko legelari batek Estatutu Berrirako Proposamenaren zenbait elementu hain era distortsionatuan interpretatzea -El País 05-01-08, "Tomarse en serio a Ibarretxe"-

Soroaren arabera, "plana defendatzen duten hiru alderdiek, kasik gauekotasunez, azkenean onetsitako testua ‘baliozko gisa onartutako botoen gehiengo’ bihurtu dute", onetsitako testuaren 13.3 artikuluari erreferentzia eginez. Aldiz, badirudi aipatu egileak esaldi zehatz horren zatirik garrantzitsuena ahaztu nahi duela, izan ere, argi eta garbi adierazten baitu testuak, borondateak argia eta zehatza behar duela izan "baliozko gisa onartutako botoen gehiengo absolutuen" kasuan.

Nazionaltasunaren gai usatuari dagokionez, Soroak dioenari jarraiki, onartutako testuaren 4.2 artikuluak argi dio "euskal nazionaltasuna derrigorrezkoa dela Euskadin bizi den biztanle ororentzat". Puntu horretan behar bezala erabili omen du testua. Testutik ondoriozta liteke, begi bistan denez, inor ez dela behartua izango euskal nazionaltasuna onartzera. Hori baino, nazionaltasunaren izateaz gozatzeko aukera ematen zaie hala nahi dutenei, Espainiako legeriak xedatutako baldintzei jarraiki, betiere nazionaltasuna hautatzeko eskubidea izango den arren. Nazionaltasuna, bide batez, espainiarra, alemana edo argentinarra dela, ezin liteke inoiz arau juridikoen bidez inposatu; edozein hiritarrek eskubidea izango du edozein nazionaltasun libreki ukatzeko, bere borondatez hala nahi baldin badu. Ondorioz, gure kasuan ez da inolako inposaketarik, ez bada bereizketarik gabeko ondorio eta egiaztagiriez hornitutako hautaketa bikoitza egiteko aukera. Zuzenbidea izaten da gizakion zerbitzura diharduena, eta ez alderantziz.

Ezinbesteko ñabardurak alde batera utzita, Legebiltzarrak gehiengo absolutu bidez Euskal Estatutuaren artikulu-testuari emandako onespenak, erabakigarria suerta litekeen erreforma horri zilegitasun demokratikoa eransten dio. Ikuspegi juridikotik so, bi ardatz nagusi ditu Gasteizko Legebiltzarrak onartutako estatutu-erreformak:

- Eskubide historikoak.
- Quebeceko kasua.

Lehena determinazio askerako eskubidea onartzeko ahalegina da, dagoeneko Konstituzioak »Xedapen Gehigarrietan, Lehena» eta Euskal Estatutuak »Xedapen Gehigarrietan» aurreikusten dutena, Euskadik Espainiarekiko duen erlazioa berrantolatuko duen Estatutu Berri batean islatzeko asmoz. Bigarrenean, Soroak dioenaren aurka, kontuan hartu beharra dago Kanadako Auzitegi Gorenak Quebeci buruz egindako adierazpen famatuen jarraipen hertsia. Prozesu horretan guztian zehar, lehentasunezko zeregina dute honako kontzeptuek: alde biko negoziazioa, alde biko akordioa eta biolentzia-egoerarik gabeko galdeketa.

Legebiltzarrak onartutako artikulu-testua erakargarria izan liteke ala ez; gure jomuga politikoekin bat egin ala talka egin dezake; askoren itxaropena piztu eta beste hainbesteren haserrea areagotu. Edozein kasutan, ikuspegi juridikotik begira, integraziorako aukera irekia da zalantza gabe:

a) Demokratikoa: euskaldun guztien borondatea errespetatzen du edozein dela euren errealitatea, baita Espainia osoarena ere Gorte Nagusien onespenaren bitartez. Horrela, biolentzia-egoerarik gabeko galdeketarako bidea sor liteke;

b) Konstituzionala: Estatutuak eta Konstituzioak berak aldarrikatzen dituen Eskubide Historikoek aski zilegitasun ematen dute estatutu-erreforma eskatzeko Eusko Legebiltzar eta Gorteen bitartez »Euskal Estatutuaren 46. artikulua»;

c) Soziala: gizarte osoari zabaldutako prozesua da, inolako bazterketarik gabe;

d) Europarra: begi bistan da Europako erkidegoaren parte izanik, Europako Itunetan eta Europako Batasunaren Konstituzioan parte hartzea ezinbestekoa dela.

Hala ere, aipatutako guztitik askoz haratago, euskal gizarteak are erantzun argiago bat emango balio proposatutako eredu berriari, benetako eragin-kolpea izan liteke eta horrek ondorio politiko zuzenak izango lituzke bai Espainian, bai Europako Batasunean. Horren karietara, bakea nahitaezko baldintza da herri galdeketa burutzeko. Gainontzekoa kultura demokratikoari eta Estatu ikuspegiari dagokio, eta Gorte Nagusien eta Espainiako Gobernuaren esku dago. Soroak zioen bezala, agian beharrezkoa den bakarra horixe da »berak oso zentzu ezberdinean esanagatik», "Ibarretxe serio hartzea".